Nhu cầu chất đạm với
người có tuổi
GS. NGUYỄN KHANG
Theo tài liệu Thời sự dược học số chuyên về lão khoa
Bản thân hiện tượng lão
hóa ít ảnh hưởng tới chế độ dinh dưỡng nhưng chế độ dinh dưỡng lại có ảnh
hưởng đáng kể đến quá trình lão hóa. Đó là tác nhân thiết yếu để tuổi già
sống yên vui khỏe mạnh.
Ắn uống cho người già là
một vấn đề rộng lớn, bài này nói chủ yếu về nhu cầu chất đạm.
Trước hết nhu cầu ăn uống
phụ thuộc nhiều vào tuổi tác. Người có tuổi có thể chia làm 3 loại:
- Các cụ dưới 70 tuổi cần
thức ăn đa dạng, lành và cân bằng để hạn chế sự tiến triển của một số bệnh
thoái hóa (như tim mạch, đái tháo đường, đục thủy tinh thể v.v...).
- Các cụ già tuổi 70-80
cần chú ý bồi dưỡng cho đủ các thành phần vĩ và vi lượng. Ở trường hợp mắc
nhiều bệnh, các cụ cần chế độ ăn thích hợp để tránh bị suy dinh dưỡng.
- Các cụ trên 80 tuổi dễ
có nguy cơ suy dinh dưỡng hơn, cần bồi dưỡng tối thiểu hàng ngày 30 calo cho
1kg thể trọng, trong đó 1g là protein (trừ trường hợp các cụ bị ốm liệt
giường).
Đề phòng thiếu dinh
dưỡng vì protein
Thiếu dinh dưỡng về
protein và năng lượng là nguy cơ đầu tiên cho sức khỏe của người già. Các
nguyên nhân chính là:
- ăn không đủ do thiếu
thốn, ở cô đơn, hư hỏng về vị giác và khứu giác.
- Một số trường hợp bệnh
lý (nhất là nhiễm khuẩn) hoặc do 1 số chế độ điều trị bệnh.
- Quan niệm sai lầm (ví
dụ sợ béo).
Sụt cân là báo động chính
của suy dinh dưỡng về protein và năng lượng. Do suy dinh dưỡng vì các mặt
này là giảm sức cơ bắp, kém miễn dịch, suy nhược, trầm cảm.
Thức ăn có đạm
Nhiều người già không
thích ăn thịt (do vị giác, tiết kiệm v.v...). Ta có thể thay thế bằng nhiều
thức ăn khác có protein động vật như: cá, gia cầm, gan, trứng, sữa và các
sản phẩm của sữa.
Người già nên ăn nhiều
bữa (3-4 bữa) 1 ngày. Buổi sáng người già muốn ăn nhiều hơn cả nên bữa này
cần đầy đủ cả đạm lẫn glucid và lipid.
Đối với các cụ già răng
yếu, thức ăn phải xé, nghiền nhỏ, nấu dạng nửa lỏng, dạng canh, dạng kem để
tráng miệng v.v...
Đối với các cụ ốm đau nằm
viện hay mất trí, không tự ăn được, phải tiêm truyền qua tĩnh mạch để tiếp
đạm. Đối với bệnh nhân phẫu thuật đường tiêu hóa hay tai mũi họng, phải cho
ăn qua ống thông loại thức ăn đặc biệt giàu protein và các chất dinh dưỡng
khác.
Bình thường sự phân phối
calo ở các cụ già khỏe mạnh là:
- Protein (13-15% số
calo) trong đó 50% là protein động vật.
- Lipid (30-50% số calo).
- Glucid (50-55% số
calo).