TÌNH HÌNH BỆNH TẬT VÀ TỬ VONG SƠ SINH TẠI KHOA NHI BV ĐKTTTG TỪ NĂM 2000 – 2002

BS. TrầnThị Gắn

Tập thể Khoa Nhi BVĐKTG

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:

Trước đây Khoa Nhi chỉ điều trị cho trẻ trên 1 tháng tuổi. Từ 1999, Khoa Nhi bắt đầu triển khai điều trị bệnh cho trẻ sơ sinh.

Qua hơn 4 năm thực hiện việc điều trị trẻ sơ sinh bệnh lý, chúng tôi tổng kết tình hình bệnh tật và tử vong sơ sinh và nhằm rút ra các biện pháp làm giảm tử vong và di chứng do bệnh lý trẻ sơ sinh và đưa các khuyến cáo về chuyển viện an toàn.

II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:

Xác định mô hình bệnh tật và tử vong sơ sinh bệnh lý tại Khoa Nhi BVĐKTTTG.

Tìm ra một số biện pháp làm giảm tử vong và di chứng do bệnh lý ở trẻ sơ sinh .

Đưa ra các khuyến cáo về chuyển viện an toàn.

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

· Hồi cứu

· Thống kê, phân tích các trường hợp sơ sinh nhập viện Khoa Nhi năm 2000, 2001, 2002. 

IV. KẾT QUẢ:

1) Tổng số trẻ sơ sinh bệnh lý nhập viện :

2) Phân loại bệnh sơ sinh :

Đứng đầu là nhiễm trùng sơ sinh, suy hô hấp sơ sinh, viêm phổi sơ sinh. Đặc biệt tỷ lệ xuất huyết não màng não giảm rõ rệt (1,5%, 1,7% à 0,3%).

3) Chuyển viện :

3.2 Các nơi chuyển đến Khoa Nhi – BVĐKTTTG :

V. BÀN LUẬN:

Trong 3 năm 2000, 2001, 2002 số ca trẻ sơ sinh (SS) điều trị tại khoa Nhi có chiều hướng gia tăng từ 11,6% à 14,8%. Số ca SS từ Khoa Sản chuyển sang khoa Nhi cũng tăng. Tỷ lệ tử vong SS từ 7,1 à 11,6% (khá cao). Tỷ lệ nầy cũng phù hợp với tỉ lệ chung của các bệnh viện phía Nam (8 -10%) vì bệnh lý SS là nặng. Đa số nhập viện trong tình trạng nặng. Tử vong chủ yếu do suy hô hấp SS (48 à 51%) và nhiểm trùng huyết SS (44 à 47,1%). Do đó vấn đề khám và quản lý thai hạn chế trẻ sanh non cũng giảm tỷ lệ tử vong SS.

44% tử vong trước 24 giờ chứng tỏ bệnh nhập viện trong tình trạng rất nặng.

Tuy nhiên vẫn còn một tỉ lệ XHNMN sau khi tiêm 1 liều vitamin K1. Do đó chúng tôi đề xuất phương thức phòng ngừa:

Tất cả trẻ sơ sinh đều phải được phòng ngừa vitamin K.

Tiêm bắp 1 liều vitamin K1 0.5 mg đến 1 mg cho trẻ trước 6 giờ tuổi.

Nếu không có điều kiện thì cho uống 2 mg vitamin K1 trước 6 giờ tuổi.

Nếu sinh ở nhà thì cho các cháu liều vitamin K1 phòng ngừa như trên lúc sớm nhất khi có thể.

Uống thêm liều thứ 2 (2 mg vitamin K1) và thứ 3 (2 mg vitamin K1) lúc 2 tuần tuổi và 1 tháng tuổi.

54 ca vàng da sơ sinh đươcï điều trị tại Khoa Nhi năm 2000. Trong đó có 2 ca chuyển BV NĐI vì có nguy cơ vàng da nhân do bilirubin gián tiếp tăng quá cao.

