ĐIỀU TRỊ BỆNH ECZEMA CÓ GÌ MỚI
TS. KIỀU KHẰC ĐÔN
Bệnh eczema (trước đây còn gọi là bệnh chàm) là một căn bệnh ngoài da tương đối phổ biến. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng trẻ em nhất là trẻ nhỏ là những đối tượng hay gặp nhất. Tuy không gây ra nguy hiểm đến tính mạng song nó là một căn bệnh hết sức phiền toái cho bản thân và các bậc cha mẹ. Ở phương Tây, eczema thường được coi là một sự "trừng phạt" đứng về quan điểm thẩm mỹ, một "bi kịch" đối với nhiều gia đình. Căn nguyên của bệnh hiện chưa được chứng minh rõ ràng, những giải thích do yếu tố ô nhiễm môi trường sống cũng chỉ đúng một phần do càng ngày người ta càng nhận thấy tỷ lệ mắc bệnh này càng cao. Tuy nhiên, một bằng chứng rất thuyết phục có liên quan đến di truyền học là căn bệnh eczema rất thường thấy ở những trẻ em mà bố mẹ có cơ địa bị dị ứng.
Ở nước ta, bệnh eczema của trẻ em dưới 3 tuổi cũng khá nhiều song chưa có con số thống kê đích xác, trong khi đó tỷ lệ mắc căn bệnh này ở các nước thuộc khối liên minh châu Âu là 14 đến 17%. Khi bị eczema, bệnh nhân thường có những biểu hiện ở ngoài da như xuất hiện những mảng màu đỏ mọc ở nhiều nơi, chủ yếu là ở mặt, ở những vùng có lông tóc, vùng sau tai và ở những nơi có nếp gấp như vùng khuỷu, vùng da sau khớp gối, nách, bẹn v.v... Trên bề mặt các mảng da bị đỏ hồng mọc lên những mụn nước nhỏ, các mụn này sau khi vỡ sẽ để lại những vẩy kết trên mặt da. Bệnh thường phát ra thành từng đợt có thể dài ngắn khác nhau. Giữa những đợt mắc bệnh, vùng da lại trở lại trạng thái bình thường nhưng thường bị khô. Tình trạng toàn thân của trẻ mắc bệnh không bị ảnh hưởng gì nhiều nhưng chúng thường khó chịu do luôn bị kích thích gây ngứa gãi thường xuyên. Những ông bố bà mẹ còn trẻ hoặc chưa có kinh nghiệm thường rất lo lắng, họ thường mách bảo nhau những phương cách điều trị nhiều khi theo kinh nghiệm nên một số trẻ em không những không khỏi mà còn bị các biến chứng đáng tiếc.
Như trên đã trình bày, do chưa rõ nguyên nhân phát sinh bệnh nên việc điều trị tiệt căn chưa thể thực hiện được. Tuy nhiên, hiện nay khoa học y dược đã chế tạo ra khá nhiều thứ thuốc có tác dụng điều trị triệu chứng rất tốt mà đa phần là các loại thuốc bôi ngoài da có chứa các chất nguồn gốc nội tiết tố corticoides. Nguyên tắc chung đối với các loại thuốc này là chỉ dùng trong thời gian phát bệnh, không dùng lâu dài. Do chứa các dược chất chống viêm và dị ứng mạnh là dẫn chất của các hormone của tuyến vỏ thượng thận nên các vết đỏ và mụn nước trên da bị thoái lui khá nhanh, đem lại niềm tin và phấn khởi (cứ như là thần dược!) cho các bậc cha mẹ, song sau một thời gian bệnh lại tái phát.
Các loại thuốc dùng để bôi ngoài da có corticoides có khá nhiều loại. Chỉ xin đơn cử một số loại có mang tên thương phẩm như Flucinol, Flucort chứa hoạt chất là Flucocinolone và được bào chế dưới dạng thuốc nước, kem bôi, thuốc keo là những thuốc điều trị eczema cho trẻ em rất tiện lợi. Ftorocort chứa dược chất chính là Triamcinolone, thuốc được bào chế dưới dạng thuốc mỡ dùng để bôi lên các vết eczema cả cấp tính và mạn tính. Thuốc còn được dùng để chữa nhiều loại bệnh ngoài da khác như các bệnh ngứa có phát ban đỏ, bệnh vẩy nến, bệnh Lichen, bệnh viêm da thần kinh v.v... Thuốc không dùng khi mắc bệnh nấm ngoài da, bệnh lao da, bệnh do nhiễm virus và một vài bệnh khác. Tempovate có chứa dược chất là Clobetasol propionate và được bào chế dưới dạng kem. Thuốc này cũng được dùng cho bệnh eczema và một số bệnh dị ứng ngoài da như Ftococort. Một loại biệt dược có tên là Temprosone có chứa hoạt chất là Bethamethasone dipropionate được bào chế dưới dạng keo và dạng kem để bôi trên các vết eczema. Công dụng và cách dùng cũng giống như Tempovate.
Do có chứa các dược chất thuộc nhóm corticoides nên thuốc có tác dụng giảm viêm và dị ứng mạnh, song lại có tác dụng phụ là làm giảm cơ chế miễn dịch của cơ thể nên thuốc cũng không nên dùng lâu dài và khi bị các bệnh nhiễm virus. Để hạn chế các tác dụng phụ do thuốc gây ra, hiện nay người ta đã tìm ra một phương cách điều trị bệnh eczema ở trẻ nhỏ bằng cách phối hợp với một phương pháp mới gọi là thủy liệu pháp (hydrothérapie) mang lại hiệu quả rất tốt đặc biệt là cho các trẻ còn rất nhỏ.
Phương pháp điều trị phối hợp bằng nước ấm có thể do các bà mẹ hoặc người biết cách chăm sóc trẻ tiến hành. Đặt trẻ vào một chậu hay bồn tắm rồi dùng vòi tắm hoa sen phun nước âm ấm lên đầu và thân trẻ. Có thể để vài thứ đồ chơi vào bồn tắm cho trẻ nghịch, mỗi lần tắm có thể kéo dài 10 - 15 phút. Một đợt điều trị theo kiểu này thường chỉ trong vòng 3 tuần lễ, mỗi ngày một lần. Sau khi tắm xong mới dùng thuốc để bôi hoặc xoa lên các vết eczema. Theo như kinh nghiệm của một bác sĩ chuyên khoa người Pháp tên là Guerrro làm việc tại một trạm da liễu ở Avène thì lứa tuổi tốt nhất của trẻ là 2 tuổi, nhưng tỷ lệ điều trị mang kết quả cao lại là những trẻ còn đang bú mẹ. Theo ông thì điều trị bệnh eczema nói chung càng sớm càng đem lại hiệu quả, nhờ kết hợp với phương pháp mới này mà lượng dùng các thuốc có corticoides đã giảm một cách đáng kể, từ đó tránh được hiện tượng quen thuốc dẫn tới lạm dụng thuốc.
Một điều cần biết để tránh bi quan khi con em mình bị mắc căn bệnh này là tỷ lệ mắc bệnh sẽ giảm dần theo lứa tuổi. Khi trẻ bắt đầu vào tuổi thứ ba, bệnh bắt đầu ít hẳn đi và khi đến tuổi vị thành niên thì 70% số trẻ mắc bệnh khi còn nhỏ sẽ không còn bị chứng bệnh phiền toái này nữa. Điều này được giải thích là do sự hoàn thiện dần các chức năng miễn dịch của cơ thể.
