Hậu quả nguy hiểm khó lường!
| Một bệnh nhân lên cơn suyễn được cấp cứu đêm giao thừa Giáp Thân tại Bệnh viện cấp cứu Trưng Vương |
TT - Kể từ năm 1972, các nước trên thế giới đều sử dụng rộng rãi những loại thuốc suyễn corticosteroid dạng hít vì được đánh giá là an toàn và hiệu quả.
Nhưng ở TP.HCM, tại hầu hết các bệnh viện lớn, do khống chế bởi chi bảo hiểm y tế quá ngặt nghèo nên các bác sĩ thường sử dụng các loại thuốc suyễn dạng uống hay dạng chích với nhiều hậu quả nguy hiểm đối với bệnh nhân...
Độc hại, nhưng vẫn cho bệnh nhân dùng
Các bác sĩ (BS) dẫu đã biết rất rõ các tác dụng phụ độc hại của các loại thuốc suyễn dạng uống hay chích, nhưng vẫn phải buộc lòng sử dụng các dạng này, bởi trong các bệnh viện (BV) có bảo hiểm y tế BS chịu áp lực từ hai phía:
- Thứ nhất, nếu BS vì sự an toàn của bệnh nhân (BN) cho BN tự mua thuốc suyễn dạng hít, phía BN sẽ phản đối vì họ đã trả tiền bảo hiểm y tế, phía BV cũng sẽ khiển trách BS nếu BS sử dụng thuốc ngoài danh mục bảo hiểm y tế.
- Thứ hai, nếu BN có đủ điều kiện để chuyển đến các BV chuyên khoa, nơi có thuốc suyễn dạng phun sương thì chi phí đó sẽ quay về trừ vào quĩ bảo hiểm y tế của BV vốn đã eo hẹp.
Vì vậy đối với các BN suyễn nặng hiện nay nằm ở các BV đa khoa lớn tuyến thành phố vẫn bị điều trị chủ yếu bằng corticosteroid dạng uống hoặc chích. Tùy theo cơ địa của BN, các tác dụng phụ sẽ xuất hiện sớm hay muộn, nhưng chắc chắn sẽ xuất hiện.
Đầu tiên BN sẽ thấy người nặng, mặt tròn, lên cân do corticosteroid gây giữ muối và nước. Sau đó các biến chứng nghiêm trọng xuất hiện, ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống và tính mạng của BN: loét dạ dày, teo cơ, mỏi cơ, loãng xương, xẹp đốt sống, dễ bị xuất huyết, mỏng da, cao huyết áp, cườm mắt, tiểu đường... Đó là hình ảnh của hội chứng cushing do corticosteroid dạng uống hay dạng chích gây ra, một hội chứng mà các BS đều tiên liệu được.
Cũng vì những biến chứng trầm
trọng này mà thế giới đã từ bỏ corticosteroid dạng uống hay chích hơn 30 năm qua
- chỉ trừ những ca nặng, cấp cứu mới dùng cho BN suyễn.
Corticosteroid còn
làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Một trong những hậu quả là BN rất dễ bị nhiễm
lao. Điều đáng lưu ý là bệnh lao ở những BN uống, chích corticosteroid sẽ tiến
triển âm thầm do phản ứng của cơ thể bị suy giảm, khi phát hiện bệnh lao thì
phổi đã tổn hại nặng.
Việc sử dụng corticosteroid dạng uống hay chích còn dẫn đến tình trạng rối loạn tâm thần; hoặc trở nên hưng phấn, nói huyên thuyên hoặc trầm cảm, có ý định tự tử. BN sử dụng corticosteroid dạng uống hay chích lâu dài còn đi đến giai đoạn nguy hiểm nhất: trục hạ đồi - tuyến yên bị ức chế.
Các kích thích tố có ảnh hưởng đến mạng sống của BN không còn được cơ thể chế tạo đầy đủ. BN trở nên lệ thuộc vào corticosteroid, đặc biệt là dạng chích, họ cần thuốc này mỗi ngày và vì vậy mà không thể xuất viện.
Có những BN nằm trong BV lâu đến nỗi bị nhiễm trùng lần lượt tất cả các loại vi trùng rất mạnh, kháng nhiều loại thuốc vốn chỉ có trong môi trường BV dẫn đến tử vong. Độc hại là vậy nhưng ở hầu hết các BV đa khoa lớn, cả BN suyễn ngoại trú và nội trú đều không có corticosteroid dạng hít để điều trị.
Các BS điều trị suyễn của các BV có bảo hiểm y tế nói gì?
“Chúng tôi biết chứ, nhưng không làm gì được vì lúc nào cũng chỉ nghe hai chữ bội chi tiền bảo hiểm y tế. Chúng tôi điều trị suyễn cũng như có súng mà không có đạn vậy”. Đó là ý kiến đầy bức xúc của một BS.
Các phác đồ của Tổ chức Y tế thế giới đã nhấn mạnh đến việc dùng corticosteroid dạng hít để ngừa cơn - không đợi lên cơn mới dùng Ventolin để cắt, có nghĩa là BN nội trú cũng như ngoại trú đều cần có thuốc corticosteroid dạng hít để dùng hằng ngày (bên cạnh các phác đồ sử dụng những loại thuốc suyễn hiện đại nhất có giá thành tương đối cao).
Riêng đối với các nước đang phát triển, vấn đề giá cả các thuốc corticosteroid dạng hít cũng đặc biệt được chú trọng. Giải pháp được Hội Chống lao và bệnh phổi thế giới đưa ra năm 2002 là:
- Nên sử dụng loại thuốc corticosteroid dạng hít đã phổ biến từ lâu vì hữu hiệu, an toàn và có giá thành rẻ nhất: Beclomethasone dipropionate.
- Nếu bệnh suyễn được đưa vào chương trình quốc gia để mua trên 20.000 hộp/lần thì còn được giảm giá thêm nữa.
Trong khi chờ đợi áp dụng các giải pháp đã được các chuyên gia y tế thế giới khuyến cáo, Bn bảo hiểm y tế hằng ngày đang bị đẩy dần vào chỗ tàn phế, thậm chí tử vong, bên cạnh 2.000 tỉ đồng kết dư vô cảm.
Chỉ có điều đáng tiếc là lẽ ra với khả năng của y học ngày nay, chúng ta hoàn toàn có thể trả về cho những BN suyễn một cuộc sống lao động, sinh hoạt gần như bình thường. Điều này đã đạt được cách đây hơn 30 năm ở các nước khác trên thế giới, khi mà thuốc suyễn mới Beclomethasone dipropionate chứa corticosteroid dạng hít ra đời.
BS LÊ THỊ TUYẾT LAN
