TOPAMAX
CILAG
viïn neán 25 mg : höåp 60 viïn.
viïn neán 50 mg : höåp 60 viïn.THAÂNH PHÊÌN
| cho 1 viïn neán | |
| Topiramate | 25 mg |
| cho 1 viïn neán | |
| Topiramate | 50 mg |
DÛÚÅC LÛÅC
Topiramate laâ möåt chêët múái chöëng àöång kinh àûúåc phên loaåi nhû laâ monosaccharide àûúåc thay thïë göëc sulfamate. Caác nghiïn cûáu sinh hoáa vaâ àiïån sinh lyá trïn caác neuron àûúåc nuöi cêëy coá xaác àõnh 3 àùåc tñnh coá thïí goáp phêìn vaâo hiïåu quaã chöëng àöång kinh cuãa topiramate.
Caác thïë hoaåt àöång àûúåc lùåp ài lùåp laåi búãi sûå khûã cûåc keáo daâi cuãa neuron bõ cheån búãi topiramate trong kiïíu lïå thuöåc thúâi gian, dêîn àïën taác àöång cheån kïnh natri lïå thuöåc tònh traång. Topiramate laâm tùng têìn suêët maâ taåi àoá caác receptor GABAA àûúåc hoaåt hoáa búãi g-aminobutyrate (GABA), vaâ laâm tùng khaã nùng cuãa GABAA àïí taåo ra luöìng ion chloride àïën caác neuron, cho thêëy rùçng topiramate laâm tùng hoaåt tñnh cuãa caác chêët trung gian thêìn kinh ûác chïë.
Taác àöång naây khöng bõ ûác chïë búãi flumazenil, möåt chêët àöëi khaáng vúái benzodiazepine, vaâ topiramate cuäng khöng laâm tùng thúâi gian múã kïnh, khaác biïåt giûäa topiramate vaâ caác barbiturate laâ àiïìu chónh thuå thïí GABAA.
Vò àùåc tñnh chöëng àöång kinh cuãa topiramate khaác biïåt hoaân toaân vúái tñnh chêët cuãa caác benzodiazepine, nïn topiramate coá thïí àiïìu chónh möåt "dûúái nhoám" cuãa thuå thïí GABAA keám nhaåy caãm vúái benzodiazepine.
Ngoaâi ra, topiramate ûác chïë möåt vaâi isoenzyme cuãa anhydrase carbonic. Taác duång dûúåc lyá naây cuãa topiramate yïëu hún nhiïìu so vúái taác duång cuãa acetazolamide, laâ chêët ûác chïë anhydrase carbonic quen biïët, vaâ khöng àûúåc cho laâ möåt cú chïë chñnh cuãa hoaåt tñnh chöëng àöång kinh cuãa topiramate.
Nghiïn cûáu trïn suác vêåt, topiramate coá hoaåt tñnh chöëng co giêåt úã chuöåt cöëng vaâ chuöåt nhùæt trong caác thûã nghiïåm lïn cún bùçng söëc àiïån töëi àa (MSE) vaâ coá hiïåu quaã trong caác loaâi gùåm nhêëm bõ chûáng àöång kinh, bao göìm àöång kinh coá vaâ khöng coá trûúng cú trong chuöåt cöëng bõ àöång kinh tûå phaát (SER) vaâ caác cún àöång kinh tonic vaâ clonic trong caác chuöåt cöëng búãi sûå kñch thñch haåch amidan vaâ búãi sûå thiïëu maáu toaân thïí. Topiramate chó coá taác duång yïëu trong cún àöång kinh ûác chïë clonic do taác àöång cuãa chêët àöëi khaáng cuãa recepter GABAA laâ pentyleneterrazole.
Nghiïn cûáu trïn chuöåt nhùæt duâng àöìng thúâi topiramate vaâ carbamazepine hoùåc phenobarbital cho thêëy taác duång chöëng co giêåt laâ hiïåp àöìng, trong khi kïët húåp vúái phenytoin chó cho thêëy coá hoaåt tñnh chöëng co giêåt coá taác duång cöång. Trong caác thûã nghiïåm lêm saâng, duâng topiramate nhû höî trúå coá àöëi chûáng, khöng coá möëi tûúng quan naâo giûäa nöìng àöå cuãa topiramate trong huyïët tûúng vúái hiïåu quaã lêm saâng cuãa thuöëc naây. Khöng coá bùçng chûáng vïì sûå dung naåp úã ngûúâi.
DÛÚÅC ÀÖÅNG HOÅC
Àùåc tñnh dûúåc àöång hoåc cuãa topiramate khi so saánh vúái caác thuöëc chöëng àöång kinh khaác cho thêëy topiramate coá thúâi gian baán thaãi trong huyïët tûúng daâi, dûúåc àöång hoåc tuyïën tñnh, phêìn lúán laâ thanh thaãi úã thêån, khöng coá gùæn kïët àaáng kïí vúái protein vaâ thiïëu caác chêët chuyïën hoáa coá hoaåt tñnh tûúng àûúng vïì lêm saâng.