4 trường hợp tử vong trong bệnh cảnh nặng: nhiểm trùng huyết, viêm phổi nặng, sanh non.

Các trường hợp còn lại đáp ứng tốt với đèn chiếu vàng da (đèn ánh sáng xanh, đèn ánh sáng trắng).

50% trường hợp sau 1 ngày chiếu đèn bilirubin gián tiếp giảm (30%) và giảm dưới mức 12 mg/% sau 3-4 ngày chiếu đèn liên tục.

Đây là một tình trạng bệnh lý có thể đề phòng và điều trị sớm bằng chiếu đèn liên tục cho những trường hợp sinh non,bấm máu, tụ máu, bướu huyết thanh mà không để lại di chứng cũng như không có tác dụng phụ nào. Các bà mẹ tránh nằm trong phòng tối đề có thề phát hiện sớm vàng da ở trẻ để điều trị kịp thời tránh trường hợp vàng da nhân.

Các trường hợp nhiểm trùng sơ sinh đòi hỏi phải điều trị kháng sinh, hồi sức tích cực và đặc biệt sử dụng kháng sinh thật sớm. Do đó đòi hỏi người thầy thuốc phải nắm rõ tiền sử sản khoa: thời gian chuyển dạ, nước ối, tình trạng nước ối, màu sắc… Nên đề nghị tuyến trước khi chuyển viện thì ghi đầy đủ các thông tin để giúp cho tuyến sau dễ dàng chẩn đoán và xử trí kịp thời. Đây là bệnh lý chiếm tỉ lệ cao nhất của sơ sinh. Vì vậy giảm tỉ lệ tử vong ở sơ sinh cũng có nghĩa là giảm tỉ lệ suy hô hấp sơ sinh và nhiễm trùng huyết sơ sinh, do đó Khoa Nhi đã mời Bệnh viện Nhi Đồng I tập huấn cho các BS sản nhi ở TG về kỹ năng lâm sàng điều trị sơ sinh.

Vấn đề chuyển viện sơ sinh :

Hồi sức tại chổ là quan trọng.

Chú ý khi chuyển viện phải an toàn, cung cấp đầy đủ oxy, tránh thiếu oxy não , 44% trường hợp chuyển viện tử vong trước 24 giờ, đặc biệt là trước 6 giờ sau khi nhập viện chứng tỏ tình trạng bệnh rất nặng.

VI. KẾT LUẬN:

• Số trẻ sơ sinh bệnh lý nhập Khoa Nhi ngày càng tăng. Vì vậy điều trị bệnh lý sơ sinh là ưu tiên mũi nhọn trong nhi khoa hiện nay.
• Tỷ lệ tử vong sơ sinh còn cao 7.1% à 11,9% (tỷ lệ chung 8 -10%). Do đó, vấn đề làm giảm tỷ lệ tử vong sơ sinh cần được ngành nhi khoa quan tâm.
• Xuất huyết não màng não muộn do thiếu vitamin K có thể phòng ngừa được bằng tiêm hoặc uống vitamin K1 3 liều nếu được.
• Có thể phòng ngừa vàng da nhân bằng đèn chiếu vàng da -> xin trang bị đèn ánh sáng xanh, đèn ánh sáng trắng cho các BV Huyện nếu được.
• Trang bị một số phương tiện để hồi sức sơ sinh tại chổ là quan trọng: bóng, mask giúp thở …
• Chuyển viện những trường hợp dị tật … mà tuyến trên có thể giải quyết đuợc. Ví dụ : thoát vị hoành, tắc ruột …

Đề nghị :

• Tiêu chuẩn hóa các đơn vị điều trị sơ sinh.
• Khi chuyển viện phải an toàn : Trang bị bóng, mask giúp thở.
• Quản lý thai tốt để hạn chế trẻ sanh non, thai già tháng góp phần làm giảm tử vong sơ sinh.
• Phối hợp giữa Khoa Sản và Khoa Nhi để làm giãm tỉ lệ tử vong sơ sinh.