NGUYỄN Ý ĐỨC

Câu Chuyện Thầy Lang
Bác sĩ Nguyễn Ý-ĐỨC 

Báo cáo của TÁO Làng Y

Như thường lệ, vợ chồng Táo Y Tế năm nay cũng làm một rì po  rất nghiêm chỉnh lên Thiên Đình về tình hình sức khỏe nơi hạ giới. Theo báo cáo, trong năm 2003, những vấn đề y tế sau đây cần được Ngọc Hoàng lưu ý, để hỗ trợ nhân đạo, cứu giúp chúng sinh.

Bệnh liệt kháng HIV-AIDS.

Bệnh này vẫn là mối đe dọa lớn cho một số quốc gia châu Phi và châu Á. Số người nhiễm bệnh gia tăng với 27 triệu ở Phi châu, trên 7 triệu ở Á châu. Cứ một trong năm người lớn ở  nam châu Phi  bị nhiễm HIV, có quốc gia với 40% dân số . Ở Á châu,  Trung Hoa và Aán Độ chiếm khoảng 5 triệu. Tại Việt Nam số người nhiễm HIV cũng lên tới con số đáng ngại là 180,000 với 20,000 người bị AIDS. Riêng Hoa Kỳ có khoảng 900,000 người nhiễm bệnh, mỗi năm có trên 40,000 trường hợp mới và nhờ có dược phẩm đầy đủ nên số tử vong giảm. Trong năm 2003 có khoảng 3 triệu người trên thế giới thiệt mạng vì bệnh này.

Bệnh lan tràn mạnh là  vì hệ thống y tế tại một số quốc gia Á và Phi châu còn thấp kém, y khoa phòng ngừa không phổ biến tới mọi tầng lớp dân chúng. Ngoài ra còn các yếu tố khiến bệnh  lây lan nhanh là số người ghiền chích thuốc  cao, nạn mãi dâm không kiểm soát được. Tại vài quốc gia, người bệnh  còn bị ghét bỏ, kỳ thị nên không dám khai báo, điều trị, do đó  bệnh âm thầm truyền lan.

Hiện nay  đã có những phương pháp giản dị nhưng hữu hiệu để phòng ngừa bệnh mới cũng như  dược phẩm có thể giảm số tử vong, nâng cao sức khỏe người bệnh nhưng khi mang ra áp dụng thì gặp khó khăn. Dược phẩm thì quá đắt nên tại nhiều quốc gia chỉ có 5% bệnh nhân nhận được thuốc. Vì tiền thuốc quá cao (2400 mỹ kim một năm), nên tại Việt Nam  chỉ có mấy trăm người có thuốc trị bệnh.

Tài trợ từ nhiều chính phủ và các cơ quan từ thiện tăng tới gần năm tỷ để giúp bệnh nhân các nước nghèo mua thuốc. Năm ngoái Tổng Thống George Bush hứa sẽ giúp các quốc gia có dịch bệnh số tiền là 15 tỷ mỹ kim trong  năm năm để kiểm soát, điều trị bệnh này.

Bệnh SARS

Cũng trong phạm vi bệnh truyền nhiễm, năm 2003 loài  người lại phải đối phó với một dịch bệnh hoàn toàn mới lạ: Bệnh Viêm Phổi Cấp Tính Trầm Trọng. Bệnh chỉ lan truyền cho trên 8000 người, gây tử vong cho trên 700 người, nhưng đã tạo ra một mối ưu tư lớn cho dân chúng và  mọi chính quyền. Dịch bệnh đã gây ra nhiều ảnh hưởng bất lợi tới nền kinh tế của một số quốc gia. 

Bắt nguồn từ một vùng quê nhỏ bé ở  tỉnh Quảng Đông,  bệnh tung lan ra các quốc gia lân cận  Đông Nam Á, rồi theo khách du lịch, bệnh tới Aâu châu và Bắc Mỹ. Theo nhiều giới chức y tế, nếu  chính quyền Trung Hoa thẳng thắn đối phó với vấn đề, mời  chuyên viên dịch học tới để tiếp tay điều tra nghiên cứu về bệnh thì vấn đề  có thể không đến nỗi trầm trọng. Nhưng họ đã dấu nhẹm và từ chối giúp đỡ cho tới khi họ không kiểm soát nổi.