Topiramate khöng bõ aãnh hûúãng búãi caác enzyme chuyïín hoáa thuöëc, coá thïí duâng maâ khöng cêìn quan têm àïën bûäa ùn, vaâ khöng cêìn phaãi kiïím tra àõnh kyâ nöìng àöå cuãa topiramate trong huyïët tûúng. Trong caác nghiïn cûáu lêm saâng, khöng coá möëi quan hïå roä rïåt naâo giûäa nöìng àöå cuãa thuöëc trong huyïët tûúng vúái hiïåu quaã cuãa thuöëc hoùåc taác duång phuå.
Topiramate hêëp thu töët vaâ nhanh. Sau khi uöëng 100mg topiramate, ngûúâi khoãe maånh coá nöìng àöå àónh trung bònh trong huyïët tûúng (Cmax) laâ 1,5 mg/ml àaåt àûúåc trong voâng 2 àïën 3 giúâ (Tmax). Dûåa trïn sûå thu höìi laåi hoaåt tñnh phoáng xaå tûâ nûúác tiïíu, thêëy phaåm vi hêëp thu trung bònh cuãa 100 mg liïìu uöëng cuãa 14C-topiramate laâ ñt nhêët 81%. Thûác ùn khöng coá taác àöång àaáng kïí vïì mùåt lêm saâng trïn khaã duång sinh hoåc cuãa topiramate. Noái chung, coá khoaãng 13-17% topiramate gùæn kïët vúái protein huyïët tûúng. Nhêån thêëy võ trñ gùæn kïët coá khaã nùng thêëp cho topiramate trong trïn höìng cêìu vaâ coá thïí baäo hoâa vúái nöìng àöå trong huyïët tûúng 4mg/ml. Thïí tñch phên böë biïën àöíi tó lïå nghõch vúái liïìu duâng. Thïí tñch biïíu kiïën trung bònh cuãa sûå phên böë thuöëc laâ 0,08-0,55 l/kg khi duâng liïìu duy nhêët tûâ 100-1200 mg. Ngûúâi ta phaát hiïån thêëy giúái tñnh taác àöång àïën thïí tñch phên böë cuãa thuöëc, giaá trõ àöëi vúái nûä giúái khoaãng 50% so vúái cuãa nam giúái. Àiïìu naây àûúåc cho laâ do % chêët beáo trong cú thïí cuãa bïånh nhên nûä cao hún vaâ àiïìu naây khöng coá yá nghôa lêm saâng.
Topiramate khöng àûúåc chuyïín hoáa maånh (khoaãng 20%) úã ngûúâi tònh nguyïån khoãe maånh. Topiramate àûúåc chuyïín hoáa àïën 5% úã nhûäng bïånh nhên duâng àöìng thúâi vúái caác thuöëc chöëng àöång kinh laâ nhûäng chêët gêy caãm ûáng caác enzyme chuyïín hoáa thuöëc. Saáu chêët chuyïín hoáa, hònh thaânh qua sûå hydroxyl hoáa, thuãy phên vaâ glucuro- liïn húåp àaä àûúåc cö lêåp, àõnh tñnh tûâ huyïët tûúng, nûúác tiïíu vaâ phên. Möîi chêët chuyïín hoáa coá mùåt dûúái 3% cuãa töíng söë hoaåt tñnh phoáng xaå baâi tiïët sau khi duâng 14C-topiramate. Hai chêët chuyïín hoáa gêìn nhû vêîn coân giûä cêëu truác cuãa topiramate àûúåc thûã nghiïåm vaâ nhêån thêëy coân möåt ñt hay khöng coá hoaåt tñnh chöëng co giêåt.
ÚÃ ngûúâi, àûúâng thaãi trûâ chñnh cuãa topiramate daång khöng àöíi vaâ caác chêët chuyïín hoáa cuãa noá laâ qua thêån (ñt nhêët laâ 81% cuãa liïìu duâng). Khoaãng 66% cuãa liïìu duâng 14C-topiramate àûúåc baâi tiïët dûúái daång khöng àöíi úã thêån trong voâng 4 ngaây. Sau khi duâng liïìu 50 mg vaâ 100 mg topiramate x 2 lêìn/ngaây, sûå thanh thaãi úã thêån trung bònh laâ khoaãng 18 ml/phuát (duâng liïìu 50 mg) vaâ 17 ml/phuát (duâng liïìu 100 mg). Cuäng nhêån thêëy coá sûå taái hêëp thu qua öëng thêån cuãa topiramate. Àiïìu naây àûúåc chûáng minh búãi nghiïn cûáu úã chuöåt cöëng àûúåc duâng àöìng thúâi topiramate vaâ probenecid, vaâ coá sûå tùng àaáng kïí sûå thanh thaãi thêån cuãa topiramate. Noái chung, sûå thanh thaãi huyïët tûúng khoaãng 20-30 ml/phuát úã ngûúâi sau khi uöëng topiramate.
Topiramate cho thêëy hay coá sûå thay àöíi nöìng àöå trong huyïët tûúng tuây theo tûâng ngûúâi bïånh vaâ vò vêåy coá thïí àoaán trûúác àûúåc dûúåc àöång hoåc. Dûúåc àöång hoåc cuãa topiramate tuyïën tñnh vúái sûå thanh thaãi cuãa huyïët tûúng duy trò khöng àöíi vaâ diïån tñch dûúái àûúâng cong tùng tó lïå vúái liïìu trïn 100-400 mg giúái haån liïìu duy nhêët úã ngûúâi khoãe maånh. Ngûúâi bïånh coá chûác nùng thêån bònh thûúâng coá thïí mêët 4-8 ngaây àïí àaåt àûúåc nöìng àöå trong huyïët tûúng úã traång thaái baäo hoâa. C max trung bònh laâ 6,76 mg/ml sau khi duâng liïìu uöëng gêëp àöi 100 mg x 2 lêìn/ngaây úã ngûúâi khoãe maånh. Sau khi duâng liïìu gêëp àöi cuãa 50 mg vaâ 100 mg x 2 lêìn/ngaây, thò thúâi gian baán thaãi trung bònh trong huyïët tûúng laâ khoaãng 21 giúâ.
