Phát hiện bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non
 |
| Trẻ sinh non cần được giám sát chặt chẽ về sức khỏe. |
Bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non (viết tắt là ROP) thường gặp ở những trẻ có cân nặng dưới 1,6 kg. Nếu bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ sẽ có nguy cơ mù vĩnh viễn cả 2 mắt.
Mạch máu võng mạc ở mắt là phần cuối cùng phát triển cho đến khi thai nhi đủ tháng. Ở nhiều trẻ đẻ non, những mạch máu này chưa được hoàn thiện, võng mạc rất dễ bị tổn hại và ảnh hưởng đến thị giác. Cho đến nay, người ta chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ra bệnh ROP; nhưng việc thở ôxy nồng độ cao và kéo dài được xem là một trong những yếu tố nghi ngờ.
Không phải tất cả trẻ đẻ non đều mắc ROP, nhưng những trẻ sinh càng non, càng nhẹ cân (dưới 1,6 kg) và toàn trạng ốm yếu thì nguy cơ mắc bệnh càng cao. Vì vậy, những em bé này nên được khám mắt kỹ. Lần khám đầu tiên được tiến hành khi trẻ 4 tuần tuổi. Nếu chưa thấy bệnh hoặc bệnh ở giai đoạn nhẹ thì cứ 2 tuần khám lại một lần cho tới khi cháu bé được 40-42 tuần tuổi tính từ ngày thụ thai, hoặc tới khi mạch máu ở võng mạc phát triển một cách đầy đủ. Nếu khám thấy bệnh ở giai đoạn nặng hơn thì phải khám lại trong vòng 1 tuần để khi có chỉ định điều trị thì sẽ được điều trị ngay.
Có 2 phương pháp điều trị bệnh ROP: laser và lạnh đông. Cả hai đều có thể thực hiện ở phòng mổ hoặc phòng sơ sinh; bệnh nhi được gây tê tại chỗ hoặc gây mê. Sau điều trị, mi và kết mạc có thể bị sưng nề tạm thời. Hiệu quả điều trị khá cao nếu bệnh được phát hiện sớm, ở mức độ nhẹ hoặc trung bình. Nếu trẻ bị nặng ngay từ đầu hoặc phát hiện quá muộn thì tất cả các phương pháp đều khó mang lại hiệu quả, trẻ dễ bị mù vĩnh viễn cả 2 mắt.
Sau điều trị, những trẻ bị ROP vẫn cần được theo dõi thường xuyên để phát hiện sớm những di chứng muộn của bệnh như tật khúc xạ, lác... và có những định hướng thị giác về sau này.
Cách phòng bệnh tốt nhất là quản lý thai nhi tốt để hạn chế nguy cơ đẻ non. Còn khi đã bị đẻ non mà cân nặng trẻ thấp thì em bé phải được khám mắt theo chế độ nghiêm ngặt.
BS Nguyễn Thị Thảo Hiền, Sức Khỏe & Đời Sống
