SỰ PHÁT TRIỂN CỦA BÉ 1 TUỔI
Tác giả : BS. NGUYỄN THỊ NGỌC HƯƠNG
Bé tròn 12 tháng tuổi đến 23 tháng 29 ngày được gọi chung là bé 1
tuổi. Ngày nay, nuôi trẻ mau lớn, phát triển tốt là niềm mơ ước của
các bậc cha mẹ và cả xã hội. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng
tìm hiểu về sự tăng trưởng và phát triển của bé 1 tuổi, để qua đó có
thể quan tâm, chăm sóc con mình một cách tốt nhất.
SỰ TĂNG CÂN CỦA BÉ
Ðể dễ nhớ, chúng ta có thể dựa vào cân nặng lúc sinh của bé: Bé tròn 12 tháng có cân nặng trung bình gấp 3 lần cân nặng lúc sinh (Ví dụ: bé sinh ra có cân nặng trung bình 3-3,5kg, khi tròn 12 tháng nặng 9-10kg là bình thường). Bé tròn 24 tháng có cân nặng gấp 4 lần cân nặng lúc sinh. Nói cách khác với bé 1 tuổi, mỗi tháng tăng trung bình từ 200-300g là bình thường. Trong quá trình phát triển, nếu có một tháng bé không tăng cân thì các bậc phụ huynh cũng đừng quá lo lắng, vì ở lứa tuổi này tốc độ tăng cân thấp hơn lúc dưới 1 tuổi, có tháng bé tăng cân và có tháng bé không tăng cân là điều bình thường. Nhưng nếu liên tục 2, 3 tháng bé không tăng cân, trái lại còn sụt cân thì nên đưa bé đến bác sĩ để được khám và tham vấn dinh dưỡng.
Cân nặng trung bình của bé ở lứa tuổi này
Tháng tuổi | Cân nặng bé trai (kg) | Cân nặng bé gái (kg) | 12 tháng | 8,1-12,4 | 7,4-11,6 | 18 | 9,1-13,9 | 8,5-13,1 | 24 | 9,9-15,2 | 9,4-14,5 |
SỰ TĂNG CHIỀU CAO CỦA BÉ
Bé mới sinh thường có chiều dài từ 48-52cm, khi tròn
12 tháng có chiều dài khoảng 75 cm, và khi tròn 24 tháng bé có chiều
cao trung bình là 85cm (có thể ước đoán chiều cao lúc trưởng thành
bằng 2 lần chiều cao bé đạt được lúc 2 tuổi). Như vậy, chúng ta thấy
trong 2 năm đầu đời, chiều cao của bé tăng rất nhanh. Năm đầu trung
bình tăng tổng cộng khoảng 25cm, năm thứ hai tăng tổng cộng khoảng
10cm. Nếu cha mẹ quan tâm chăm sóc bé tốt trong 2 năm đầu sẽ tạo
được tiền đề tốt cho chiều cao của bé lúc trưởng thành
Chiều cao trung bình của bé ở lứa tuổi này
Tháng tuổi | Chiều cao bé trai (cm) | Chiều cao bé gái (cm) | 12 tháng | 70,7-81.5 | 68,6-80 | 18 | 76,3-88.5 | 74,8-87,1 | 24 | 80,9-94,4 | 79,9-93 |
SỰ PHÁT TRIỂN VỀ RĂNG
Bé bắt đầu mọc răng khi được 6 tháng tuổi, sau đó số răng được tính bằng công thức: Số răng = Số tháng tuổi - 4 (Ví dụ: bé 18 tháng tuổi sẽ có 14 răng). Ðến 24 tháng bé hoàn tất bộ răng sữa 20 cái của mình. Có một số trường hợp bé chậm mọc răng, có thể do suy dinh dưỡng, còi xương; Vì vậy các bậc phụ huynh nên tăng cường phơi nắng vào buổi sáng cho bé (mỗi ngày từ 15-20 phút để cơ thể tổng hợp vitamin D), đồng thời chú ý cho bé uống sữa không dưới 500ml/ngày để cung cấp đủ calci. Chế độ ăn của bé cũng cần phù hợp với số răng, bé chỉ có thể ăn cơm khi đã có răng nhai (răng hàm). Một số bé tuy mọc răng chậm (Có thể là do yếu tố di truyền từ cha mẹ) nhưng vẫn khỏe mạnh, tăng trưởng bình thường so với lứa tuổi.
SỰ PHÁT TRIỂN VẬN ÐỘNG
Khi được 10-12 tháng, bé bắt đầu biết đứng chựng, lên 15 tháng biết đi bộ một mình và bò lên cầu thang. 18 tháng tuổi, bé biết chạy nhưng dáng chạy chưa được uyển chuyển, có thể leo lên cầu thang nếu được người lớn dắt tay, tự ngồi được trên ghế nhỏ và rất thích lục lọi ngăn kéo hoặc giỏ rác. Ðược 24 tháng, bé chạy tốt, lên xuống cầu thang từng bước một, biết nhảy, biết tự leo lên bàn ghế và tự mở cửa.
SỰ PHÁT TRIỂN VỀ NGÔN NGỮ
Bé 15 tháng biết nói líu ríu, gọi "ba", "mẹ" hoặc tên một vật quen thuộc nào đó. Ðến 18 tháng bé nói được trung bình 10 từ, xác định một hoặc nhiều phần của cơ thể. Lên 24 tháng, biết xếp 3 từ lại thành câu. Tuy nhiên, một số bé biết nói và nói sõi rất sớm, một số bé lại rất chậm nói. Tuy nhiên nếu cha mẹ thấy bé phát âm được vài từ, hiểu và làm được hầu hết các yêu cầu của người lớn thì chắc chắn bé sẽ nói được.
SỰ PHÁT TRIỂN VỀ TÂM LÝ VÀ XÃ HỘI
Khi được 15 tháng, bé biết làm theo các mệnh lệnh đơn giản, biết chỉ tay để nói lên đòi hỏi của mình, biết ôm chặt ba hoặc mẹ để bày tỏ sự thương yêu.
Lên 18 tháng bé thích tự ăn một mình hoặc làm một số việc, chỉ tìm kiếm sự giúp đỡ khi gặp rắc rối. Bé có thể giải thích khi bị ướt hoặc bị bẩn và đã biết ôm hôn ba mẹ.
Bé 24 tháng đã cầm muỗng tốt, biết phụ cởi quần áo, biết nói về những điều vừa trải qua và lắng nghe các câu chuyện tranh đơn giản.
Hiểu về quá trình phát triển của bé, cha mẹ sẽ biết cách tạo điều kiện cho con mình tăng trưởng và phát triển một cách toàn diện nhất.