Liïìu duâng gêëp àöi cuãa topiramate tûâ 100-400 mg x 2 lêìn/ngaây duâng àöìng thúâi vúái phenytoin hoùåc carbamazepine cho thêëy nöìng àöå trong huyïët tûúng cuãa topiramate tùng tó lïå vúái liïìu.
Sûå thanh thaãi úã thêån vaâ huyïët tûúng cuãa topiramate giaãm úã nhûäng bïånh nhên bõ suy thêån (thanh thaãi creatinin <= 60 ml/phuát) vaâ sûå thanh thaãi trong huyïët tûúng giaãm úã nhûäng bïånh nhên bõ bïånh thêån úã giai àoaån cuöëi. Vò vêåy, nöìng àöå trong huyïët tûúng úã traång thaái baäo hoâa cuãa topiramate khi duâng liïìu nhû àaä cho úã nhûäng bïånh nhên suy thêån seä cao hún úã nhûäng bïånh nhên coá chûác nùng thêån bònh thûúâng. Topiramate àûúåc baâi xuêët hoaân toaân khoãi huyïët tûúng búãi thêím taách maáu.
Sûå thanh thaãi trong huyïët tûúng cuãa topiramate giaãm úã nhûäng bïånh nhên bõ suy gan tûâ trung bònh àïën nùång.
Sûå thanh thaãi trong huyïët tûúng cuãa topiramate khöng bõ thay àöíi úã nhûäng ngûúâi lúán tuöíi khöng coá bïånh thêån.
Dûúåc àöång hoåc úã treã em àïën 12 tuöíi :
Dûúåc àöång hoåc cuãa topiramate úã treã em laâ tuyïën tñnh giöëng nhû úã ngûúâi lúán khi àiïìu trõ höî trúå, vúái sûå thanh thaãi phuå thuöåc liïìu vaâ caác nöìng àöå trong huyïët tûúng úã traång thaái baäo hoâa tùng tó lïå vúái liïìu. Tuy nhiïn, úã treã em coá sûå thanh thaãi cao hún vaâ thúâi gian baán thaãi cao hún úã ngûúâi lúán. Vò vêåy, nöìng àöå cuãa topiramate trong huyïët tûúng khi duâng cuâng möåt liïìu tñnh theo mg/kg coá thïí thêëp hún úã treã so vúái úã ngûúâi lúán. Cuäng nhû úã ngûúâi lúán, enzyme gan laâm giaãm nöìng àöå trong huyïët tûúng cuãa caác thuöëc chöëng àöång kinh.
AN TOAÂN TIÏÌN LÊM SAÂNG
Duâng topiramate trong thúâi gian ngùæn vaâ daâi úã chuöåt nhùæt, chuöåt cöëng, choá, vaâ thoã cho thêëy topiramate dung naåp töët. Quan saát thêëy sûå tùng sinh caác tïë baâo biïíu mö úã daå daây úã caác loaâi gùåm nhêëm vaâ chuöåt cöëng coá thïí bõ huãy boã sau khi ngûâng àiïìu trõ 9 tuêìn.
Caác khöëi u cuãa cú trún bùæt àêìu tûâ baâng quang chó àûúåc nhòn thêëy úã chuöåt nhùæt (khi uöëng 300 mg/kg trong 21 thaáng) vaâ chó xuêët hiïån vúái loaåi naây. Vò khöng coá sûå giöëng hïåt giûäa ngûúâi naây vúái ngûúâi khaác, nïn khöng coá sûå tûúng àûúng vïì lêm saâng. Khöng coá phaát hiïån nhû vêåy trong nghiïn cûáu tñnh chêët sinh ung thû úã chuöåt cöëng (khi duâng liïìu uöëng àïën 120 mg/kg/ngaây trong 24 thaáng). Caác taác àöång cuãa topiramate vïì àöåc tñnh vaâ bïånh hoåc trong caác nghiïn cûáu naây coá leä coá liïn quan àïën viïåc gêy caãm ûáng enzyme chuyïín hoáa thuöëc yïëu hoùåc ûác chïë anhydrase carbonic yïëu.
Mùåc dêìu úã liïìu thêëp 8 mg/kg/ngaây gêy àöåc tñnh trïn chuöåt cöëng böë vaâ chuöåt meå, nhûng khöng quan saát thêëy aãnh hûúãng trïn khaã nùng sinh saãn úã chuöåt cöëng àûåc vaâ caái úã liïìu lïn àïën 100 mg/kg/ngaây.
