ĐIỀU NÊN BIẾT VỚI CÁC QUÝ ÔNG HIẾM MUỘN
BS. PHÓ ĐỨC NHUẬN
Cho đến nay, hầu như ai
cũng biết tình trạng hiếm muộn của một cặp vợ chồng không phải chỉ do người
vợ mà ít ra cũng có từ 30-50% nguyên nhân của các cặp vợ chồng vô sinh này
là ở phía người chồng.
Điều quyết định nhất cho
việc sinh sản ở phía đàn ông là số lượng và chất lượng tinh trùng. Nguyên
nhân gây vô sinh ở đàn ông thì có nhiều nhưng phần lớn đều biểu hiện ra ở
tình trạng tinh trùng không đủ về số lượng và không đảm bảo về chất lượng.
Về số lượng, trong mỗi ml
tinh dịch phóng ra cần có trung bình 100 triệu. Dưới 60 triệu khả năng thụ
thai đã bắt đầu khó khăn, còn nếu dưới 20 triệu thì hầu như không thể thụ
thai được.
Về chất lượng, số tinh
trùng phóng ra cần khỏe mạnh. Để có khả năng thụ tinh, tỷ lệ sống phải ít
nhất trên 50%. Có những tài liệu còn đòi hỏi cao hơn như cần có 80% tinh
trùng hoạt động tốt sau khi phóng tinh một giờ, 60% sau 3 giờ, 50% sau 12
giờ và 25% sau 18 giờ. Đánh giá tinh trùng khỏe hay yếu phải dựa vào tình
trạng di động của chúng trong tinh dịch khi soi lên kính hiển vi. Nếu tinh
trùng di động nhanh, theo hướng thẳng là tốt, ngược lại chỉ "lúc lắc" di
động tại chỗ hoặc "lòng vòng" thì chất lượng của tinh trùng đó không ra gì.
Ngoài số tinh trùng chết hoặc hoạt động yếu, chất lượng tinh trùng còn được
đánh giá qua tỷ lệ các tinh trùng bất thường dị dạng như có đầu quá to hay
quá nhỏ, hai đầu, hai đuôi, đuôi quá dài hay quá ngắn hoặc không có đuôi.
Một tinh dịch được coi là tốt khi tỷ lệ tinh trùng bất thường, dị dạng không
vượt quá 10%.
Trong những trường hợp vô
sinh do nam, có nhiều người đàn ông không có tinh trùng mặc dầu họ vẫn giao
hợp và phóng tinh bình thường nhưng trong tinh dịch phóng ra "chỉ có nước
chứ không có cái". Nguyên nhân không có tinh trùng thường do hư hỏng chức
phận sinh sản tinh trùng của tinh hoàn. Nhiều người đàn ông khác vô sinh là
do tinh trùng ít và yếu, không tốt về chất lượng. Nếu vô sinh nam là do
không có tinh trùng thì chẳng thuốc men nào có thể chữa được, còn nếu là do
tinh trùng ít và yếu thì điều trị thuốc men hoặc chú ý các điều kiện không
làm xấu đến khả năng sinh tinh của tinh hoàn thì vẫn ít nhiều còn hy vọng.
Vậy sinh sản tinh
trùng của tinh hoàn chịu ảnh hưởng xấu của các điều kiện nào?
- Trước hết là nhiệt độ
tại chỗ. Từ xa xưa y học đã biết rằng ở những đàn ông có tinh hoàn "ẩn" (dị
tật tinh hoàn vẫn nằm trên bụng, không xuống được bìu) dù cho cơ thể và hoạt
động nội tiết theo dạng nam rất bình thường nhưng họ không có con. Cho đến
những năm đầu thế kỷ này người ta mới biết một điều đơn giản là tinh hoàn sẽ
mất chức năng sinh sản tinh trùng trong trường hợp này là do nó nằm trong ổ
bụng, nơi luôn có nhiệt độ hằng định là 37oC. Vì thế với trẻ
không may mắc dị tật này cần phải được phẫu thuật khi còn bé để đưa tinh
hoàn trở về nơi ở của nó là bìu, mới tránh khỏi vô sinh sau này. Đến tuổi
trưởng thành mới mổ đưa tinh hoàn về bìu kết quả sinh tinh vẫn không phục
hồi. Người ta thấy nhiệt độ thích hợp để tinh hoàn sinh sản tinh trùng là từ
35,5oC đến 36oC, nghĩa là thấp hơn nhiệt độ cơ bản của
con người từ 1-1,5oC. Để tạo ra môi trường nhiệt độ thích hợp thì
bìu có thể coi như một máy điều hòa nhiệt độ đối với tinh hoàn. Vào mùa hè
nóng nực, da bìu giãn nở ra để bìu thõng xuống, tỏa nhiệt được nhiều hơn;
ngược lại về mùa rét da bìu săn lại do các cơ co rút kéo tinh hoàn lên cao
sát với ổ bụng để sưởi ấm cho nó. Vì vậy tắm nước quá nóng, nhất là ngâm
mình lâu trong bồn tắm nước nóng là điều làm giảm khả năng sinh sản của tinh
hoàn. Ngược lại mùa hè làm hạ nhiệt độ của vùng bìu bằng cách chườm túi nước
lạnh mỗi tối vài ba giờ có thể giúp tinh hoàn sinh sản tinh trùng tốt hơn.
