Liệt dương do âm hư ở đàn ông trẻ
 |
| Vị thuốc câu kỷ tử. |
Đông y cho rằng, nếu phần âm của cơ thể nam giới bị hư tổn thì dương sự cũng theo đó mà sa sút, dẫn đến liệt dương. Những người bị bất lực do tiểu đường hay sinh hoạt tình dục quá độ cũng thuộc chứng này.
Đông y gọi chứng rối loạn cương là dương nuy; trong đó "dương" chỉ cơ quan sinh dục ngoài của nam giới, còn “nuy” là liệt, gân thịt mềm nhũn không cử động được. Dương nuy là hiện tượng có ham muốn nhưng dương vật không thể hoặc không đủ cương để giao hợp.
Theo quan điểm Đông y truyền thống, nguyên nhân dẫn đến dương nuy có thể là thận dương suy yếu, tạng tâm và tạng tỳ bị thương tổn, khiếp sợ làm tổn thương tạng thận và thấp nhiệt dồn xuống ứ đọng ở hạ bộ. Trong đó, nguyên nhân đầu tiên phổ biến nhất.
Ngày nay, cách sống đã thay đổi nhiều nên tình hình bệnh tật cũng
khác xưa. Ngoài 4 “nguyên nhân kinh điển” nói trên, còn thêm một số
nhân tố khác dẫn đến dương nuy. Đặc biệt, do mức sống vật chất nâng
cao và ảnh hưởng của văn hóa tình dục Âu Mỹ (sinh hoạt tình dục sớm,
tình dục không tiết chế), dương nuy có xu hướng xuất hiện ngày càng
nhiều ở độ tuổi thanh niên và trung niên.
Một ví dụ điển hình
là anh H., 38 tuổi, bị bất lực sau 2 năm mắc bệnh tiểu đường. Sau
một thời gian điều trị, bệnh tiểu đường tạm ổn định nhưng dương sự
không hồi phục. Bệnh nhân đã sử dụng đủ các loại thuốc “bổ thận
tráng dương” mà không chút cải thiện. Anh H. đến phòng khám Đông y
với tình trạng dương vật đã hoàn toàn mất khả năng cương, kèm theo
các triệu chứng toàn thân như tinh thần mệt mỏi, đầu choáng, mắt
hoa, tai ù, lòng bàn chân, bàn tay hâm hấp nóng, miệng khô, họng
háo, lưng gối đau mỏi...
Sau khi xem mạch, thầy thuốc chẩn
đoán là dương nuy do âm hư và cho dùng bài thuốc “Tả quy ẩm gia vị”,
gồm các vị thuốc: sinh địa, thục địa, thỏ ty tử, nữ trinh tử, hạn
liên thảo mỗi thứ 15 g, sơn dược 20 g, câu kỷ tử 10 g, sơn thù du 10
g, lộc giao 6 g, quy giao 6 g, ngưu tất 3 g, sa sâm 12 g, mạch môn
đông 12 g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.
Sau khi uống được
10 thang, bệnh nhân có chuyển biến tích cực: dương vật đã có thể bột
khởi nhưng không đủ cứng, bụng dưới thường hay có cảm giác tức đau.
Thầy thuốc kê thêm sa nhân 3 g vào bài thuốc cũ, uống tiếp 15 thang,
dương sự đã hoạt động trở lại gần như bình thường. Tiếp tục điều
dưỡng và uống thuốc thêm 6 tháng nữa, bệnh hồi phục tốt.
Một
trường hợp khác là anh N., 30 tuổi, bị dương nuy đã gần 2 năm. Anh
có thói quen thủ dâm trước khi lập gia đình. Năm 25 tuổi lấy vợ,
cũng là lúc bắt đầu làm ăn phát đạt, anh thường đi nhà hàng, dùng đủ
thứ cao lương mỹ vị, tình dục bột phát mạnh, chuyện chăn gối phóng
túng vô độ, không biết tiết chế. Hai năm sau, dương vật vẫn bột
khởi, nhưng độ cứng ngày càng giảm, thỉnh thoảng lại bị xuất tinh
sớm. Anh N. tự mua thuốc “bổ thận tráng dương” về uống, bệnh tình có
vẻ như ổn định, lại tiếp tục phóng túng như trước. Một năm sau thì
anh hoàn toàn bất lực, chạy chữa rất nhiều nơi nhưng đều vô hiệu;
người gầy yếu, dáng vẻ bơ phờ, thường bị váng đầu, chóng mặt, tinh
thần khó tập trung, hay quên, lưng gối mỏi, đêm ngủ không yên, rất
dễ cảm mạo và đau họng...
