Cách xử trí khi thân nhiệt trẻ sơ sinh thay đổi
Khi
trẻ hạ nhiệt, cần lau khô và quấn tã ngay cho trẻ, tránh để mất
nhiệt lượng do bay hơi. Khi thân nhiệt tăng trên 38 độ C, việc đầu
tiên là phải cởi bớt quần áo cho trẻ và cho bú mẹ ngay.
Hiện tượng hạ thân nhiệt: Thai nhi khi nằm trong tử cung thường có thân nhiệt cao hơn thân nhiệt người mẹ từ 0,5 đến 1 độ C, nên ngay khi ra đời, trẻ có nguy cơ bị giảm nhiệt rất nhanh, thường vào những đêm giá lạnh hay thậm chí cả ban ngày nóng nực. Hạ thân nhiệt làm tăng 50% nguy cơ tử vong của trẻ.
Hạ thân nhiệt do các nguyên nhân sau:
- Sơ sinh non tháng, thấp cân và thiếu lớp mỡ dưới da khiến nhiệt độ ngoài da tăng, gây mức chênh nhiệt cao và càng làm tăng sự mất nhiệt.
- Diện tích da so với cân nặng của trẻ sơ sinh rất lớn (gấp 2-3 lần so với người lớn) nên cũng làm tăng nguy cơ mất nhiệt.
- Trong những ngày đầu sau sinh, khả năng đáp ứng chuyển hóa của trẻ đối với hiện tượng nhiễm lạnh rất hạn chế, càng dễ bị hạ thân nhiệt và kéo theo mất năng lượng, sút cân.
- Nếu trẻ bị thiếu dưỡng khí như khi bị viêm phổi, cộng với khả năng đáp ứng chuyển hóa với lạnh không có, gây ra một vòng xoắn bệnh lý, càng làm trẻ thiếu dưỡng khí và hạ thân nhiệt.
- Nếu trẻ không được bú sữa mẹ, khả năng chuyển hóa trong cơ thể không tăng sẽ giảm trương lực cơ, gây thiếu dinh dưỡng, thiếu năng lượng và lại càng khiến cơ thể hạ nhiệt trầm trọng và dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn và suy dinh dưỡng.
Cách phòng ngừa:
- Không bao giờ để trẻ ướt, luôn lau khô và quấn tã lót cho trẻ, nếu không nhiệt lượng mất đi do bay hơi sẽ cao gấp 10 lần nhiệt lượng được sản sinh.
- Mặc quần áo, quấn tã, chăn đệm đúng cách cho trẻ. Nếu nhiệt độ trong phòng bình thường và dễ chịu đối với người lớn thì coi như là lạnh và tương đương với nhiệt độ mùa đông đối với trẻ sơ sinh. Nhiệt độ trong phòng bé nằm tối thiểu là 30-32 độ C trong tuần đầu và 28-29 độ C trong những tuần tiếp theo.
- Cho trẻ nằm chung với mẹ sau đẻ càng sớm càng tốt, nhiệt độ ngoài da của mẹ cao hơn sẽ truyền hơi ấm cho con.
- Mọi việc chăm sóc như thay tã, tắm, cân... phải được thực hiện nhanh chóng.
- Sử dụng các phương tiện ủ ấm như lồng ấp, túi chườm ấm... hoặc ủ vào lồng ngực mẹ theo phương pháp chuột túi trong trường hợp cần di chuyển bé.
- Dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt là việc cho bú mẹ sớm sẽ giúp trẻ đáp ứng chuyển hóa, sản sinh năng lượng ổn định hơn về thân nhiệt và tránh sút cân.
Hiện tượng tăng thân nhiệt ở sơ sinh:
Nguyên nhân là do trung tâm điều hòa nhiệt của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện nên trẻ rất dễ bị tăng thân nhiệt. Khi thân nhiệt trẻ trên 38 độ C, da sẽ nóng và rất đỏ, gây vã mồ hôi, tăng nhịp tim, nhịp thở, gây suy hô hấp và mất nước.
Khi đó, cần khẩn trương tìm nguyên nhân gây sốt ở trẻ như nhiễm khuẩn, mất nước; hoặc do ủ ấm và nhiệt độ trong phòng của trẻ quá cao. Trẻ sơ sinh có thể bị tăng thân nhiệt trong những ngày sút cân sinh lý. Việc đầu tiên là cần hạ bớt nhiệt độ trong phòng và cởi bớt quần áo, tránh gió lùa và cho trẻ bú mẹ ngay.
Bác sĩ Phạm Thị Thanh Mai, Sức Khoẻ & Đời Sống