Giöëng nhû caác thuöëc chöëng àöång kinh khaác, topiramate gêy quaái thai úã chuöåt nhùæt, chuöåt cöëng vaâ úã thoã. ÚÃ chuöåt nhùæt, troång lûúång cuãa baâo thai vaâ sûå cöët hoáa xûúng giaãm úã liïìu 500 mg/kg/ngaây song song cuâng vúái àöåc tñnh trïn chuöåt meå. Noái chung, con söë baâo thai dõ têåt tùng úã chuöåt nhùæt trong têët caã caác nhoám duâng thuöëc (20, 100 vaâ 500 mg/kg/ngaây), nhûng khöng thêëy sûå khaác biïåt àaáng kïí hoùåc caác liïn quan àaáp ûáng vïì liïìu lûúång trong toaân böå hoùåc dõ têåt chuyïn biïåt, àiïìu naây cho thêëy rùçng caác yïëu töë khaác, nhû laâ àöåc tñnh trïn chuöåt meå, coá thïí tham gia vaâo cú chïë quaái thai.
ÚÃ chuöåt cöëng, àöåc tñnh trïn phöi/baâo thai vaâ trïn chuöåt meå coá liïn quan vúái liïìu (giaãm troång lûúång baâo thai vaâ/ hoùåc sûå cöët hoáa xûúng) àûúåc thêëy úã liïìu thêëp àïën 20 mg/kg/ngaây, vúái taác àöång gêy quaái thai (têåt úã noán tay, chên vaâ chi) úã liïìu 400 mg/kg/ngaây vaâ liïìu lûúång cao hún. ÚÃ thoã, àöåc tñnh úã thoã liïn quan vúái liïìu lûúång àûúåc ghi nhêån úã liïìu thêëp túái 10 mg/kg/ngaây, àöåc tñnh trïn phöi thai/baâo thai (tûã vong tùng) úã liïìu thêëp àïën 35 mg/kg/ngaây, vaâ taác àöång gêy quaái thai (dõ têåt úã àöët söëng vaâ xûúng sûúân) úã liïìu 120 mg/kg/ngaây.
Taác àöång gêy quaái thai úã chuöåt cöëng vaâ úã thoã thò giöëng nhau so vúái nhûäng àiïìu àûúåc gùåp vúái sûå ûác chïë anhydrase carbonic, maâ khöng gêy dõ têåt úã ngûúâi. Caác taác àöång trïn sûå tùng trûúãng cuäng àûúåc cho thêëy búãi troång lûúång khi sinh thêëp vaâ trong suöët giai àoaån cho chuöåt con buá cuãa chuöåt cöëng meå àûúåc cho duâng thuöëc úã liïìu 20 hoùåc 100 mg/kg/ngaây trong suöët giai àoaån thai kyâ vaâ cho con buá. ÚÃ chuöåt cöëng, topiramate qua àûúåc haâng raâo nhau thai.
Nghiïn cûáu in vivo vaâ in vitro àõnh lûúång àöåt biïën gen, topiramate khöng coá tiïìm nùng gêy àöåt biïën gen.
CHÓ ÀÕNH
Àiïìu trõ àún àöåc (monotherapy) hoùåc àiïìu trõ höî trúå cho ngûúâi lúán hay treã em coá nhûäng cún àöång kinh khúãi phaát cuåc böå hoùåc coá nhûäng cún àöång kinh toaân thïí coá co cûáng - giêåt rung.
Àïí àiïìu trõ höî trúå úã ngûúâi lúán vaâ treã em bõ nhûäng cún àöång kinh coá keâm höåi chûáng Lennox Gestaut.
CHÖËNG CHÓ ÀÕNH
Tùng nhaåy caãm vúái bêët cûá thaânh phêìn naâo cuãa thuöëc.
CHUÁ YÁ ÀÏÌ PHOÂNG vaâ THÊÅN TROÅNG LUÁC DUÂNG
Caác thuöëc chöëng àöång kinh, kïí caã Topamax, nïn ngûâng dêìn dêìn àïí giaãm töëi thiïíu tiïìm nùng tùng têìn suêët cuãa cún àöång kinh. Trong caác thûã nghiïåm lêm saâng úã ngûúâi lúán, liïìu duâng àûúåc giaãm haâng tuêìn 100 mg/ngaây. ÚÃ vaâi bïånh nhên, viïåc ngûâng àöåt ngöåt khöng xaãy ra biïën chûáng naâo.
Àûúâng thaãi trûâ chuã yïëu cuãa topiramate daång khöng àöíi vaâ caác chêët chuyïín hoáa cuãa noá laâ qua thêån. Sûå thaãi trûâ qua thêån phuå thuöåc chûác nùng cuãa thêån vaâ khöng phuå thuöåc vaâo tuöíi taác. Nhûäng bïånh nhên bõ suy thêån úã mûác àöå tûâ trung bònh àïën trêìm troång coá thïí duâng thuöëc tûâ 10 àïën 15 ngaây àïí thuöëc àaåt nöìng àöå trong huyïët tûúng úã traång thaái baäo hoâa trong khi úã ngûúâi bïånh coá chûác nùng thêån bònh thûúâng coá thïí duâng thuöëc chó tûâ 4 àïën 8 ngaây.
Vò vúái têët caã caác bïånh nhên, thúâi haån chuêín liïìu nïn theo sûå hûúáng dêîn cuãa thêìy thuöëc chuyïn khoa (tûác laâ kiïím tra cún àöång kinh, traánh caác taác duång ngoaåi yá) nïëu ngûúâi bïånh àûúåc biïët coá suy thêån coá thïí yïu cêìu möåt thúâi gian daâi hún àïí thuöëc àaåt àûúåc nöìng àöå úã traång thaái baäo hoâa taåi möîi liïìu.
