Bệnh viêm da do côn trùng
Viêm
da do côn trùng thường xuất hiện vào mùa mưa, từ tháng 7 đến tháng
10 hằng năm. Bệnh thường gặp nhiều ở thanh niên và người trung niên.
Hầu hết bệnh nhân đều có vết đỏ, nổi mụn nước, rát, nóng bỏng và
sưng nề ở vùng đầu, cổ, mặt và nửa thân.
Nguyên nhân gây bệnh là do côn trùng cánh cứng, có phấn và dịch gây nên. Có nhiều loài gây bệnh da liễu như kiến khoang, hay còn gọi là kiến kim, kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong đít... tùy từng địa phương. Loài kiến này có ba chân, bụng có đốt, trong đó một đốt màu đỏ, bay và chạy rất nhanh. Chúng thường sống ở ven ruộng, quanh gốc rạ, ở bãi cỏ, gần vùng nước, ruộng rau, những nơi đang xây dựng dở dang. Trong thân của kiến khoang có chất pederin gây cháy bỏng da giống như chất cangtaridin của sâu ban miêu và chất phospho ở con giời. Sau những ngày mưa lũ làm ngập đồng ruộng, ao, hồ, kiến khoang cùng côn trùng theo ánh sáng đèn bay vào nhà. Những người làm việc dưới ánh đèn bị côn trùng rơi vào cổ, mặt, thân mình vô tình giơ tay đập, quệt xiết mạnh làm cho chất pederin có trong côn trùng bám vào da. Có khi côn trùng rơi vào bể tắm, bồn tắm hoặc bám vào khăn mặt, quần áo.
Khi tiếp xúc với côn trùng, người bệnh thấy ngứa, rát bỏng tại chỗ. Sau 6-12 giờ sẽ xuất hiện các vết đỏ, kích thước từ 1-5 cm, rộng 3-4 mm. Từ 1 đến 3 ngày sau xuất hiện mụn nước trên nền da đỏ, lấm tấm bọng nước và bọng mủ. Lúc này, người bệnh có cảm giác đau, kèm theo sốt, mệt mỏi, khó chịu, nổi hạch, đau ở vùng cổ, nách, bẹn tương ứng với tổn thương, đi lại khó khăn. Nếu tổn thương ở vùng gần mắt có thể làm sưng húp cả hai mắt, năm, bảy ngày sau mới hết.
Việc điều trị bệnh hiện nay không khó, nhưng lại rất cần thận trọng. Đôi khi bệnh sẽ nặng hơn nếu dùng thuốc không đúng hoặc xuất hiện các dị ứng thuốc, làm lu mờ các biểu hiện ban đầu của bệnh dẫn đến khó xác định bệnh.
- Nếu chỉ có vết đỏ: người bệnh chỉ cần điều trị tại nhà. Dùng nước muối loãng 9% hoặc nước vôi loãng chấm ngày ba đến bốn lần, tránh rửa nước nhiều, tránh kỳ cọ làm trượt da tróc vảy.
- Nếu đau rát nhiều có thể đến các cơ sở y tế chuyên khoa da liễu khám và điều trị bằng các loại thuốc như dung dịch yarish, dalibua, kháng sinh; các loại hồ làm dịu da như hồ nước, hồ tetra-pred từ 4 đến 6 ngày là khỏi.
- Nếu tổn thương nhiễm trùng hóa mủ: bệnh nhân có thể dùng các dung dịch thuốc mầu như milian, xanhmetylen, thuốc tím pha loãng. Sau 4, 5 ngày tổn thương hết viêm, bong vảy thì người bệnh có thể dùng các loại creme, mỡ kháng sinh hoặc corticoid. Trường hợp sốt có biểu hiện nhiễm trùng toàn thân có thể dùng kháng sinh kết hợp với kháng histamin tổng hợp và corticoid nhẹ để uống. Tuyệt đối không được sử dụng phương pháp chữa dân gian như nhai gạo nếp, đỗ xanh đắp lên vết đau, có thể gây nhiễm trùng nặng.
Để phòng bệnh, những người thường làm việc vào buổi tối dưới ánh đèn cần đóng cửa sổ hoặc lưới ngăn côn trùng bay vào, nhất là vào mùa mưa bão. Chú ý phát hiện những côn trùng ở trong nước tắm, khăn mặt, quần áo trước khi dùng.
(Theo Đại Đoàn Kết)
