CÁC LOẠI THUỐC CHỮA BỆNH CAO HUYẾT ÁP CHO
NGƯỜI CAO TUỔI
GS. NGUYỄN KHANG
(Theo Tài liệu thời sự dược học và hướng dẫn của Tổ
chức Y tế thế giới)
Thống kê trên thế giới
cho thấy: trong 7 triệu người bị huyết áp cao ở Pháp có 4 triệu người tham
gia điều trị chống tăng huyết áp và 50% số bệnh nhân điều trị này đã trên 65
tuổi. Tuy nhiên, chỉ có 10% bệnh nhân cao huyết áp tự chữa trị một cách
nghiêm túc.
Có lẽ ít ai hiểu được
rằng mục đích của việc điều trị bệnh này là nhằm tạo cuộc sống hoạt động tốt
hơn, giảm tỷ lệ người mắc bệnh tim mạch do tai biến mạch máu não.
1. Chứng cao huyết áp
ở người lớn tuổi
Huyết áp tăng theo tuổi,
tăng nhiều ở tâm thu hơn là ở tâm trương. Do có biến đổi sinh lý, trước kia
người ta coi các cụ trên 60 tuổi có tăng huyết áp 10mmHg là chuyện bình
thường. Đến nay, quan niệm có khác đi, định nghĩa huyết áp cao của Tổ chức Y
tế thế giới vẫn áp dụng cho người trên 65 tuổi có nghĩa là: huyết áp khi
nghỉ ngơi thường xuyên trên 160mmHg cho tâm thu và 95mmHg cho tâm trương.
Hiện nay chỉ còn vấn đề quy định sự quan tâm điều trị các bệnh nhân cao
huyết áp trên 85 tuổi.
Phổ biến ở người già là
cao huyết áp ở tâm thu. Cấu trúc thành mạch máu có biến đổi và các thớ co
giãn được thay thế bằng collagan; biểu hiện xơ cứng mạch có hậu quả là sự
tổn thương chức năng suy thoái của mạch:
- Mức biến đổi của huyết
áp cũng gia tăng.
- Đo huyết áp có khi sai
vì có hiện tượng ngấm vôi màng giữa mạch (còn gọi là vôi hóa thành mạch
máu).
2. Chiến lược điều trị
cho người già bị cao huyết áp
Y giới có khuyến nghị sau
đây với các cụ già bị cao huyết áp: lao động, tập thể dục liên tục, tránh
rượu, thuốc lá.
Việc dùng thuốc chữa bệnh
phải cụ thể cho từng cá nhân và sử dụng theo trình tự; cần xác định ngay từ
ban đầu khi bệnh nhân có nhiều chứng bệnh kết hợp.
Nói riêng về chứng cao
huyết áp, các số liệu thống kê cho thấy nên ưu tiên dùng một loại thuốc và
một liều. Các thuốc lợi tiểu thường cho phép tới 40% bệnh nhân cao tuổi kiểm
soát được huyết áp của mình, nên dùng liều thấp (ví dụ sử dụng
hydroclorothiazid ở liều 12,5-25mg).
Có thể sẽ xuất hiện phản
ứng phụ như: giảm natri huyết, loạn kali huyết, tăng acid uric huyết, tăng
glucoza huyết; nên ngừng thuốc khi bị sốt, tiêu chảy, nôn.
Tổ chức Y tế thế giới có
quy định dùng thuốc điều trị theo bậc thang: đầu tiên dùng thuốc lợi tiểu
hay chẹn giao cảm beta, nếu không có kết quả mới phối hợp thuốc, tăng dần
1-4 loại thuốc theo bậc thang (việc sử dụng này phải có bác sĩ chuyên khoa
quyết định).