ÚÃ vaâi ngûúâi bïånh, àùåc biïåt laâ nhûäng ngûúâi dïî bõ soãi thêån, coá thïí tùng nguy cú hònh thaânh soãi thêån. Ngûúâi bïånh nïn uöëng nhiïìu nûúác àïí laâm giaãm nguy cú naây.
Bïånh soãi thêån :
Caác yïëu töë nguy cú cho bïånh soãi thêån göìm : hònh thaânh soãi trûúác àoá, tiïìn sûã gia àònh coá bïånh soãi thêån vaâ tùng canxi niïåu. Caác yïëu töë nguy cú naây khöng thïí dûå àoaán àaáng tin cêåy viïåc hònh thaânh soãi laâ do trong khi àiïìu trõ topiramate. Ngoaâi ra, caác bïånh nhên àang duâng thuöëc khaác coá thïí gêy soãi thêån thò nguy cú coá thïí tùng.
Suy giaãm chûác nùng gan :
ÚÃ ngûúâi suy gan, topiramate nïn àûúåc duâng thêån troång vò sûå thanh thaãi cuãa topiramate coá thïí bõ giaãm.
Böí sung chêët dinh dûúäng :
Coá thïí xem xeát viïåc böí sung chïë àöå ùn, nïëu bïånh nhên giaãm cên trong khi duâng thuöëc naây.
Laái xe vaâ vêån haânh maáy moác :
Giöëng nhû thuöëc chöëng àöång kinh khaác, Topamax taác àöång trïn hïå thêìn kinh trung ûúng, coá thïí gêy buöìn nguã, chöëng mùåt vaâ caác triïåu chûáng liïn quan khaác. Caác taác duång ngoaåi yá tûâ nheå àïën trung bònh naây coá thïí gêy nguy hiïím cho ngûúâi bïånh khi laái xe hay vêån haânh maáy moác, àùåc biïåt cho àïën khi kinh nghiïåm duâng thuöëc trong tûâng bïånh nhên àûúåc thiïët lêåp.
LUÁC COÁ THAI vaâ LUÁC NUÖI CON BUÁ
Nhû caác thuöëc chöëng àöång kinh khaác, topiramate gêy quaái thai trïn chuöåt nhùæt, chuöåt cöëng, vaâ trïn thoã. ÚÃ chuöåt cöëng, topiramate qua haâng raâo nhau thai.
Chûa coá nghiïn cûáu duâng topiramate úã ngûúâi mang thai. Tuy nhiïn, Topamax chó nïn duâng cho phuå nûä mang thai nïëu nhû lúåi ñch trõ liïåu vûúåt cao hún nguy cú xaãy ra àöåc tñnh.
Topiramate baâi tiïët qua sûäa chuöåt cöëng àang cho con buá. Chûa biïët topiramate coá àûúåc baâi tiïët qua sûäa meå hay khöng. Vò nhiïìu thuöëc àûúåc baâi tiïët qua sûäa meå, nïn cêìn quyïët àõnh laâ ngûâng duâng thuöëc hay ngûâng cho con buá, chuá yá têìm quan troång cuãa thuöëc àöëi vúái ngûúâi meå.
Theo kinh nghiïåm sau khi àûa ra thõ trûúâng, trûúâng húåp bïånh löî tiïíu lïåch thêëp àûúåc baáo caáo xaãy ra úã nhuä nhi nam tiïëp xuác vúái topiramate khi coân nùçm trong tûã cung, coá hay khöng coá duâng caác thuöëc co giêåt khaác. Tuy nhiïn, nguyïn nhên liïn quan àïën topiramate chûa àûúåc thiïët lêåp.
TÛÚNG TAÁC THUÖËC
Taác àöång cuãa Topamax vúái caác thuöëc chöëng àöång kinh khaác :
Viïåc duâng chung Topamax vúái caác thuöëc chöëng àöång kinh khaác (phenytoin, carbamazepine, acid valproic, phenobarbital, primidone) khöng coá taác àöång trïn nöìng àöå cuãa caác thuöëc naây trong huyïët tûúng úã traång thaái baäo hoâa. Ngoaåi trûâ úã vaâi bïånh nhên, viïåc duâng chung Topamax vúái phenytoin coá thïí laâm tùng nöìng àöå cuãa phenytoin trong huyïët tûúng. Àiïìu naây coá thïí laâ do sûå ûác chïë enzym Cytochrom P450 (loaåi dûúái nhoám CYP 2Cmeph). Vò vêåy, bêët cûá ngûúâi bïånh naâo àang duâng phenytoin coá nhûäng dêëu hiïåu hoùåc triïåu chûáng lêm saâng cuãa àöåc tñnh thuöëc, thò nïn kiïím tra nöìng àöå cuãa phenytoin.
Taác àöång cuãa caác thuöëc chöëng àöång kinh khaác trïn Topamax :
Phenytoin vaâ carbamazepin laâm giaãm nöìng àöå huyïët tûúng cuãa Topamax. Cêìn àiïìu chónh liïìu duâng cuãa Topamax khi ngûâng duâng hoùåc duâng chung phenytoin hoùåc carbamazenpine vúái Topamax khi àiïìu trõ. Nïn tiïën haânh chuêín liïìu àïí coá àûúåc hiïåu quaã lêm saâng. Duâng chung hoùåc ngûâng duâng acid valproic khöng laâm thay àöíi àaáng kïí vïì mùåt lêm saâng nöìng àöå trong huyïët tûúng cuãa Topamax vaâ do àoá, khöng cêìn àiïìu chónh liïìu duâng cuãa Topamax.
