Tật mang do thuốc
Ông
Nguyễn Văn Anh ở Đông Hà, Quảng Trị phát hiện đau dạ dày từ 5 năm trước và được
bác sĩ kê đơn. Từ đó, hễ cứ đau là ông mua thuốc theo đơn ấy về dùng. Gần 5
tháng nay, thuốc không còn hiệu quả dù đã tăng liều. Đến bệnh viện, ông mới biết
mình bị u dạ dày.
Bác sĩ khám bệnh cho ông Văn Anh cho biết, nếu như lâu nay ông không ỷ lại vào đơn thuốc cũ mà định kỳ khám kiểm tra thì có thể phát hiện được bệnh sớm hơn, dễ chạy chữa hơn.
Bà Lê Thị Hạnh ở thị xã Quảng Trị cũng mang vạ do dùng đơn thuốc cũ. Bệnh nhân thấp khớp mạn này vào tận Bệnh viện Trung ương Huế để khám và xin đơn. Gần hai năm nay bà dùng đơn thuốc này thấy dễ chịu nên bà chẳng khám gì thêm. Lần uống thuốc cuối cùng, bà thấy mệt rồi xỉu đi. Tại bệnh viện tỉnh, bác sĩ cho biết: thuốc voltaren ở đơn cũ gây hại dạ dày. Bệnh đang tiến triển mà bà vẫn dùng đơn thuốc có voltaren nên gây chảy máu dạ dày, tụt huyết áp. Rất may là bệnh nhân được cấp cứu sớm.
Quy chế kê đơn của Bộ Y tế đã nói rõ: "Đơn chỉ có giá trị trong 10 ngày". Trên đơn thuốc cũng thường ghi rõ: "Nếu cần, mang đơn cũ đến tái khám". Khi kê đơn, thày thuốc thường căn cứ vào bệnh chính, các bệnh kèm theo hoặc xảy ra trước đó, đồng thời xem xét thể trạng tại thời điểm ấy để quyết định thuốc, liều lượng, cách dùng. Sau một thời gian, bệnh nhân có sự thay đổi về sức khỏe (già đi hay yếu hơn) và bệnh tật (khỏi, nặng thêm, có biến chứng hay mắc thêm các bệnh khác). Vì vậy, các đơn cũ chẳng những không còn nguyên tác dụng mà còn gây tai biến.
Một sai lầm phổ biến khác khi dùng thuốc là cho mượn đơn, mách miệng. Ông Hồ Ngọc Toàn ở Đông Hà là một ví dụ điển hình. Mắc bệnh nhiều, hay phải dùng thuốc nên ông thuộc lòng các tên thuốc, cách dùng, liều lượng. Khi được những người láng giềng mắc bệnh hỏi về kinh nghiệm chạy chữa, ông Toàn nhiệt tình "cố vấn" và trưng ra hàng mớ đơn để chứng minh lời mình, hoặc cho người ta chép lại dùng.
Cách đây vài tháng, ông "chuyên gia" này bị hớ hai lần liền. Lần thứ nhất, một người lái xe chừng 30 tuổi bị đám mọng nước ở tay đến hỏi. Ông sốt sắng ghi cho thứ thuốc mà mình từng dùng và rất hiệu nghiệm khi có triệu chứng tương tự. Người thanh niên làm theo những chỉ nửa tiếng sau khi bôi thuốc, khắp người anh đã nổi mày đay, mặt đỏ phừng lên, rất mệt. Đưa vào viện, bác sĩ bảo do dị ứng thuốc. Lần thứ hai, ông Toàn giao đơn có thuốc mofen (ibuprofen) mà ông đã dùng chữa thấp khớp trong nhiều năm cho một người bị sưng khớp gối và các ngón chân. Người đó dùng một thời gian thấy không đỡ đành đi khám, mới biết là mắc bệnh gút. Từ 2 "tai nạn đó", ông Toàn không còn "xởi lởi" như trước, ai hỏi kinh nghiệm dùng thuốc là tuyệt đối im lặng để khỏi vạ lây.
Anh Lê Văn Hải ở Khe Sanh cũng từng mua thuốc theo kinh nghiệm người khác nhưng lại may mắn vì đã dừng lại kịp thời. Bệnh nhân này bị viêm gan virus, vào bệnh viện điều trị đến khi ổn định. Từ khi ra viện, sức khỏe anh khá hơn do có chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý. Cho đến một ngày, thấy một người bạn dùng thuốc zeffit để chữa viêm gan virus và bảo là rất tốt, anh tức tốc đi mua ngay vỉ thuốc với giá ngót nghét triệu đồng. Về nhà đọc lại tờ giới thiệu, thấy thời gian dùng quá dài, tiền không chịu nổi, anh mới hỏi lại bác sánhau khi khám, làm các xét nghiệm, bác sĩ cho biết bệnh của anh đã chuyển sang thể mạn tính, virus đang ngừng sinh sôi nên chỉ cần định kỳ theo dõi chứ không dùng thuốc.
Theo các chuyên gia, người ta có thể bị cùng một loại bệnh nhưng mức độ nặng, nhẹ, thể trạng và tiền sử bệnh tật không giống nhau; do đó không thể dùng đơn thuốc như nhau. Vì vậy, hễ bị bệnh là phải đi khám chứ không thể dùng thuốc theo những người có triệu chứng giống mình, vì đó có thể là bệnh khác, nếu dùng lại đơn thuốc thì sẽ có thể vi phạm các chống chỉ định.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
