Nguy hiểm khi dùng thuốc chống béo phì
Thị
trường thuốc giảm cân hiện nay rất đa dạng, song không phải loại nào cũng mang
lại hiệu quả điều trị, thậm chí có loại còn gây nguy hiểm. Vì vậy, cần chú ý đến
mức độ an toàn và tác dụng phụ của thuốc trước khi sử dụng.
Một số loại thuốc và biện pháp giảm béo không có tác dụng:
Thuốc lợi tiểu: Chỉ dùng cho người bị suy tim, tăng huyết áp. Tác dụng giảm cân của thuốc là gây mất nước, vì thế cân nặng có thể trở lại như cũ sau khi dừng thuốc. Đặc biệt, nhóm lợi tiểu có thể làm tăng nguy cơ bị đái tháo đường, hoặc khiến bệnh sẵn có thêm trầm trọng. Nguy hiểm nhất là nguy cơ mất điện giải và mất nước cấp ở người dùng.
Thuốc nhuận tràng: Dùng khi táo bón hay để sổ ruột. Tác dụng và tác hại tương tự như thuốc lợi tiểu.
Hoóc môn tuyến giáp trạng: Chỉ dùng cho người bị suy tuyến giáp. Đối với người bình thường, thuốc có thể gây ức chế chức năng tuyến giáp, tăng nhịp tim, tiêu cơ bắp và kèm theo một số biến chứng nguy hiểm khác.
Thuốc trợ giúp chuyển hóa chất béo thực chất là giúp oxy hóa nội bào để tạo năng lượng. Tác dụng giảm cân không rõ ràng.
Thuốc đông y thường chưa được kiểm nghiệm đầy đủ. Một số ca tử vong vì suy gan do dùng thuốc đông y đã được ghi nhận ở Nhật Bản và Singapore.
Ngoài ra, những biện pháp như châm cứu và điều trị tại chỗ bằng thuốc xoa không tác động trực tiếp đến tình trạng béo phì. Xoa bóp tại chỗ cũng vô dụng.
Hiện nay có một số thuốc phổ biến trên thị trường có tác dụng giảm béo phì, song kèm theo nhiều phản ứng phụ nguy hiểm như:
Thuốc làm no đầy ống tiêu hóa coréine, décorpa, pseudpphage... hút nước trương nở làm đầy bụng, gây cảm giác chán ăn. Thuốc thường làm đầy hơi, chướng bụng, gây khó chịu.
Thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương như amphetamin, dẫn chất amphetamin, ephedrin, pseudoepedrin, phenylpropanolamin - PPA... khiến ăn mất ngon, tăng nhịp tim, huyết áp và gây khó ngủ. Đặc biệt thuốc có thể gây nghiện hoặc nhờn thuốc. Người dùng phải theo dõi cẩn thận nhịp tim, huyết áp trong thời gian uống thuốc. Vì thuốc chuyển hóa trong gan nên phải thận trọng khi dùng chung với các thuốc kháng sinh, an thần, corticoid và một số thuốc trị trầm cảm, chống đau nửa đầu, chữa ho... Ngoài ra, sau khi dừng thuốc, người bệnh thường chán nản, trầm cảm và có ý định tự sát..
Thuốc giảm hấp thụ chất béo Xenical được xem là nhóm an toàn nhất hiện nay. Xenical làm giảm hấp thu 30% năng lượng chất béo mỗi ngày. Xenical kém hấp thu vào máu, khoảng 97% lượng thuốc uống vào được thải trừ qua phân. Ngoài ra, thuốc có tác dụng tại chỗ nên không gây tác động lên hệ thần kinh trung ương và ít tác dụng phụ nguy hiểm nên bệnh nhân béo phì bị suy gan, suy thận không cần giảm liều. Xenical có thể được dùng trên 2 năm, không gây ảnh hưởng khi lái xe, vận hành máy móc và không tương tác với các thuốc khác. Tuy nhiên, loại này có thể gây đầy bụng, rối loạn tiêu hóa do rối loạn hấp thu mỡ, nên cần uống thuốc bổ sung vitamin A, E, K, D...
Nói chung, tác dụng phụ của thuốc giảm béo hoàn toàn có thể tránh được nếu người dùng tuân theo đúng chỉ định của bác sĩ và mua thuốc có nguồn gốc rõ ràng. Tuy vậy, cách giảm béo tốt nhất vẫn là một chế độ ăn uống hợp lý và năng vận động.
Bác sĩ Bùi Nguyên Kiểm, Thanh Niên
