Những đêm trực cấp cứu
- Theo em thì nó đáng giá bao nhiêu?
Nếu em biết một đêm trực cấp cứu đầy căng thẳng mệt mỏi với bao nhiêu áp lực này, chỉ với giá 75 ngàn, không biết em còn đủ can đảm và nhiệt huyết để tiếp tục đi? Học Y sáu năm, ra trường làm thêm 18 tháng mới được ký tên, mới được cấp chứng chỉ hành nghề, chưa kể học thêm sau đại học 4 năm và phải đào tạo y khoa liên tục ... thời gian dài đăng đẳng.
Em nhìn mình mỉm cười nói : Đối với những người gần chết được cứu sống thì nó vô giá.
- Sao anh thấy có nhiều người trải qua cơn thập tử nhất sinh vẫn không biết được sự sống là vô giá? Họ đến, họ đi khỏi bệnh viện vội vã ... và rồi họ lại sống với lối sống như trước.
- Cấp cứu, bác sĩ ơi, cấp cứu
Bệnh nhân được đưa vào trong tình trạng lơ mơ, lay gọi không đáp ứng, là nữ, 59 tuổi, làm nghề buôn bán ở quận 4.
- Mấy tháng trước mẹ tôi hay bị nhức đầu, dạo gần đây nhức đầu tăng, mỏi vùng gáy có ra tiệm thuốc tây mua thuốc về uống, khi thì para, khi thì efferalgan ... uống vô thấy đỡ. Hôm nay tôi đi làm về thấy bà nằm mê mệt, ú ớ, hoảng quá tôi đưa bà vô đây.
Mình cầm tấm phim CT Scan sọ não lên xem và thở dài. Xuất huyết não, não thất bên phải diện rộng. Nhìn monitor theo dõi huyết áp bệnh nhân lúc này là 220/100 mmHg.
- Sao anh, chị không đưa cô đi bác sĩ khám bệnh trước đó?
- Mẹ tôi không chịu đi, bả nói khám bệnh mất thời gian lắm?
- Vậy chứ thời gian rãnh rỗi cô ở nhà làm gì?
- Ờ thì ... coi tivi ... nói chuyện tám với mấy bà hàng xóm ... đi du lịch. Bả đi du lịch suốt à bác sĩ.
- Mấy anh chị có biết người lớn tuổi nên đi khám sức khỏe định kỳ không? Mấy anh chị có biết tăng huyết áp là kẻ giết người thầm lặng?
- Ơ ... biết ... nhưng chủ quan quá ... thấy còn khỏe mạnh đùi đụi, đi chơi ầm ầm ... ai ngờ ...
Bệnh nhân không đi khám bệnh vì không có thời gian. Tới khi bệnh nặng, trở tay không còn kịp nữa. Mình ra y lệnh đặt nội khí quản thở máy rồi thở dài.
Mình thấy có hai điều kì lạ ở bệnh nhân : thứ nhất họ luôn sẵn sàng trả tiền thiệt nhiều cho những dịch vụ như ăn uống ngủ nghỉ du lịch cao cấp đắt đỏ ... nhưng ít khi sẵn sàng trả tiền cho những khoản cần thiết để chăm lo sức khỏe của mình. Thứ hai khi họ bệnh phải đến bệnh viện, họ luôn đòi hỏi được phục vụ tốt nhất, bởi bác sĩ giỏi nhất, xét nghiệm chính xác nhất, thời gian chờ đợi nhanh nhất ...nói chung mọi thứ đều nhất nhưng trả tiền ít nhất.
Tại sao vậy?
- Mẹ tôi có khả năng cứu được không?
- Tỷ lệ tử vong rất cao.
- Trời, nặng vậy sao bác sĩ? Chết hả bác sĩ? Bác sĩ ơi gắng sức cứu dùm...
Bốn người con của bệnh nhân bây giờ đã có mặt tại phòng cấp cứu. Họ rối bời. Họ chạy ra chạy vô hỏi mình mấy số đỏ đỏ xanh xanh trên Monitor theo dõi là gì? Rồi lấy khăn ấm lau mặt cho mẹ. Thấy thương lắm. Nhưng không còn ý nghĩa nữa rồi.
Tại sao lúc cha mẹ chúng ta còn khỏe mạnh chúng ta không quan tâm? Có ai biết ôm hôn cha mẹ trước khi đi làm? Có ai biết xoa bóp chân cho cha mẹ mỗi đêm? Có ai chịu khó dẫn cha mẹ đi tái khám bác sĩ theo lịch hẹn? Có ai biết khớp xương cha mẹ đang đau? Có ai biết đêm nào cha mẹ cũng mất ngủ?
- Cấp cứu, bác sĩ ơi...
Bệnh nhân kế tiếp cũng tương tự, có bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường nhưng không biết và không điều trị.
Thực tế, ở Việt Nam có hơn 50% bệnh nhân mắc hai bệnh đó không hề biết cho đến khi đến cấp cứu trong bệnh viện vì một lý do gì đó.
- Chân chú bị lở loét như vậy bao lâu rồi?
- Cả tháng nay, tôi ra tiệm thuốc tây mua thuốc uống mà không lành.
- Cả tháng nay? Tại sao chú không đi khám bác sĩ?
- Vết thương có chút xíu mà khám gì?
- Một chút xíu? Ngón 1 và 2 đã hoại tử đen, bàn chân thì sưng tấy ... Xquang thấy hình ảnh viêm xương. Có thể phải đoạn chi.
- Đoạn chi là sao bác sĩ?
- Là cắt cụt chân của chú. Cắt đến một phần 3 cẳng chân này nè.
