GLYCOSID CHỮA SUY TIM VÀ VẦN ĐỀ TƯƠNG TÁC THUỐC

BS. NGUYỄN VĂN HÙNG

Các glycosid chữa suy tim (chủ yếu gồm digoxin, digitoxin) là nhóm thuốc kinh điển, nhưng vẫn rất cần thiết trong lâm sàng, nên khi sử dụng luôn đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ của thầy thuốc. Người ta đã biết khá nhiều về đặc tính của nhóm thuốc này, như khả năng dễ bị giảm hấp thu qua đường tiêu hóa bởi các thuốc khác; có thể tăng độc tính khi có thay đổi điện giải (như hạ kali trong máu,...), và một số tính chất khác.

Bản thân digoxin, digitoxin là những thuốc độc bảng A, tích lũy lâu trong cơ thể và có thể trở thành rất nguy hiểm khi sử dụng không đúng. Chúng còn có thể trở nên độc hơn, nếu dùng kết hợp với một số thuốc khác.

Khi dùng cùng với amiodaron hoặc diltiazem hay verapamil (các thuốc chữa loạn nhịp tim) sẽ làm tăng nồng độ của digoxin ở huyết tương, và do đó làm tăng tác dụng và độc tính của digoxin. Điều này cần đặc biệt lưu ý vì mức độ trầm trọng của tương tác có thể sẽ không lường được. Một loại thuốc chữa loạn nhịp tim khác là quinidin cũng làm giảm bài tiết của digoxin (và có thể cả digitoxin) qua thận, đẩy digoxin ra khỏi các vị trí gắn ở tổ chức, do đó cũng sẽ làm tăng nồng độ digoxin trong máu,...

Tương tác với nhóm thuốc lợi tiểu được nhắc tới nhiều hơn. Các thuốc lợi tiểu làm hạ kali trong máu (Furosemid, thiazid,...) đều có thể làm tăng độc tính của digoxin và digitoxin. Vì vậy mà, các thầy thuốc thường phải bù kali trong trường hợp này. Thuốc lợi tiểu không làm hạ kali máu - spironolacton - lại làm giảm bài tiết digoxin qua thận và ảnh hưởng đến nồng độ digoxin trong máu.

Một điều thú vị và ít được biết đến là khi dùng cùng với erythromycin - một kháng sinh thông thường hay được chỉ định cho các viêm nhiễm đường hô hấp - sẽ làm tăng hấp thu digoxin qua ruột ở một số người, và sẽ dẫn tới tăng tác dụng và độc tính. Trong lâm sàng, bệnh nhân suy tim đang dùng digoxin cũng rất có thể có viêm nhiễm cần chỉ định kháng sinh - Và trong trường hợp này, tương tác thuốc là một yếu tố phải được tính đến.

Cũng có một số thuốc khác, khi dùng cũng sẽ làm giảm tác dụng của digoxin, digitoxin. Điển hình hơn cả là kaolin - pectin, các thuốc kháng acid dạ dày (antacid), sulfasalazin đều có chung khả năng làm hạn chế sự hấp thu ở ruột, do đó giảm tác dụng của digoxin.

Sử dụng digitalis (digoxin, digitoxin,...) chữa suy tim bao giờ cũng là việc làm khó khăn. Bên cạnh sự cân nhắc về bệnh tật, cơ địa bệnh nhân, sự tích lũy của thuốc, thì cần quan tâm đến tương tác thuốc. Ngoài các thuốc lợi tiểu hạ kali có thể làm tăng độc tính của digoxin, cần chú ý khi sử dụng đồng thời digoxin với các thuốc chống loạn nhịp và một số thuốc kháng sinh.