Mới đầu năm nay mà vài ba trường hợp nghi là SARS lại xuất hiện ở Trung Hoa. Lần này thì giới chức y tế nước này  đã cộng tác với y tế thế giới  để cùng nhau đối phó. Nhiều người nghĩ rằng khó mà tránh được  sự tái diễn của bệnh SARS.

Cho tới nay, các phương pháp định bệnh chưa hoàn hảo và dược liệu trị bệnh  và thuốc chủng ngừa cũng chưa tìm ra. Chỉ tội nghiệp cả ngàn chú cầy hương bên Trung Hoa bị tiêu diệt, vì người ta e ngại đây  là một trong nhiều thú vật chứa virus gây bệnh.

Phòng bệnh với khẩu trang, rửa tay sau khi tiếp xúc với người bệnh vẫn là điều cần làm.

Giới chức y tế cho hay, theo kinh nghiệm dịch SARS năm ngoái, sự lây lan trên máy bay rất hiếm. Với nhiều chục ngàn chuyến bay tới lui từ vùng dịch bệnh mà chỉ có 35 chuyến có người bệnh, 4 chuyến có lây lan cho 29 hành khách. Cũng theo kinh nghiệm thì bệnh có triển vọng lan truyền với hành khách ngồi ở ba hàng ghế trước người bệnh.

Mập phì là một vấn đề mà nhiều quốc gia đã báo động và tìm cách đối phó. Mập đã được coi như một bệnh đồng thời cũng là nguy cơ quan trọng gây ra một số  bệnh ung thư, bệnh tiểu đường, bệnh tim.

Để đối phó với bệnh này, Thượng Viện Hoa Kỳ đã phải đề nghị một đạo luật chống mập phì, coi nó nguy hiểm như khủng bố, đạo tặc. Hiện nay, ở Mỹ  có 65% người lớn   và 15% thiếu niên bị tăng kí quá lố. Lý do là người ta tiêu thụ thực phẩm quá nhiều so với nhu cầu đồng thời lại không vận động cơ thể. 

Đã có nhiều phương pháp được đưa ra để giảm cân và hàng năm người Mỹ đã tiêu cả tỷ mỹ kim chỉ để được gầy đi với thuốc giảm ăn, các chế độ ăn kiêng đặc biệt, các phương thức giảm ký. Vì tổn phí quá cao nên Cơ quan Thuế Vụ Hoa Kỳ coi mập phì như một thứ  bệnh,  mọi  chi phí điều trị được giảm thuế lợi tức. Cơ quan Medicare đang nghiên cứu coi có nên công nhận mập phì như một bệnh để người hưởng thụ được điều trị mà không phải trả tiền.

Hai loại thuốc đuợc chấp thuận để giảm mập: Meridia tác dụng vào não bộ để giảm muốn ăn; thuốc xenical ngăn cơ thể hấp thụ chất béo. Cả hai đều có tác dụng phụ gây rủi ro khiến nhịp tim nhanh và tiêu chẩy và cần được bác sĩ theo dõi. Nhiều người mập quá cũng đi giải phẫu thu hẹp bao tủ nhưng có rủi ro là xuất huyết, máu đóng cục..

Ung Thư

            Tại Hoa Kỳ, mỗi ngày có tới 1500 người chết vì ung thư các loại. Ung thư  diễn tiến âm thầm, khám phá ra lại thường quá  trễ  nên việc điều trị không được như ý muốn.

            Đã thế, hóa chất trị liệu cổ điển tấn công cả tế bào ung thư lẫn tế bào lành mạnh, gây tổn thương cho cơ thể. Chẳng hạn, trẻ em bị ung thư máu, chữa bằng hóa chất có thể đưa tới kém khả năng tập trung, học hỏi, chậm lớn, vô sinh.