Kïët quaã cuãa nhûäng tûúng taác naây àûúåc toám tùæt nhû sau :
| Caác thuöëc chöëng àöång kinh khaác àûúåc duâng phöëi húåp vúái topiramate | Nöìng àöå cuãa thuöëc chöëng àöång kinh | Nöìng àöå cuãa topiramate |
| Phenytoin | noái chung khöng aãnh hûúãng túái nöìng àöå trong huyïët tûúng*, tùng trong möåt söë trûúâng húåp | nöìng àöå trong huyïët tûúng giaãm |
| Carbamazepine | khöng aãnh hûúãng túái nöìng àöå trong huyïët tûúng* | nöìng àöå trong huyïët tûúng giaãm |
| Acid valproic | khöng aãnh hûúãng túái nöìng àöå trong huyïët tûúng* | khöng aãnh hûúãng túái nöìng àöå trong huyïët tûúng* |
| Phenobarbital | khöng aãnh hûúãng túái nöìng àöå trong huyïët tûúng* | khöng nghiïn cûáu |
| Primidone | khöng aãnh hûúãng túái nöìng àöå trong huyïët tûúng* | khöng nghiïn cûáu |
* thay àöíi dûúái 15%.
Caác tûúng taác thuöëc khaác :
Digoxin : Trong nghiïn cûáu liïìu duy nhêët, diïån tñch dûúái àûúâng cong (AUC) cuãa nöìng àöå digoxin trong huyïët tûúng giaãm 12% khi duâng àöìng thúâi vúái Topamax. Tûúng quan vïì mùåt lêm saâng cuãa quan saát naây chûa àûúåc thiïët lêåp. Khi ngûâng duâng Topamax hoùåc duâng chung Topamax úã nhûäng ngûúâi bïånh àang duâng digoxin, cêìn chuá yá kiïím tra thûúâng kyâ digoxin trong huyïët thanh.
Caác thuöëc ngûâa thai àûúâng uöëng : trong nghiïn cûáu tûúng taác dûúåc àöång hoåc vúái caác thuöëc ngûâa thai àûúâng uöëng chûáa norethindrone uöëng, thanh thaãi trong huyïët tûúng cuãa thaânh phêìn estrogenic tùng àaáng kïí. Do àoá, hiïåu quaã cuãa thuöëc ngûâa thai àûúâng uöëng duâng liïìu thêëp (vñ duå : 20 mg) coá thïí bõ giaãm trong trûúâng húåp naây, vúái ngûúâi bïånh àang duâng thuöëc ngûâa thai uöëng, nïn thöng baáo cho thêìy thuöëc bêët cûá thay àöíi naâo vïì cöng thûác maáu.
Caác thuöëc khaác : Topamax khi duâng àöìng thúâi vúái caác thuöëc gêy soãi thêån thò coá thïí laâm tùng nguy cú bõ soãi thêån. Trong khi duâng Topamax, nïn traánh duâng caác naây vò chuáng coá thïí tùng möi trûúâng sinh lyá, laâm tùng nguy cú hònh thaânh soãi thêån.
TAÁC DUÅNG NGOAÅI YÁ
Vò Topamax thûúâng xuyïn àûúåc duâng vúái caác thuöëc àöång kinh khaác, khoá coá thïí xaác nhêån rùçng thuöëc naâo gêy nïn taác duång ngoaåi yá.
Àiïìu trõ höî trúå - ÚÃ ngûúâi lúán :
Trong caác thûã nghiïåm lêm saâng muâ àöi, vaâi thûã nghiïåm trong söë naây coá giai àoaån chuêín liïìu nhanh, caác taác duång ngoaåi yá xaãy ra vúái têìn suêët >= 5% vaâ xaãy ra úã möåt tó lïå cao úã nhûäng ngûúâi lúán tuöíi àiïìu trõ topiramate hún laâ trong nhoám duâng giaã dûúåc (placebo) : buöìn nguã, choáng mùåt, lo êu, mêët àiïìu hoâa, chûáng biïëng ùn, mïåt moãi, röëi loaån ngön ngûä vaâ caác vêën àïì liïn quan àïën ngön ngûä, chêåm têm thêìn vêån àöång, thõ giaác bêët thûúâng, khoá nhúá, nhêìm lêîn, dõ caãm, nhòn àöi, chaán ùn, rung giêåt nhaän cêìu, buöìn nön, giaãm cên, khoá têåp trung/ chuá yá, suy nhûúåc cú thïí, àau buång, caác vêën àïì vïì tñnh tònh.
Caác taác duång ngoaåi yá xaãy ra vúái têìn suêët thêëp, nhûng àûúåc xem laâ coá liïn quan àïën thuöëc : khöng nhêån thûác àuáng muâi võ, kñch àöång, caác vêën àïì vïì nhêån thûác, dïî xuác àöång, caác vêën àïì kïët húåp, daáng ài bêët thûúâng, vö caãm, caác triïåu chûáng röëi loaån têm thêìn/ chûáng loaån thêìn, haânh vi/ phaãn ûáng hung hùng, giaãm baåch cêìu, soãi thêån. Coá gùåp möåt söë trûúâng húåp bïånh huyïët khöëi tùæc maåch, mùåc dêìu nguyïn nhên liïn quan àïën thuöëc chûa àûúåc thiïët lêåp.
