ĐIỀU TRỊ TẠI CHỖ BỆNH NÂM DA

BS. HOÀNG VĂN MINH

Bộ môn Da liễu, trường ĐHYD TPHCM

Bệnh ngoài da do vi nấm can là một bệnh thường gặp tại Việt Nam. Bệnh có hình ảnh lâm sàng khác nhau, tùy thuộc vào các yếu tố như thời gian mắc bệnh, thuốc dùng trước đó, nhiễm trùng thêm, bệnh nhân gãi nhiều hay ít... có thể chia làm 3 dạng như sau:

1. Nấm đơn thuần: biểu hiện da là mảng có màu hồng, ngoài rìa có nhiều mụn nước (diễn tiến ly tâm) và trung tâm thường nhăn nheo, theo thời gian nếu không điều trị mảng lớn dần ra ngoài. Bệnh nhân ngứa nhiều lúc trời nóng nực, ra mồ hôi hoặc về đêm.

2. Nấm chàm hóa: thường do bôi thuốc không đúng hoặc gãi nhiều. Tổn thương da lúc này thường chảy nước nhiều và diễn tiến ly tâm không còn rõ. Bệnh nhân ngứa nhiều rất thường xuyên trong ngày, tăng lên khi nóng nực hoặc khi bôi thuốc (nếu bôi không đúng).

3. Nấm chàm hóa bội nhiễm: hình ảnh như nấm chàm hóa kèm theo có mủ hoặc sưng đau. Nếu nặng có thể có hạch vùng, nóng sốt gây đi lại khó khăn nếu ở vùng bẹn hoặc chi dưới.

Để điều trị bệnh nấm da thông thường có thể dùng thuốc bôi hoặc uống. Đối với thuốc bôi thường có trên thị trường có saün các loại thuốc đóng ống hơn là pha chế theo công thức của thầy thuốc như trước đây. Thuốc thường được sử dụng thuộc nhóm Imidazole (bảng).

Thường có 3 nhóm thuốc:

- Thuốc chống nấm đơn thuần.

- Thuốc chống nấm + corticoides.

- Thuốc chống nấm + corticoides + kháng sinh.

Một số thuốc kháng nấm như Clotrimazole, Econazole, Miconazole... có thể được một số hãng dược phẩm phối hợp với corticoides.

Thí dụ: Econazole + Triamcinole

Miconazole + Hydrocortisone

Thí dụ: Clotrimazole + betamethasone + gentamycine.

Nếu sử dụng thuốc chống nấm đơn thuần một số ít trường hợp xảy ra dị ứng gây ngừa nhiều lên hoặc là sang thương đỏ và lan rộng.

Nếu có thêm corticoides cần lưu ý vì corticoides ngoài tác dụng chống viêm (giảm sưng, ngứa) thì còn có nhiều tác dụng phụ khác không có lợi như giảm miễn dịch (dễ bị lây nhiễm thêm vi trùng, vi nấm khác), chống phân bào (teo da, giảm sắc tố), giãn mạch. Cần phải thận trọng khi dùng vào các vị trí da non: bẹn, đùi, nếp hoặc trên mặt. Tai biến càng nặng nếu sử dụng các loại thuốc cortioides thuộc nhóm Fluocorticoides có 1 hay 2 nguyên tố Fluor.

Nếu có thêm kháng sinh cần lưu ý tác dụng dị ứng nhiều hơn.

Nhìn chung nếu càng có nhiều thuốc thì bên cạnh tác dụng có lợi còn có thêm các tác dụng phụ có hại. Do đó tốt nhất trong trường hợp bị nhiễm nấm da với kích thước nhỏ không có chàm hóa hoặc nhiễm trùng thì có thể bôi thuốc có chất chống nấm đơn thuần. Nếu có biến chứng thì không nên sử dụng thuốc bôi bừa bãi nhất là nhóm thuốc có phối hợp corticoides, kháng sinh mà cách giải quyết tốt nhất làn nên đến khám bác sĩ chuyên khoa.