Thầy
thuốc nhận định, bệnh do âm tinh bị hao tổn quá nặng, liên lụy đến
phần dương, dẫn đến dương nuy; cho uống “đại bổ âm hoàn” hợp với
“tam tài phong tủy đan” gia giảm: thục địa, hà thủ ô, thái tử sâm,
long cốt, mẫu lệ mỗi thứ 30 g, cao quy bản, mạch môn đông, sơn thù
du, bạch thược, thỏ ty tử, phục thần mỗi thứ 15 g, ngũ vị tử 10 g,
cam thảo 10 g, viễn chí (nướng), tri mẫu, hoàng bá mỗi thứ 6 g. Sắc
nước uống mỗi ngày một thang, liên tục 30 ngày.
Theo lời dặn của
thầy thuốc, anh N. quyết thanh tâm quả dục, kết hợp với ăn uống đủ
dinh dưỡng, luyện tập thân thể ở mức độ thích hợp... Sau 1 tháng,
tinh thần anh bắt đầu tỉnh táo hơn, người đã có da có thịt, đêm ngủ
yên giấc, nhưng dương sự vẫn chưa bột khởi. Đến khám lại, thầy thuốc
bỏ bớt những vị thuốc tính hàn như tri mẫu, hoàng bá, thêm một số vị
thuốc trợ dương như dâm dương hoắc, cáp giới... Sau 1 tháng nữa,
dương sự đã bắt đầu khởi động. Anh uống thêm 30 thang, bệnh dương
nuy đã gần như phục hồi. Để củng cố, thầy thuốc bảo bệnh nhân về mua
“Lục vị hoàn” uống tiếp 3 tháng. Bệnh diễn tiến tốt. Sau 1 năm, bệnh
không tái phát và vợ chồng sinh được một con trai.
Theo Đông
y, tạng Thận chủ quản chức năng sinh dục. Thận dương có ảnh hưởng
trực tiếp tới chức năng cương cứng. Tuy nhiên, âm dương phải nương
tựa vào nhau mới có thể tồn tại, phát sinh và phát triển. Y gia thời
xưa thường so sánh âm và dương với nước và lửa trong khi nấu cơm.
Nước không đủ (âm suy), mà cố dùng lửa đốt (lạm dụng thuốc bổ thận
tráng dương) thì cơm không thể chín mà cháy thành than.
Hai trường hợp nói trên tuy bị dương nuy trong những tình huống rất
khác nhau nhưng có chung một nguyên nhân và cơ chế bệnh. Người thứ
nhất bị tiểu đường là một bệnh âm hư, âm bị hư tổn nặng, liên lụy
đến dương, cuối cùng dẫn đến dương nuy. Người thứ hai do phóng dục
quá độ khiến âm dịch và tinh huyết bị suy kiệt nặng, nên liên lụy cả
đến phần dương. Âm dịch trong cơ thể bị thoát tiết quá nhiều nên
phần dương cũng theo đó mà tiêu vong đi.
Các trường hợp dương nuy do âm hư như trên thường kèm theo chứng
“tảo tiết” (xuất tinh sớm) và các biểu hiện toàn thân như người gầy,
da khô, mệt mỏi, tinh thần khó tập trung, thần kinh căng thẳng, hay
quên, bồn chồn, lo sợ vô cớ, ra mồ hôi trộm, lưng đau gối yếu, gót
chân đau nhức, chất lưỡi đỏ, mạch nhanh nhỏ... Phép chữa cơ bản là
“tư âm giáng hỏa” (bổ âm kết hợp với giáng hỏa). Trên lâm sàng
thường dùng những bài thuốc bổ âm kinh điển làm nền tảng, gia giảm
cho phù hợp với chứng trạng ở từng bệnh nhân. Riêng những bệnh nhân
dưới 30 tuổi, thường dùng bài thuốc Tư âm khởi dương thang (hiệu quả
đạt 80%): Thục địa 20-40 g, hà thủ ô chế 40 g, câu kỷ tử 20 g, sơn
dược 15 g, dương khởi thạch 15-30 g, dâm dương hoắc 5-10 g, ma hoàng
1-3 g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang. Mỗi liệu trình 15 ngày; trong
thời gian uống thuốc không sinh hoạt tình dục, kiêng ăn những thức
ăn cay nóng, kích thích.
Nếu lưng đau gối mỏi, thêm đỗ trọng,
hoàng tinh mỗi thứ 15 g. Mất ngủ thêm toan táo nhân sao 15 g, viễn
chí 12 g; hoặc tô diệp, bách hợp mỗi thứ 10 g. Chân tay lạnh, thêm
phụ tử chế, can khương mỗi thứ 10 g, nhục quế 5 g. Người mệt mỏi,
nhiều mồ hôi (tự hãn) thêm đẳng sâm, hoàng kỳ, sơn thù nhục mỗi thứ
15 g. Đầu choáng váng trướng đau, thêm cúc hoa 12 g, bạch thược 10
g. Âm nang ẩm, lạnh, thêm ba kích, thỏ ty tử mỗi thứ 15 g.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