Àiïìu trõ höî trúå - Bïånh nhi :
Trong thûã nghiïåm lêm saâng muâ àöi, caác taác duång phuå xaãy ra vúái têìn suêët >= 5% vaâ xaãy ra vúái möåt tyã lïå cao úã nhûäng bïånh nhi coá àiïìu trõ topiramate hún laâ úã trong nhoám duâng giaã dûúåc (placebo), bao göìm : buöìn nguã, biïëng ùn, mïåt moãi, lo êu, röëi loaån nhên caách, khoá têåp trung/ chuá yá, phaãn ûáng quaá khñch, giaãm cên, ài àûáng bêët thûúâng, coá vêën àïì vïì têm tñnh, mêët àiïìu hoâa, tùng tuyïën nûúác boåt, buöìn nön, khoá nhúá, tùng àöång, buöìn nguã, röëi loaån ngön ngûä vaâ caác vêën àïì liïn quan àïën ngön ngûä, dõ caãm.
Caác taác duång ngoaåi yá xaãy ra vúái têìn suêët thêëp, nhûng àûúåc xem laâ coá liïn quan àïën thuöëc laâ : dïî xuác àöång, kñch àöång, vö caãm, caác vêën àïì liïn quan àïën nhêån thûác, chêåm têm thêìn vêån àöång, nhêìm lêîn, aão giaác, trêìm caãm vaâ giaãm baåch cêìu.
Àiïìu trõ àún àöåc möåt thuöëc (monotheraphy) - Têët caã caác bïånh nhên :
Trong thûã nghiïåm muâ àöi, caác taác duång phuå xaãy ra vúái têìn suêët >= 10% trong caã hai nhoám duâng giaã dûúåc (placebo) vaâ chó duâng topiramate bao göìm : dõ caãm, àau àêìu, choáng mùåt, mïåt moãi, buöìn nguã, giaãm cên, buöìn nön, vaâ tiïu chaãy. Caác triïåu chûáng khi àiïìu trõ àún àöåc möåt thuöëc (monotherapy) naây giöëng vúái khi àiïìu trõ höî trúå.
LIÏÌU LÛÚÅNG vaâ CAÁCH DUÂNG
Töíng quaát :
Àïí chûäa cún àöång kinh möåt caách töëi ûu úã caã ngûúâi lúán vaâ treã em, nïn khúãi àêìu liïìu thêëp vaâ chuêín liïìu àïí àaåt àûúåc mûác liïìu coá hiïåu quaã.
Topamax úã daång viïn neán. Viïn neán khöng àûúåc beã ra khi duâng.
Coá thïí uöëng Topamax maâ khöng cêìn quan têm àïën viïåc uöëng trûúác, sau hay trong khi duâng bûäa.
Àiïìu trõ höî trúå - ngûúâi lúán :
Nïn khúãi àêìu vúái liïìu 25-50 mg vaâo ban àïm, duâng trong möåt tuêìn. Sau àoá, haâng tuêìn hoùåc caách hai tuêìn, nïn tùng liïìu lïn 25-50 mg/ ngaây vaâ liïìu àûúåc chia laâm hai lêìn uöëng. Viïåc chuêín liïìu nïn àûúåc hûúáng dêîn búãi thêìy thuöëc chuyïn khoa. Vaâi bïånh nhên coá thïí àaåt hiïåu quaã àiïìu trõ búãi liïìu uöëng möåt lêìn trong ngaây.
Trong caác thûã nghiïåm lêm saâng khi àiïìu trõ höî trúå, mûác liïìu 200 mg laâ coá hiïåu quaã vaâ laâ liïìu thêëp nhêët àûúåc nghiïn cûáu. Vò vêåy, liïìu naây coá thïí àûúåc xem nhû laâ liïìu àaåt hiïåu quaã töëi thiïíu. Liïìu duâng thöng thûúâng haâng ngaây laâ 200-400 mg, chia laâm hai lêìn. Möåt bïånh nhên coá thïí duâng àûúåc liïìu cao 1600 mg/ngaây.
Caác khuyïën caáo duâng liïìu naây aáp duång cho têët caã caác ngûúâi lúán, kïí caã ngûúâi cao tuöíi khi khöng coá bïånh cú baãn vïì thêån (xem Chuá yá àïì phoâng vaâ Thêån troång luác duâng).
Àiïìu trõ höî trúå - treã em tûâ 2 tuöíi trúã lïn :
Liïìu töíng cöång duâng haâng ngaây cuãa Topamax khi àiïìu trõ höî trúå àûúåc khuyïën caáo khoaãng 5-9 mg/kg/ngaây, chia laâm hai lêìn. Viïåc chuêín liïìu nïn àûúåc khúãi àêìu bùçng 25 mg (hoùåc thêëp hún, dûåa trïn giúái haån liïìu tûâ 1-3 mg/kg/ngaây), uöëng vaâo ban àïm trong tuêìn àêìu tiïn. Àïí coá àûúåc àaáp ûáng lêm saâng töëi ûu, liïìu nïn àûúåc tùng sau àoá 1 hoùåc 2 tuêìn trong giúái haån khoaãng 1-3 mg/kg/ngaây (chia laâm hai lêìn uöëng). Viïåc chuêín liïìu nïn àûúåc hûúáng dêîn búãi thêìy thuöëc chuyïn khoa.
