Nhiễm trùng tiểu ở trẻ nhỏ
Nhiễm trùng tiểu là một bệnh rất thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ gái nhưng lại dễ bị bỏ sót vì dấu hiệu rất mơ hồ. Đây cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng gây sốt kéo dài. Nếu không được điều trị thích hợp, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng huyết, suy thận, cao huyết áp.Bệnh hay gặp ở bé gái hơn bé
trai vì đường tiểu nữ ngắn, vi khuẩn dễ dàng từ ngoài đi ngược
vào niệu đạo lên bàng quang gây viêm bàng quang, rồi từ bàng
quang theo niệu quản lên thận gây viêm đài bể thận. Nhiễm trùng
vùng âm hộ ở nữ cũng dễ dẫn đến nhiễm trùng tiểu vì lỗ tiểu và
cửa âm hộ ở kế bên nhau. Người ta thường thấy hai bệnh này đi
cùng nhau ở những bé gái hay ngồi lê la dưới đất mà không mặc
quần áo hay vải quần quá mỏng. Ngoài ra, các bà mẹ khi làm vệ
sinh cho con gáo thường hay có thói quen lau chùi từ dưới lên
trên (khi trẻ ở tư thế nằm) tức là từ sau ra trước. Chính động
tác này đã vô tình đem vi khuẩn từ hậu môn ra lỗ tiểu và lỗ âm
hộ. Do đó, đa số các nhiễm trùng tiểu đều do vi khuẩn E.coli có
rất nhiều trong phân gây ra. Ngoài ra, bệnh còn do Proteus,
Klebsiella… cũng có trong phân.
Ở những trẻ bị giun kim không được điều trị, chính giun kim là
tác nhân đem vi khuẩn từ hậu môn ra phía trước. Đặc biệt, dễ mắc
nhiễm trùng tiểu là những trẻ có điều bất thường ở hệ niệu như
tắc nghẽn đường tiểu (ví dụ van niệu đạo sau), bị trào ngược
bàng quang - niệu quản, có sỏi niệu hoặc những trẻ được làm thủ
thật niệu khoa như đặc ống thông tiểu, soi bàng quang,…
Các triệu chứng thường mơ hồ và thay đổi theo lứa tuổi:
-
Ở trẻ sơ sinh: có thể nóng sốt hoặc ngược lại chỉ là hạ thân nhiệt dưới 36 độ C, trẻ bú kém, ói mửa, tiêu chảy hoặc đơn thuần là vàng da kéo dài.
-
Ở trẻ nhỏ dười 2-3 tuổi: sốt kéo dài không rõ nguyên nhân, biếng ăn hoặc chỉ đơn thuần là không tăng cân.
-
Ở trẻ lớn: có các triệu chứng điển hình như tiểu gắt buốt, tiểu đau, tiểu đục, tiểu lắt nhắt, đái dầm trong nhiễm trùng đường tiểu dưới (còn gọi là viêm bàng quang) hay sốt cao, đau hông lưng, đau bụng trong nhiễm trùng đường tiểu trên (còn gọi là viêm đài bể thận). Nếu bị viêm đài bể thận mãn, trẻ thường không có triệu chứng, chỉ bị cao huyết áp khi có sẹo ở thận do các ổ áp xe khi lành để lại.
Việc chẩn đoán nhiễm trùng
tiểu thì chắc chắn khi xét nghiệm cấy nước tiểu thấy có vi khuẩn
gây bệnh. Bạch cầu cũng có thể hiện diện trong nước tiểu.
Để điều trị, đối với nhiễm trùng đường tiểu dưới, chỉ cần một
loại kháng sinh uống trong 10-14 ngày như amoxicillin,
ampicillin, bactrin,… Đối với nhiễm trùng tiểu trên, phải kết
hợp hai loại kháng sinh bằng đường tiêm như cephalosporin cộng
với gentamycin.
Vì việc điều trị khá dài ngày và đôi khi tốn kém, nên tốt nhất
là phòng ngữa không cho trẻ lê la dưới đất. Vệ sinh tốt vùng âm
hộ, rửa sạch đít cho trẻ sau mỗi lần đi tiêu. Dù rửa hay lau
cũng phải tuân theo nguyên tắc từ trước ra sau, rồi lại từ trước
ra sau cho đến khi sạch hẳn.
Mặc quần cho trẻ, dù là gái hay trai (ta thường cho trẻ ở truồng
để khõi thay quần, quần bé trai lại thường xẻ đáy). Vải quần nên
tránh loại nylon vì nóng và bí hơi, mà chọn thứ thấm hút tốt,
thoáng mát và mềm mại như vải sợi.
Xổ lãi định kỳ cho trẻ để diệt lãi kim.
Cho uống nhiều nước để trẻ tiêu nhiều. Nước tiểu sẽ tống xuất vi
khuẩn ở thành niệu đạo đang đi ngược lên bàng quang. Không có
nước tiểu cũ bị ứ đọng thường xuyên trong bàng quang nên không
có điều kiện để vi khuẩn trú ngụ lâu. Nhìn màu nước tiểu, thấy
vàng sậm và nóng là dấu hiệu lượng nước tiểu ít và ở lâu trong
bàng quang.
Cho trẻ ăn trái cây hay uống vitamin C. khi đó, nước tiểu sẽ bị
acid hóa sẽ là điều kiện bất lợi cho vi khuẩn gây bệnh.
Theo Thuốc và Sức khỏe