Trong năm vừa qua, đã có nhiều tiến bộ trong việc bào chế dược phẩm chống ung thư với các sáng kiến độc đáo. Nhờ hiểu rõ làm sao ung thư bắt đầu mà đã có phương pháp điều trị chỉ tiêu hủy tế bào này mà không tác hại tới tế bào lành mạnh .

Thuốc Herceptin hành động như  một  trái bộc phá tinh ma, nhắm vào một loại gene tế bào ung thư nào đó để tiêu diệt.Thuốc Avastin ngăn chặn một hóa chất do U bướu tiết ra kích thích sự tạo mạch máu để nuôi ung thư. Mạch máu teo, u bướu bị tiêu diệt  vì không có dinh dưỡng.

Các khám phá này  tuy không thần diệu nhưng cho phép ta  lạc quan một cách dè đặt trong việc điều trị ung thư.

Với phụ nữ thì việc sử dụng kích thích tố thay thế (Hormone Replacement Therapy) ở tuổi mãn kinh là vấn đề chưa được giải quyết.

Từ mấy chục năm nay, thầy thuốc biên toa cho các vị nữ lưu ở tuổi này uống estrogen và progestin để ngăn ngừa loãng xương cũng như các khó chịu khi hết đường kinh. Đôi bên đều cảm thấy thỏa mãn với công dụng của thuốc. Nhưng trong  năm vừa qua kết quả mấy nghiên cứu nêu ra việc, kích thích tố tăng gia bệnh ung thư vú, cơn đau tim, tai biến động mạch não, máu cục khiến mọi người bối rối. Dùng kích thích tố thì có những điểm lợi này nhưng lại có bất lợi trầm trọng khác, nên vấn đề chưa được giải quyết. Và nhiều lão phu nhân đã đi tìm tìm “thuốc cây con” mà dùng.

Cùng khi đó thì chất silicone trước đây được dùng để nâng cao nhũ hoa nữ giới lại được mang ra bàn cãi. Hóa chất này bị cấm cách đây ít năm với nhiều vụ kiện tập thể vì một số phụ nữ than phiền tác dụng bất lợi của chúng. Đến cuối năm rồi, các nhà sản xuất yêu cầu tái xét, nêu lý do là silicone vô hại. Nhưng chính quyền vẫn cấm vì sự an toàn lâu dài của hóa chất vẫn chưa được bảo đảm. Túi nước biển hiện đang được sử dụng để thay thế silicone.

Tai Biến Động Mạch Não

vẫn là một tai họa gây ra nhiều tử vong và bất lực cho nạn nhân. Bên Mỹ, hàng năm có trên 700,000 người bị tai biến với khoảng 170,000 tử vong. Nguy cơ chính đưa tới stroke là cao huyết áp, cao cholesterol, tiểu đường, thuốc lá, mập phì.

Tai biến là bệnh có thể điều trị nếu nạn nhân được đưa tới bệnh viện sớm. Từ năm 1996, hóa chất tPA đã được dùng để làm tan máu cục chặn máu lên não. Mới đây, một phương thức cơ khí( MERCI) đã được mang ra dùng thử để “gắp” cục máu gây tắc nghẽn dinh dưỡng cho não. Theo các chuyên gia y tế thì sự phối hợp giữa tPA và MERCI sẽ mang lại nhiều hiệu quả hơn .

Sa Sút Trí Tuệ

vẫn là ám ảnh lớn của y giới và lớp người cao tuổi.  Tỷ lệ bệnh tăng với tuổi thọ. Tại Mỹ hiện nay có khoảng 4,5 triệu người bệnh. Bệnh gây ra khó khăn cho nạn nhân cũng như cho thân nhân chăm sóc. Họ không tự lo các sinh hoạt thường lệ mỗi ngày; thân thể suy yếu, trí nhớ mất dần, trở nên hoàn toàn phụ thuộc vào người khác rồi mươi năm sau ra đi.

