Bệnh hột xoài
Đây là bệnh lây qua đường tình dục, thường gặp ở người từ 20 đến 40 tuổi. Bệnh gây tổn thương nặng ở cơ quan sinh dục và có thể dẫn đến biến chứng hẹp hậu môn.
Bệnh hột xoài (hay u lympho sinh dục) do vi khuẩn chlamydia trachomatis gây nên. Người lành quan hệ tình dục với người bị hột xoài sẽ mắc bệnh vì vi khuẩn này đi qua da và niêm mạc sây sát, vào các hạch bạch huyết, gây tắc nghẽn xung quanh hạch. Các hạch này sưng lên rồi vỡ mủ làm thành các lỗ rò. Đồng thời, vi khuẩn vào máu và lan tỏa theo đường máu. Sau nhiều tuần hoặc nhiều tháng, các lỗ rò thành sẹo làm tắc nghẽn hệ thống bạch mạch, gây phù nề, xơ hóa và hình thành các vết loét ở da và niêm mạc.
Sau khi quan hệ tình dục với người bị bệnh từ 3 đến 30 ngày (trung bình 7-12 ngày), một sẩn hoặc vết trợt nhỏ, mềm, không đau sẽ xuất hiện khu trú ở quy đầu hoặc bao quy đầu ở đàn ông, môi lớn, môi bé hoặc thành âm đạo, cổ tử cung ở phụ nữ. Vết trợt tồn tại một thời gian giắn, vài ba ngày rồi mất đi nên người bệnh thường ít chú ý đi khám bệnh ở giai đoạn này.
Khoảng 1-2 tuần sau khi có tổn thương đầu tiên, hạch bẹn sưng, nhiều hạch liên kết với nhau thành một mảng dài, hạch dính, đau, da phía trên hạch màu đỏ. Các hạch mềm dần rồi vỡ ra thành nhiều lỗ rò như gương sen. Các hạch này đa số ở một bên bẹn (2/3 các trường hợp). Ở phụ nữ, hội chứng hạch ít gặp hơn, khoảng 30% các trường hợp có sưng hạch ở hố chậu và vùng thắt lưng gây đau bụng và đau lưng. Người quan hệ tình dục đồng giới có thể bị viêm xung quanh trực tràng gây đau, mót rặn, phân có nhày lẫn máu, dễ nhầm với viêm đại-trực tràng.
Ở giai đoạn này, vi khuẩn lan tỏa theo đường máu gây sốt, rét run,
mệt mỏi. Một số bệnh nhân có phản ứng não-màng não, viêm gan, đau
khớp, có thể có hồng ban, mày đay. Nếu không được điều trị, một số
người tự khỏi sau 8-12 tuần; những người khác có biến chứng phù
dương vật, bìu, hội chứng hậu môn-sinh dục-trực tràng, rất khó chẩn
đoán và thường đưa đến rò trực tràng-âm đạo. Có thể gặp loét hoặc
phù âm hộ. Biến chứng nặng nhất là hẹp hậu môn.
Về điều trị,
cần dùng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa da liễu
hoặc phụ sản. Sau khi dùng thuốc, các biểu hiện toàn thân mất đi rất
nhanh nhưng hột xoài phải nhiều tuần mới hết. Các biến chứng như hẹp
hậu môn, rò trực tràng - âm đạo phải khắc phục bằng phẫu thuật.
BS Hồng Hạnh, Sức Khỏe & Đời Sống
