Hen phế quản là gì?
- Đó là bệnh lý của đường hô hấp.
- Biểu hiện bằng những cơn khó thở tái đi tái lại.
- Bình thường không khí ra vào phổi dễ dàng do đường thở thông thoáng.
- Ở người bệnh hen, đường thở bị co thắt hẹp lại, chất nhầy tiết ra nhiều, tế bào viêm tích tụ trong đường thở làm cho người bệnh thở một cách khó khăn, khò khè và ho.
- Đường thở của người bệnh hen cũng rất nhạy cảm với những thay đổi trong môi trường, gọi là những yếu tố kích phát, chúng gây ra cơn hen.
Những yếu tố kích thích làm khởi phát cơn hen
- Nhiễm siêu vi.
- Tiếp xúc dị nguyên: bụi nhà, phấn hoa, lông thú.
- Vận động gắng sức.
- Khói thuốc lá.
- Ô nhiễm môi trường.
- Xúc động.
- Hóa chất, một số thuốc (Aspirine).
Nhận biết và tránh tiếp xúc với những yếu tố này là biện pháp quan trọng đầu tiên để kiểm soát bệnh hen.
Làm sao biết được mình mắc bệnh hen?
- Bạn cẩn đến bác sĩ. Bác sĩ sẽ thăm khám, và nếu cần thiết sẽ đo chức năng phổi để chẩn đoán bệnh hen.
- Những triệu chứng nghi ngờ bệnh hen gồm có:
· Khó thở, thở khò khè, ho thường xảy ra ban đêm hoặc gần sáng.
· Những triệu chứng nêu trên cũng có thể xảy ra khi vận động gắng sức, tiếp xúc dị nguyên, hóa chất, nhiễm siêu vi.
· Trẻ con có khi chỉ có biểu hiện ho kéo dài hoặc thở khò khè mỗi khi nhiễm trùng hô hấp cho nên thường bị bỏ sót chẩn đoán, chỉ được chẩn đoán là viêm tiểu phế quản, hoặc viêm phế quản dạng hen... đưa đến điều trị chưa đúng mức (chỉ dùng kháng sinh và thuốc giảm ho vốn là những thuốc không có chỉ định trong điều trị hen).
- Đo chức năng phổi là phương tiện hữu dụng trong chẩn đoán và theo dõi tiến triển bệnh hen. Các nghiệm pháp thường được sử dụng là phế dung ký (đo bằng máy, thường để trong các phòng khám hoặc phòng thăm dò chức năng) và lưu lượng đỉnh (đo bằng một dụng cụ gọn nhẹ có thể thực hiện tại nhà). Các nghiệm pháp này nhằm đánh giá mức độ tắc nghẽn đường thở, theo dõi kết quả điều trị, phát hiện sớm những dấu hiệu tiến triển xấu của bệnh hen.
Điều trị hen ra sao?
Bệnh hen được kiểm soát tốt có nghĩa là:
- Bạn không còn triệu chứng.
- Không còn cơn hen nặng.
- Không còn dùng thuốc cắt cơn.
- Không phải nhập viện hoặc vào cấp cứu.
- Sinh hoạt bình thường, chức năng phổi trở về bình thường.
Những mục tiêu nêu trên có thể đạt được với hầu hết các bệnh nhân mà không phải lo ngại về phản ứng phụ của thuốc.
Thuốc điều trị hen gồm có:
1. Thuốc cắt cơn:
- Là những loại thuốc tác dụng nhanh, làm giãn nở đường thở → giảm nhanh chóng các triệu chứng. Các loại thuốc hít thường có hiệu quả nhanh và ít phản ứng phụ hơn thuốc uống.
- Thuốc cắt cơn chỉ dùng khi có triệu chứng, không nên sử dụng thường xuyên vì sẽ có hại nhiều hơn lợi.
- Nên phải sử dụng cắt cơn thường xuyên (3 – 4 lần/tuần) có nghĩa là bệnh hen đang tiến triển xấu dần, cần phải điều trị dự phòng.
2. Thuốc dự phòng:
- Được chỉ định khi nào?
· Trong trường hợp hen dai dẳng, nghĩa là có triệu chứng một lần cho mỗi tuần hoặc hơn.
· Trơng trường hợp hen xảy ra theo mùa: điều trị dự phòng bắt đầu ngay trước khi đến mùa hen, và ngưng điều trị dự phòng khi mùa hen kết thúc và bệnh nhân không còn triệu chứng cũng như chức năng phổi trở về bình thường.
- Vai trò của thuốc dự phòng:
· Kiểm soát tình trạng viêm đường thở (giảm tiết dịch, giảm tế bào viêm).
· Ngăn ngừa tình trạng co thắt đường thở.
- Thuốc dự phòng có hiệu quả ra sao?
· Ngăn ngừa triệu chứng, vì vậy giảm nhu cầu dùng thuốc cắt cơn.
· Giảm số cơn hen nặng, vì vậy giảm nhập viện, cấp cứu.
· Cải thiện chức năng phổi, giúp người bệnh trở về cuộc sống bình thường.
· Giảm tỷ lệ tử vong do cơn hen nặng, đặc biệt ở những bệnh nhân dùng hơn 6 bình thuốc trong một năm.
- Thuốc dự phòng cần phải được sử dụng hàng ngày.
- Thuốc dạng hít chỉ tác dụng chủ yếu tại đường hô hấp, cho nên ít gây nên phản ứng phụ.
Với sự tiến bộ của nền y học, điều trị dự phòng hen ngày này rất đơn giản và dễ dàng. Người bệnh chỉ cần một bình thuốc hít kiểm soát được tình trạng co thắt và viêm đường thở là hai nguyên nhân đưa đến mọi triệu chứng hen, hít hai nhát vào buổi sáng và buổi tối giúp kiểm soát bệnh hen nhanh chóng, người bệnh sớm trở về cuộc sống bình thường.
Để biết thêm thông tin về điều trị dự phòng, xin vui lòng hỏi bác sĩ.