Liïìu duâng haâng ngaây lïn àïën 30 mg/kg/ngaây àaä àûúåc nghiïn cûáu vaâ noái chung àûúåc dung naåp töët.
Àiïìu trõ àún àöåc (monotherapy) - Töíng quaát :
Khi ngûâng duâng àöìng thúâi caác thuöëc chöëng àöång kinh (AED) àïí àaåt àûúåc sûå àiïìu trõ àún àöåc bùçng topiramate, nïn àûúåc xem xeát àïën hiïåu quaã coá thïí coá trïn sûå kiïím soaát cún àöång kinh. Trûâ khi liïn quan vïì an toaân maâ yïu cêìu ngûâng duâng àöìng thúái AED, thò khuyïën caáo laâ nïn giaãm tûâ tûâ, khoaãng 1/3 liïìu AED möîi 2 tuêìn.
Khi ngûâng duâng caác thuöëc gêy caãm ûáng enzym, thò nöìng àöå cuãa topiramate seä tùng. Nïëu coá chó àõnh lêm saâng, thò nïn giaãm liïìu Topamax.
Àiïìu trõ àún àöåc (monotherapy) - ngûúâi lúán :
Nïn khúãi àêìu bùçng liïìu 25 mg duâng ban àïm trong möåt tuêìn. Nïn tùng liïìu trong thúâi gian khoaãng 1 hoùåc 2 tuêìn sau àoá, bùçng caách tùng 25 hoùåc 50 mg/ngaây, chia laâm hai lêìn uöëng. Nïëu nhû bïånh nhên khöng thïí dung naåp vúái chïë àöå chuêín liïìu nhû vêåy, thò nïn tùng liïìu vúái möåt mûác liïìu thêëp hún hoùåc keáo daâi hún khoaãng thúâi gian giûäa caác lêìn tùng liïìu. Thêìy thuöëc chuyïn khoa nïn hûúáng dêîn bïånh nhên duâng liïìu vaâ chuêín liïìu.
Giúái haån liïìu àêìu àaåt muåc tiïu cuãa topiramate úã ngûúâi lúán trong àiïìu trõ àún àöåc bùçng topiramate àûúåc khuyïën caáo tûâ 100-200 mg/ngaây vaâ liïìu töëi àa duâng haâng ngaây àûúåc khuyïën caáo laâ 500 mg. Vaâi ngûúâi bïånh àöång kinh daång khoá chûäa coá dung naåp topiramate trong àiïìu trõ àún àöåc (monotherapy) taåi liïìu 1000 mg/ngaây. Caác khuyïën caáo duâng liïìu naây àûúåc aáp duång cho têët caã ngûúâi lúán, kïí caã ngûúâi cao tuöíi khöng mùæc bïånh vïì thêån.
Àiïìu trõ àún àöåc (monotherapy) - treã em :
Treã em tûâ 2 tuöíi trúã lïn nïn bùæt àêìu vúái liïìu tûâ 1-3 mg/kg vaâo buöíi töëi, trong möåt tuêìn àêìu. Liïìu nïn tùng 1 hoùåc 2 tuêìn sau àoá, úã giúái haån khoaãng 1-3 mg/kg/ngaây vaâ chia laâm hai lêìn uöëng. Nïëu nhû treã khöng thïí dung naåp vúái chïë àöå chuêín liïìu trïn, thò nïn tùng liïìu thêëp hún hoùåc keáo daâi thúâi gian giûäa caác lêìn tùng liïìu. Viïåc duâng thuöëc vaâ chuêín liïìu nïn àûúåc sûå hûúáng dêîn cuãa thêìy thuöëc chuyïn khoa.
Giúái haån liïìu khúãi àêìu àaåt muåc tiïu cuãa topiramate úã treã em tûâ 2 tuöíi trúã lïn trong àiïìu trõ àún àöåc (monotherapy) bùçng topiramate àûúåc khuyïën caáo tûâ 3-6 mg/kg/ngaây. Gêìn àêy, treã em àûúåc chuêín àoaán bõ cún àöång kinh khúãi phaát cuåc böå coá duâng liïìu lïn àïën 500 mg/ngaây.
QUAÁ LIÏÌU
Trong trûúâng húåp quaá liïìu cêëp tñnh khi duâng Topamax, nïëu nhû múái vûâa uöëng thuöëc, phaãi laâm röîng daå daây ngay lêåp tûác bùçng caách rûãa hoùåc gêy nön. Àiïìu trõ höî trúå khi thñch húåp. Thêím taách maáu laâ phûúng tiïån hûäu hiïåu àïí loaåi topiramate khoãi cú thïí. Tuy nhiïn, trong nhûäng trûúâng húåp quaá liïìu cêëp, kïí caã liïìu trïn 20 g trong möåt bïånh nhên, thò thêím taách maáu khöng cêìn thiïët.
BAÃO QUAÃN
Baão quaãn úã nhiïåt àöå <= 25oC (77oF) vaâ chöëng êím.
