THÔNG TIN Y HỌC NƯỚC NGOÀI

BS. NGỌC NHI

(Theo Reuters, 20-3-2000)

Bệnh nhân ung thư tiền liệt tuyến bị đau đớn khi ung thư di căn đến xương có thể giảm nhu cầu dùng thuốc giảm đau loại gây nghiện (như morphin) nhờ có loại thuốc chống ung thư mới suramin. BS. Eric J. Small đứng đầu nhóm nghiên cứu của Trường đại học California ở San Francisco và cộng sự đưa tin trên tạp chí Journal of Clinical Oncology số tháng 4 là suramin làm chậm sự tiến triển của ung thư, hiện thuốc này chưa được bán trên thị trường. Theo các tác giả điều trị bằng suramin được dung nạp tốt, có tác dụng giảm đau vừa phải và làm chậm lại tiến triển của bệnh.

Trong thử nghiệm lâm sàng người ta chia 460 bệnh nhân thành hai nhóm, một nhóm uống suramin cùng với hydrocortison và một nhóm uống placebo cùng với hydrocortison tất cả các bệnh nhân đều bị ung thư tuyến tiền liệt di căn xương và đều có nhu cầu dùng thuốc giảm đau mạnh như morphin. Các bệnh nhân uống suramin giảm đau và giảm lượng morphin cần dùng nhiều hơn bệnh nhân uống placebo. 43% bệnh nhân ở nhóm uống suramin giảm đau kéo dài 240 ngày so với 28% bệnh nhân thuộc nhóm uống placebo giảm đau kéo dài 69 ngày. Ở nhóm bệnh nhân uống suramin ung thư di căn chaậm hơn và số bệnh nhân trong nhóm này giảm lượng kháng nguyên tiền liệt tuyến cũng nhiều hơn, kháng nguyên giảm này cho biết sự tiến triển chậm của ung thư tuyến tiền liệt.

Trong tương lai xét nghiệm nước bọt và nước tiểu có thể thay thế các sinh thiết phức tạp trong việc phát hiện một số loại ung thư. Những thay đổi do ung thư gây ra ở ty lạp thể của tế bào người có thể phát hiện được trong các dịch cơ thể tương ứng. Chẳng hạn các nhà nghiên cứu có thể phát hiện ung thư bàng quang nhờ xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm nước bọt cho thấy những thay đổi liên quan đến ung thư đầu và cổ. Các dịch phổi cũng cho thấy những thay đổi liên quan đến ung thư phổi (tương đối phức tạp hơn). Phát hiện trên đặc biệt có ích trong trường hợp bệnh nhân đang điều trị ung thư và cần xét nghiệm thường xuyên để xem bệnh có tái phát không. Các nhà khoa học đã nghiên cứu những thay đổi tế bào liên quan đến ung thư trong nhiều năm, nhưng việc phát hiện thay đổi trong nhân tế bào do ung thư gây ra rất khó khăn. Vì vậy bước đột phá ở đây cơ bản là thay đổi từ đột biến nhân sang đột biến ty lạp thể.

Ty lạp thể là một bào quan của tế bào người, cung cấp năng lượng cho tế bào. Giống như nhân tế bào chúng chứa AND. Nhưng không giống nhân tế bào chứa AND của cả cha và mẹ, ty lạp thể chỉ được thừa hưởng AND của mẹ, chúng có vai trò quan trọng trong ung thư, cung cấp năng lượng cho khối u. Các nhà nghiên cứu chưa bao giờ hình dung ra rằng các ty lạp thể lại chứa nhiều đột biến như họ quan sát thấy. Khoảng 2/3 số bệnh nhân ung thư được nghiên cứu có đột biến ty lạp thể. Sự biến đổi ty lạp thể không xảy ra ở tất cả các khối u, nhưng khi nó xảy ra thì có thể phát hiện được.

Các nhà khoa học vừa công bố kết quả nghiên cứu cho thấy một chất dùng bảo quản rau quả có thể ức chế hormon nam giới. Họ cho chuột tiếp xúc với HPTE, một sản phẩm giáng hóa của thuốc trừ sâu methocyclor vẫn được dùng để bảo quản rau quả (Methocyclor được sử dụng khá rộng rãi từ khi DDT bị cấm ở Mỹ năm 1972). Các tác giả đã phân lập tế bào Leydig trưởng thành của chuột (tế bào tinh hoàn sinh sản testosteron) và nuôi cấy chúng ở nồng độ HPTE khác nhau. Khi phải tiếp xúc với thuốc kéo dài 3 giờ, các tế bào chỉ hồi phục đến một mức nào đó trong 18 giờ sau khi tiếp xúc. Nhưng khi các tế bào phải tiếp xúc với thuốc trừ sâu sau 6 giờ, thì đến 18 giờ sau quá trình sản sinh testosteron vẫn chưa được bắt đầu trở lại. Điều đó chứng tỏ HPTE làm giảm đáng kể nồng độ testosteron ở chuột. Người dễ có phản ứng giống như thế vì tế bào Leydig của người rất giống với tế bào của chuột. Tuy nhiên vẫn chưa rõ lượng thuốc và thời gian tiếp xúc là bao nhiêu mới làm thay đổi sản sinh testosteron ở người. Ước tính phần lớn mọi người hằng ngày phải tiếp xúc với khoảng 0,8 microgam methocyclor, chủ yếu thông qua các vật phẩm bảo quản bằng thuốc trừ sâu. Để làm giảm nguy cơ này, nên rửa sạch rau quả trước khi ăn hoặc chuyển sang dùng các chế phẩm hữu cơ. Các nhà khoa học sẽ nghiên cứu các hợp chất khác có thể ảnh hưởng đến sản sinh hormon, bao gồm vật liệt dùng trong y tế và dùng làm boa bì đựng thức ăn.