XỬ TRÍ TIÊU CHẢY TẠI NHÀ

Tác giả : BS. NGUYỄN THỊ NGỌC HƯƠNG

Hầu hết thời gian bé bị tiêu chảy là được chăm sóc tại nhà. Chăm sóc đúng sẽ giúp bé giữ gìn được sức khỏe, bệnh mau lành, ít biến chứng.

Bé tiêu chảy phân tóe nước bao giờ cũng bị mất nước. Cơ thể thiếu nước sẽ đưa đến những biến chứng nặng nề, nghiêm trọng. Bé bị tiêu chảy nhưng đường ruột vẫn hấp thu nước được. Vì vậy phải cho bé uống bù nước ngay khi biết bé bị tiêu chảy. Bé tiêu chảy mất nước sẽ khát nước, thích uống nước, rất thuận lợi cho việc uống bù nước. Các dung dịch bù nước thông dụng là dung dịch ORS (hay Oresol), viên Hydrite, dung dịch muối đường... Pha dung dịch bù nước đúng giúp bé mau hồi phục và giảm thiểu sụt cân lúc tiêu chảy. Mỗi gói ORS pha với 1 lít nước chín để nguội (không nên pha nửa gói ORS với nửa lít nước). Mỗi viên Hydrite pha với 200ml nước. Dung dịch muối đường pha từ 1 lít nước với 1 muỗng cà phê muối gạt ngang và 8 muỗng cà phê đường gạt ngang. Dung dịch bù nước pha quá 12 giờ phải bỏ đi và pha lại dung dịch mới. Nếu trẻ không thích mùi vị dung dịch bù nước này, hãy thay bằng dung dịch bù nước khác. Một số bé uống nhiều sẽ dễ ói, lúc ấy nên cho bé uống làm nhiều lần, mỗi lần từng ít một (20 - 50ml tùy từng bé). Bé được bù đủ nước sẽ đi tiểu nhiều. Việc cho uống bù nước phải được duy trì đến khi bé đi cầu phân sệt và dưới 3 lần mỗi ngày.

Ðể bé không bị sụt cân khi tiêu chảy, cần duy trì chế độ ăn thích hợp. Bé bị tiêu chảy thường biếng ăn, vì vậy cha mẹ cần hết sức kiên nhẫn. Thức ăn của bé trong những ngày này cần mềm mại hơn, lỏng hơn, nhưng vẫn phải đủ 4 nhóm thực phẩm (bột, béo, đạm, rau). Bé ăn mỗi bữa không nhiều nên cần cho bé ăn thành nhiều bữa nhỏ, khoảng cách giữa các bữa ăn khoảng 2 giờ 1 lần. Sữa mẹ là nguồn thực phẩm quí giá cho bé trong lúc này, vì sữa mẹ rất dễ tiêu hóa và dễ hấp thu. Nếu bé bú sữa ngoài, vẫn tiếp tục cho bú bình thường. Một vài trường hợp bé tiêu chảy kéo dài, trở nên dung nạp kém với đường lactose trong sữa, thay bằng các loại sữa không có lactose theo chỉ định của bác sĩ.

Chăm sóc như trên tuy đơn giản nhưng hiệu quả. Trái lại một số thói quen hay gặp có thể gây ra những hậu quả trầm trọng như:

- Hạn chế cho bé uống nước vì sợ uống vào lại tiêu chảy nhiều. Ðiều này dẫn đến bé mau chóng thiếu nước, lâm vào tình trạng mà các bác sĩ gọi là rối loạn nước và điện giải, có thể đe dọa tính mạng.

- Uống thuốc "cầm" tiêu chảy. Thuốc sẽ làm ruột liệt, các chất thải ứ đọng lại dẫn đến dễ nhiễm độc, bụng chướng to, bỏ ăn, khó thở.

- Cho bé ăn cháo trắng với muối, không cho bú mẹ... sẽ làm bé mau chóng kiệt sức, suy dinh dưỡng, khó hồi phục sau bệnh. Thực ra bé vẫn có thể tiêu hóa và hấp thu những thức ăn thông thường được.

- Cho bé uống thuốc không theo toa của bác sĩ, không chữa được bệnh lại dễ dẫn đến ngộ độc thuốc và kéo dài bệnh.

Nên đưa bé đi khám bác sĩ khi bé có những triệu chứng như:

- Tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày mà không thuyên giảm.

- Phân bé có lẫn máu. Máu có thể màu đỏ tươi, hồng, hoặc nâu đen lẫn nhầy như mũi.

- Bụng đau khi sờ ấn.

- Nôn ói nhiều, không thể cho ăn uống được.

- Có dấu hiệu mất nước nặng như da nhăn, mắt lõm, khóc không có nước mắt, thóp lõm, tiểu ít, bé lừ đừ, da nổi bông...

Ðể các bé ít mắc tiêu chảy, cần lưu ý đến giữ gìn vệ sinh trong ăn uống: ăn thực phẩm rửa sạch và nấu chín, không ăn thức ăn bán ngoài đường, sử dụng nguồn nước sạch, rửa kỹ tay trước khi chăm sóc bé và cho bé ăn; tránh để bé tiếp xúc với ngừơi bệnh; tránh sử dụng kháng sinh bừa bãi.