Phát hiện sớm tắc mật bẩm sinh ở trẻ
 |
| Có thể phát hiện bất thường gan mật bằng cách quan sát màu da trẻ. |
Nhiều trẻ mắc bệnh này không được bố mẹ đưa đi khám và điều trị kịp thời, dẫn đến suy gan, xơ gan nặng, hôn mê, thậm chí tử vong do xuất huyết não, xuất huyết tiêu hóa nặng.
Tắc mật bẩm sinh là hiện tượng mất sự lưu thông mật từ gan xuống ruột, gây ứ trệ
mật trong gan, máu, hậu quả là trẻ bị vàng da, viêm gan. Có 2 nguyên nhân gây
bệnh thường gặp: teo đường mật bẩm sinh và nang đường mật bẩm sinh.
Teo
đường mật bẩm sinh là hiện tượng đường dẫn mật từ gan xuống ruột bị teo nhỏ hoàn
toàn hoặc một phần, gây cản trở lưu thông mật từ gan xuống ruột. Bệnh nhi vàng
da, vàng mắt liên tục, tăng dần, tình trạng này xuất hiện sớm ngay sau đẻ và kéo
dài. Phân bạc màu (như phân cò, vôi...), có mỡ nhờn, nước tiểu vàng sẫm. Trẻ đi
tiểu gây vàng tã lót, quần áo. Muộn hơn, có thể thấy bụng chướng tăng dần, ăn
kém, rối loạn tiêu hóa. Đôi khi trẻ bị xuất huyết dưới nhiều hình thái như xuất
huyết dưới da, xuất huyết não, xuất huyết tiêu hóa...
Nang đường mật bẩm
sinh là hiện tượng đường mật bị giãn thành nang, hoặc có một nang nằm trên đường
đi của đường dẫn mật, chèn ép vào đường mật gây tắc một phần hoặc hoàn toàn.
Biểu hiện bệnh là vàng da, xuất hiện sớm hay muộn tùy theo mức độ giãn đường mật
hay mức độ chèn ép của nang từ ngoài vào, có thể vàng da từng đợt. Phân trắng
hay bạc màu, mắt có thể vàng sớm và kéo dài. Ngoài ra, bệnh nhi có thể xuất hiện
chấm, mảng xuất huyết trên da, xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết não, gây hiện
tượng co giật tay chân, liệt vận động, thóp căng phồng. Bụng có thể chướng dần
lên.
Ngoài các triệu chứng như trên, chứng tắc mật bẩm sinh còn có thể
gây biểu hiện nhiễm trùng đường mật như sốt cao, rét run, đau vùng bụng bên
phải, rối loạn tiêu hóa... Đây có thể là hậu quả của việc tắc nghẽn đường mật
kéo dài, gây viêm đường mật và có thể nhiễm trùng huyết nặng nề, điều trị khó
khăn và tốn kém.
Để phát hiện sớm chứng tắc mật, cần nhanh chóng nhận biết triệu
chứng vàng da ở trẻ. Sau khi sinh, cần cho trẻ ở trong phòng
thoáng mát, đầy đủ ánh sáng tự nhiên; không nên để trẻ trong phòng tối, có ánh
sáng đèn vì sẽ rất khó phát hiện những bất thường về màu sắc da, phân, nước
tiểu, mắt... Khi trẻ bị vàng da kéo dài trên 1 tuần, cần đưa đến khám tại trung
tâm y tế. Tại đó, bác sĩ có thể làm các xét nghiệm chẩn đoán nguyên nhân gây
vàng da chính xác và kịp thời.
Bệnh tắc đường mật bẩm sinh có thể điều
trị bằng cách phẫu thuật nối đường mật trực tiếp vào ruột. Phương pháp này đã
được thực hiện từ nhiều năm tại Bệnh viện nhi Trung ương và tỏ ra có hiệu quả
cao. Tuy nhiên, nếu phát hiện bệnh muộn khi chức năng gan đã bị suy giảm thì
hiệu quả điều trị sẽ có nhiều hạn chế.
ThS Đỗ Kiều Hoa, Sức Khỏe & Đời Sống