Năm vừa qua, khoa học đã soi sáng vài khía cạnh về nguyên nhân của bệnh và đã có những dược liệu (Aricept, Memantine) giúp  làm chậm diễn tiến bệnh  và phục hồi phần nào khả năng trí tuệ. Người ta cũng đang nghiên cứu để tìm ra thuốc  với hy vọng vừa  ngừa vừa chữa vấn nạn này. Trong khi chờ đợi, có nhiều ý kiến cho rằng mỗi ngày uống một viên Aspirin hoặc Ibuprofen là điều nên làm để giảm nguy cơ mất trí tuệ. Thêm vào đó là bớt tiêu thụ chất béo, giảm cân nếu quá mập và vận động cơ thể.

Các vấn đề ghiền rượu, thuốc kích thích của  22 triệu thiếu niên, việc gia tăng bệnh tâm thần vì stress, nguy cơ bệnh tim mạch vì dinh dưỡng sai và nếp sống buông thả cũng là những  đề tài được y giới nhắc nhở rất nhiều.

Chót hết là một đề nghị táo bạo của hai chuyên gia người Anh Nick Wald và M.R. Law. Hai vị thấy rằng vào một lúc nào đó quá bán thần dân Nữ Hoàng Elizabeth II sẽ bị bệnh tim mạch. Vậy thì thay vì tìm hiểu nhóm nào có nguy cơ bệnh, tai sao không cho mọi người trên 55 tuổi uống thuốc  để ngăn ngừa bệnh. Họ đề nghị mấy dược phẩm như  loại statin để giảm cholesterol, ba dược phẩm để hạ huyết áp, viên aspirin để ngừa máu cục và một chút folic acid lợi cho tim. Vừa rẻ tiền vừa hợp lý, theo hai tác giả. Chủ tịch Hội Tim Hoa Kỳ phê bình “ Đây không phải là một ý kiến xấu”,. Các tác giả đả nộp đơn xin tác quyền với tên  Polypill Prescription cho sáng kiến này và dự trù tung ra thị trường trong vài năm nữa.

Nhiều  người cho đây có thể là  một ý kiến quan trọng nhất trong nửa thế kỷ vừa qua. Nhưng chỉ ngại rằng dân chúng ỷ y vào thuốc rồi ăn uống buông thả, sống quá tĩnh tại, thì nguy cơ bệnh lại gia tăng.


Táo Y Tế  lớp lang trình bày qua máy vi tính cầm tay, với trang viết téc ni cô lo năm mầu, đệm nhạc  tình cảm êm dịu Đoàn Chuẩn-Từ Linh, nên  được Ngọc Hoàng lim dim thưởng thức, mãn nguyện, ban khen, thăng chức.

Ngoài ra, thông cảm nỗi khó khăn của con dân trần thế, Ngọc Hoàng ra lệnh NamTào xuất sổ viện trợ mỗi nước 5 tỷ đồng tiền quốc gia Hồng Lạc, kèm theo một binh đoàn tiên nữ Con Rồng Cháu Tiên. Vì theo Ngài, chăm sóc bệnh nhân, xoa dịu vết thương lòng, làm phấn khởi con tim, không chi bằng bàn tay mềm dịu, lời nói ngọt ngào của phụ nữ Việt Nam.

Chúng thần người trần mắt thịt xin tung hô bái phục cao kiến của Ngọc Hoàng.

Bác sĩ Nguyễn Ý-ĐỨC

Texas 23 Chạp năm Mùi


Trang NGUYỄN Ý ĐỨC - Câu chuyện Thấy lang
Trang NGUYỄN Ý ĐỨC - Sức khỏe nghề nghiệp
TỰA - An hưởng tuổi vàng - BS Nguyễn Ý Đức


Trang nhiều tác giả
Trang riêng của Lê Ngọc Dũng
Trang riêng của Lương Lễ Hoàng
Trang riêng của Nguyễn Bảo Trung
Trang riêng của Nguyễn Hoài Nam
Trang riêng của Nguyễn Hữu Đức
Trang riêng của Nguyễn Văn Tuấn
Trang riêng của Nguyễn Ý Đức
Trang riêng của Nguyễn Đình Nguyên
Trang riêng của Phan Xuân Trung
Trang riêng của Đỗ Hồng Ngọc
Trang riêng của Đỗ Minh Tuấn