- Cũng ít nhiều liên quan
đến vấn đề nhiệt độ tại chỗ của tinh hoàn là lời khuyên không nên mặc quần
lót quá chật vì khi đó tinh hoàn luôn bị đẩy lên cao áp sát vào vùng đáy
chậu, lại không thoáng nên nhiệt độ vùng bìu sẽ tăng. Ngoài ra quần lót cũng
không nên dùng loại chế tạo hoàn toàn bằng chất liệu ny lông vì loại vải này
dễ tích điện và điện trường sinh ra liên tục tại bìu sẽ ảnh hưởng đến sự
sinh sản tinh trùng. Tại Ần Độ, làm thí nghiệm trên một số nam giới tự
nguyện mặc các loại khố ny lông liên tục suốt ngày trong nhiều tháng, người
ta thấy số lượng tinh trùng của tất cả các người thí nghiệm đều giảm sút
thậm chí đến mức không còn tinh trùng nữa.
- Người đàn ông đi xe đạp
liên tục mỗi ngày nhiều giờ và kéo dài hàng tháng cũng sẽ có ảnh hưởng xấu
đến đến sinh sản tinh trùng. Nghiên cứu trên những vận động viên đua xe đạp
trong thời gian luyện tập căng thẳng để thi đấu người ta thấy số lượng và
chất lượng tinh trùng đều giảm so với trước. Người ta giải thích rằng trong
trường hợp này tinh hoàn thường xuyên bị sức nén và cọ sát (nhất là với loại
xe đạp yên cao, ghi đông thấp) nên thường xuyên bị sung huyết, nhiệt độ vùng
bìu cũng ở mức cao là nguyên nhân.
- Thuốc lá, thuốc lào là
một chất độc đối với tinh trùng. Những người hút thuốc lá nặng đều có tỷ lệ
tinh trùng giảm sút so với người không hút thuốc. Ngoài tác động trực tiếp
đến khả năng sinh sản tinh trùng, thuốc lá còn làm giảm bài tiết hormon nam
(testosteron) là loại hormon do tế bào kẽ của tinh hoàn sản xuất.
- Rượu cũng là một độc
chất đối với tinh trùng không kém gì thuốc lá. Ngoài số lượng và chất lượng
tinh trùng giảm sút có thể dẫn tới vô sinh, nếu có tinh trùng nào thuộc loại
đó thụ tinh được với trứng thì đứa bé của người bố (và cả mẹ nữa) bị nghiện
rượu sinh ra thường xuyên suy yếu, ngây ngô, đần độn.
- Các chất hóa học khác,
đặc biệt chất độc da cam còn có tác hại đến cả tế bào mầm sinh dục đối với
cả nam lẫn nữ.
Về mặt thuốc men và
thực phẩm những loại nào có thể giúp cho sinh sản tinh trùng được tốt hơn?
Đây là câu hỏi rất thường gặp của các quý ông có số lượng và chất lượng tinh
trùng không được tốt. Xin được trả lời những điều cơ bản như sau:
- Các loại vitamin: Có thể
nói hầu hết các loại vitamin đều ít nhiều có tác dụng tốt đến sinh sản tinh
trùng, đặc biệt người ta nói nhiều về vitamin E. Trên động vật thí nghiệm
cho ăn khẩu phần không có vitamin E người ta thấy tinh hoàn con vật nhỏ đi,
con vật giảm hoạt động tình dục. Qua theo dõi điều trị ở người, vitamin E có
tác dụng làm tăng khả năng tái sinh của ống sinh tinh và làm tăng số lượng
tinh trùng. Với phụ nữ, vitamin E cũng có tác dụng tốt cho hoạt động buồng
trứng và sự phát triển của vú.
Ngoài vitamin E, vitamin C
có tác dụng giúp cho tinh dịch không bị dính kết với nhau. Các loại vitamin
A, vitamin nhóm B, nhất là vitamin B12 cũng có tác động tốt đối với tế bào
sinh dục.
- Các yếu tố vi lượng
trong thực phẩm có tác động tốt và cần thiết cho sự sinh tinh đã được xác
định là kẽm và mangan.
- Chất cafein có trong
chè, cà phê cũng có tác dụng làm tăng tỷ lệ tinh trùng hoạt động và tăng
tuổi thọ của nó. Chè cũng là thực phẩm có chứa nhiều mangan nên uống chè đối
với cặp vợ chồng vô sinh là có lợi.
Dưới đây là những
thực phẩm được khuyến cáo nên sử dụng cho cặp vợ chồng vô sinh, nguyên nhân
do số lượng và chất lượng tinh trùng không được tốt:
? Thực phẩm nhiều vitamin E: Gạo, ngô, lòng đỏ trứng, gan, các
quả củ non và mầm giá đỗ.
? Thực phẩm nhiều vitamin A: Dầu gan cá, gấc, cà rốt, các loại
rau có lá màu xanh thẫm (rau ngót, rau bí, rau khoai lang) cà chua, bơ, sữa.
? Thực phẩm nhiều vitamin nhóm B: Ngũ cốc, các loại hạt, cám gạo, cám
ngô, mầm lúa mì.
? Thực phẩm nhiều vitamin C: Chanh, cam, bưởi, cà chua, ớt đỏ,
rau xanh.
? Thực phẩm nhiều kẽm: Các loại đậu, lạc, rau cải trắng, củ
cải, thịt bò, gan gà, trứng.
? Thực phẩm nhiều mangan: Thức ăn thực vật nhất là trong lá
chè.
Ngoài ra theo kinh nghiệm
dân gian các món ăn chế biến từ bộ phận sinh dục con vật đực như tinh hoàn
dê, dương vật bò (ngầu pín) cũng có tác dụng đối với chất lượng và hoạt động
sinh dục ở nam giới.
