Vẹo cột sống bẩm sinh: Ít biến chứng nếu điều trị sớm!
Vẹo cột sống là tật có thể xảy ra ở học sinh có tư thế ngồi không đúng cách nhưng cũng dễ phòng ngừa. Riêng vẹo cột sống cấu trúc là dạng dị tật cột sống bẩm sinh, không thể phòng ngừa và việc điều trị cũng rất phức tạp. Việc phát hiện sớm dị tật này có ý nghĩa rất quan trọng giúp phục hồi cột sống
Ngày 7-10, Khoa Cột sống A Bệnh viện (BV) Chấn thương Chỉnh hình TPHCM tiếp nhận bệnh nhân N.T.K.X, 19 tuổi, ngụ tại An Giang, bị vẹo cột sống nặng (107 độ). Đi kèm với tình trạng vẹo, cứng cột sống là biến chứng đau lưng, khó thở, suy tim. Qua chẩn đoán, bác sĩ Võ Văn Sỹ, Trưởng Khoa Cột sống B, kết luận bệnh nhân cần trải qua hai lần phẫu thuật cột sống. Ngày 18-10, N.T.K.X đã được phẫu thuật để làm cột sống mềm mại trở lại, đồng thời các bác sĩ chỉnh cột sống thẳng dần. Hiện tại, góc cột sống của X. còn vẹo khoảng 60 độ, bệnh nhân sẽ được phẫu thuật để đặt dụng cụ kết hợp xương và hàn xương vĩnh viễn khi góc vẹo giảm còn 50 độ.
Bệnh diễn tiến nhanh ở tuổi dậy thì
Bác sĩ Võ Văn Sỹ cho biết vẹo cột sống bẩm sinh được xác định do rối loạn sự hình thành và phát triển cột sống từ trong phôi thai. Gần đây, những nghiên cứu cho thấy dị tật này có liên quan đến gien và di truyền.
Dị tật cột sống bẩm sinh được xác định có diễn tiến nhanh hơn so với vẹo cột sống mắc phải, đặc biệt là phát triển nhanh ở độ tuổi dậy thì. Vẹo cột sống được chia thành nhiều mức độ, góc vẹo dưới 20 độ được xem là vẹo nhẹ, ở mức độ này bệnh nhân chưa cần điều trị mà chỉ cần tập thể dục và học cách giữ tư thế cân bằng. Khi góc vẹo từ 25 – 39 độ, bệnh nhân phải mang nẹp chỉnh hình từ 16 giờ đến 23 giờ mỗi ngày. Nếu vẹo nặng từ 40 độ trở lên, bệnh nhân cần phẫu thuật chỉnh hình. Tuy nhiên, như trường hợp bệnh nhân N.T.K.X, góc vẹo đã lên đến 107 độ là quá nặng. Vì vậy bác sĩ không phẫu thuật ngay mà phải uốn cột sống thẳng dần, chỉ sau khi cột sống giảm độ vẹo mới được phẫu thuật.
Biến chứng nguy hiểm
Quá trình vẹo cột sống diễn tiến từ từ và không có cảm giác đau đi kèm nên trẻ không được quan tâm đúng mức. Qua thực tế khám chữa bệnh, bác sĩ Võ Văn Sỹ ghi nhận khi thấy trẻ đau, đưa đi điều trị thì bệnh đã ở mức độ nặng, dị tật đã gây tổn thương đến hệ tim mạch và hô hấp. Vì vậy, việc điều trị ngay cả bằng phẫu thuật cũng không giúp hồi phục hoàn toàn. Vẹo cột sống, ngoài việc gây mất thẩm mỹ, giảm chiều cao, lệch vai, suy tim, suy hô hấp, người bệnh còn cảm thấy không tự tin, sinh hoạt khó khăn và giảm tuổi thọ... Hiện nay ở VN, điều trị tật vẹo cột sống đã có những tiến bộ đáng kể, nhưng kết quả điều trị lại hạn chế do người bệnh được phát hiện và điều trị muộn và do chi phí điều trị còn khá cao. Hằng năm, BV Chấn thương Chỉnh hình TPHCM khám và điều trị cho khoảng 150 bệnh nhân, trong đó có đến hơn 30% bệnh nhân đến khám khi bệnh đã có nhiều biến chứng và phải điều trị bằng phẫu thuật.
Nắn chỉnh bằng kỹ thuật cao
Khi vẹo cột sống đến mức độ nặng, xương sườn cứng và lệch, mạch máu đã quen cong theo nếp của cột sống, thì việc điều trị cần được cân nhắc kỹ. Điều trị vội vàng dễ làm gãy cột sống, đứt mạch máu hoặc chạm dây thần kinh gây liệt. Theo bác sĩ Võ Văn Thành, Trưởng Khoa Cột sống A BV Chấn thương Chỉnh hình, một trong những phương pháp hiệu quả là nắn chỉnh bằng kỹ thuật cao phối hợp mổ hàn xương. Cụ thể bác sĩ sẽ lấy xương tự thân nơi khác như xương sườn, xương mào chậu hoặc dùng xương đồng loại để thực hiện kết hợp xương và hàn xương vĩnh viễn. Tuy nhiên, quá trình điều trị cần có sự hợp tác từ phía bệnh nhân vì thời gian điều trị lâu dài, chi phí rất tốn kém. Thông thường, sau khi hàn xương bệnh sẽ không tái phát, tuy nhiên vì lý do nào đó dụng cụ được lấy quá sớm thì tình trạng vẹo dễ xuất hiện trở lại. Trước đây, sau khi hàn xương dụng cụ được để lại vĩnh viễn trong cơ thể bệnh nhân. Gần đây, người ta phát hiện dụng cụ này gây nhiễu trong khi chụp MRI nên bác sĩ thường lấy ra khi bệnh nhân đã hồi phục.
------------------------------
Vẹo nặng: tốn cả chục triệu đồng
Biểu hiện sớm của vẹo cột sống là hai khối cơ dọc hai bên cột sống không đều nhau, rất dễ thấy nếu cha mẹ thường xuyên nhìn hoặc sờ lên đó. Khi vai lệch thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, việc điều trị chỉnh hình gặp khó khăn hơn. Nếu phát hiện sớm, cột sống còn mềm mại, việc điều trị sẽ ít tốn kém, dễ dàng và cho kết quả tối đa. Tùy theo mức độ nhẹ hay nặng mà thời gian điều trị kéo dài từ 2 tháng đến vài ba năm, chi phí điều trị cũng dao động từ vài triệu đến vài chục triệu đồng. Còn nếu phẫu thuật, bệnh nhân mất gần 2 năm để phục hồi, chưa kể thời gian chờ nắn mềm cột sống ở người vẹo nặng.
