Sử dụng vitamin và chất khoáng cho trẻ em
Tác giả : TS. NGUYỄN TIẾN DŨNG (Khoa Nhi - BV. Bạch Mai)
Vitamin và các chất khoáng là một trong những yếu tố cần thiết cho
sự phát triển cơ thể trẻ em. Các chất này có nhiều trong những thực
phẩm như gạo, thịt, trứng, cá, sữa v.v. và các loại rau quả tươi như
cam, chuối, đu đủ, hồng xiêm, chanh, quít, xoài, dứa, rau muống, rau
ngót, xu hào, bắp cải v.v
.Trẻ em bình thường không có bệnh tật gì, được bú mẹ và ăn uống đầy đủ chất thì thường không thiếu vitamin và chất khoáng, do vậy không cần phải bổ sung thêm những thuốc có chứa hỗn hợp các loại chất này.
NGUYÊN NHÂN CỦA TÌNH TRẠNG THIẾU VITAMIN VÀ CHẤT KHOÁNG
Trong một số trường hợp đặc biệt, việc thiếu vitamin và chất khoáng thường do một số nguyên nhân sau:
Do cung cấp thiếu
Gặp ở những trẻ sống trong gia đình có điều kiện kinh tế khó khăn nên bữa ăn cho trẻ không đảm bảo chất lượng. Do ăn phải gạo bị mốc hoặc để lâu ngày; Dùng rau quả bị héo hoặc bảo quản lạnh quá lâu; Chế biến thức ăn không đúng như đun đi đun lại nhiều lần; Các tục lệ ăn kiêng quá mức hoặc trẻ không được bú sữa mẹ v.v...
Do mắc một số bệnh
Những trẻ bị suy dinh dưỡng, tiêu chảy kéo dài, rối loạn hấp thu, các bệnh về gan, mật v.v... sẽ bị thiếu vitamin và chất khoáng.
Các nguyên nhân khác
Gặp ở những trẻ sinh non, sinh đôi, trẻ lớn quá nhanh - do vậy nhu cầu vitamin, đặc biệt là vitamin D tăng rất cao.
TÁC HẠI CỦA VIỆC THIẾU VÀ THỪA VITAMIN VÀ CÁC CHẤT KHOÁNG
Thiếu vitamin và các chất khoáng
Thiếu vitamin A có thể gây bệnh ở mắt, làm trẻ bị khô mắt. Nhẹ thì quáng gà nặng có thể dẫn đến mù lòa. Ngoài ra thiếu vitamin A cũng làm trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như nhiễm khuẩn đường hô hấp và đường tiêu hóa.
Thiếu vitamin B1 làm cho trẻ bị phù, viêm các dây thần kinh, suy tim, nếu nặng có thể dẫn đến tử vong.
Thiếu vitamin B12 gây bệnh thiếu máu có hồng cầu khổng lồ.
Thiếu vitamin C dễ gây chảy máu dưới da và niêm mạc, làm giảm sức đề kháng của cơ thể với bệnh tật, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng.
Thiếu vitamin D làm trẻ mắc bệnh còi xương.
Thiếu vitamin K làm trẻ dễ bị xuất huyết, đặc biệt có thể gây xuất huyết não, màng não rất nguy hiểm.
Thiếu calci làm trẻ bị còi xương.
Thiếu sắt làm cho trẻ dễ mắc bệnh thiếu máu nhược sắc.
Thiếu kẽm, trẻ sẽ dễ mắc các bệnh ngoài da.
Thiếu Flo làm trẻ dễ mắc bệnh sâu răng v.v...
Thừa vitamin và các chất khoáng
Tuy nhiên tình trạng thừa vitamin hoặc các chất khoáng cũng có thể gây nguy hiểm cho trẻ. Chẳng hạn như thừa vitamin A có thể gây ngộ độc, làm tăng áp lực nội sọ, khiến trẻ bị nôn nhiều, đau đầu, ảnh hưởng đến sự phát triển xương, có thể làm trẻ chậm lớn. Thừa vitamin D có thể làm trẻ chán ăn, mệt mỏi, nôn, dày màng xương. Thừa calci có thể gây mệt mỏi, chán ăn, sỏi thận, tăng huyết áp... Thừa sắt gây ngộ độc sắt hoặc các biểu hiện của nhiễm sắt như làm gan lách to v.v...
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều dạng thuốc vitamin và chất khoáng hỗn hợp. Mặc dù đây là những thuốc bán không cần đơn của thầy thuốc, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng an toàn tuyệt đối. Nếu trẻ không có bệnh hoặc không gặp phải các nguyên nhân gây thiếu vitamin hoặc chất khoáng nêu trên thì không nên cho trẻ dùng thêm các thuốc này. Trong trường hợp trẻ cần phải dùng thuốc dài ngày, dùng liều cao hoặc phải dùng các chế phẩm có quá nhiều thành phần vitamin và chất khoáng trong một viên thuốc, vẫn cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc chuyên khoa nhi.