- Trời ... Nghiêm trọng vậy sao? Thấy có chút xíu hà, không đau.
- Do chú bị tiểu đường lâu ngày không biết, đã bị biến chứng thần kinh nên không còn cảm giác đau nữa.
Mình hết nhìn bệnh nhân, rồi lại nhìn những người con. Có ngỡ ngàng, có xót xa trong đôi mắt của họ. Gía như ...
Mình ghét phải nói "giá như" ... nhưng mỗi ngày cứ phải nói và nghe hai từ đó ...
- Không ngờ bệnh tiểu đường lại tàn phá cơ thể đến như vậy.
- Đúng rồi, nó cứ âm thầm phá nát cơ thể chúng ta mà chúng ta cứ ngỡ không có vấn đề gì. Trong cuộc sống cũng vậy đó, những thái độ sống không tốt, như thói quen ăn uống, sinh hoạt ... chúng ta cứ ngỡ vô hại ... nhưng cứ tích lũy từ từ ... rồi một ngày giật mình ... cuộc đời chúng ta đã mục nát.
Mình chưa thấy nơi nào mà việc mua thuốc dùng thuốc lại cực kì dễ dàng như ở đây. Bạn đau đầu - đến tiệm thuốc tây. Bạn đau bụng - đến tiệm thuốc tây. Bạn trễ kinh - đến tiệm thuốc tây. Bạn không hề biết người đang bán thuốc cho bạn là ai. Bạn không cần biết trình độ người ấy đến đâu? Dược tá? Dược sĩ trung học? Hay dược sĩ đại học? Hay chị ô sin bán thuốc dùm khi chủ nhà thuốc đi đâu đó? BẠN KHÔNG CẦN BIẾT ĐIỀU GÌ CẢ. BẠN CHỈ CẦN BIẾT NÓ CÓ TIỆN KHÔNG THÔI.
- Bác sĩ, có cần thiết phải cắt cụt chân hay không?
- Chỗ nào hư thúi thì nên cắt bỏ, nếu không nó sẽ tiếp tục ăn lan sang mô lành may mắn còn xót lại.
- Ờ ... ờ ... chỗ nào hư thúi thì nên cắt bỏ ...
Nhìn chị hộ lý đẩy bệnh nhân đi mà mình thấy đắng đót trong lòng.
- Ba tôi cố chấp lắm bác sĩ ơi. Với lại ổng khắc khẩu với tôi nên tôi ít tiếp xúc lắm.
- Ba anh khắc khẩu hết với cả 2 người con à?
- Ừm, tánh nết ổng kì cục lắm. Cứ rượu chè, hút thuốc. Mẹ tôi nói cách mấy cũng không nghe.
Mình lặng thinh nhìn ra ngoài cửa. Tháng 11 phố hanh hao quá. Nắng nóng làm con người ngột ngạt. Nhưng có phải vì nắng hay do lòng mình đã ngột ngạt sẵn.
- Bác sĩ biết sao không, hồi nhỏ tôi hay nghĩ rằng khi mọi thứ xung quanh tốt đẹp tôi sẽ thoải mái dễ chịu. Nhưng bây giờ tôi nghĩ khác rồi, khi lòng tôi thoải mái dễ chịu thì mọi thứ xung quanh sẽ tốt đẹp.
- Ông ơi, ông mất bao lâu để hiểu được điều đó?
Mình hỏi bệnh nhân khác của mình, một ông cụ 83 tuổicũng bị tiểu đường, cao huyết áp, phì đại tiền liệt tuyến. Đêm nay ông bí tiểu phải vào bệnh viện đăt thông tiểu. Làm người khổ thật. Còn thân là còn khổ.
- Biết điều đó thì rất lâu rồi, nhưng để sống được như thế mới gần đây thôi. Hồi nãy tôi ngồi nhìn bác sĩ rất khó chịu mắng bà kia quá chừng khi thấy đường huyết và huyết áp của bả quá cao mà lại không chịu tái khám uống thuốc tập thể dục ăn kiêng ... nên tôi mới nói thế.
- Hồi nãy con dữ lắm à?
- Ừa, dữ thiệt.
- Tại con nói hoài mà chẳng chịu nghe.
- Bác sĩ biết sao không, cuộc sống không đơn giản như bác sĩ nghĩ đâu. Làm cha làm mẹ đôi khi rất sợ làm phiền con cái nên thế...
Ông cụ nói xong nắm tay mình thật chặt rồi được đẩy vào khoa để theo dõi tiếp, nhưng lời của ông còn ở lại. Làm cha làm mẹ ... bao giờ cũng hy sinh thật nhiều thật nhiều cho con ... mà con nào có biết có hay.
Chúng ta hay đổ lỗi cho điều gì đó, như khắc khẩu, không hợp ... rồi chúng ta xa dần cha mẹ mỗi ngày, cho đến khi biết cha mẹ sắp mất hay đã mất ... chúng ta cuống cuồng lên, khóc lóc ầm ĩ. Nhiều khi chúng ta lại tiếp tục đổ lỗi cho bệnh viện quá dở, bác sĩ quá dở ... Chúng ta ít chịu nhìn lại mình, bạn nhỉ?
Theo bạn thì một đêm trực của bác sĩ đáng giá bao nhiêu?
- Nhanh ... Anh Khang đặt nội khí quản. Bé An Adre mau... Mình vừa ép tim bệnh nhân vừa ra y lệnh.
Bệnh nhân nữ 50 tuổi, bị bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường tự mua thuốc theo toa uống không tái khám định kì tại bệnh viện.
- Lấy vein không được bác ơi.
- Gắng lên em. Hôm nay là Vu Lan đó.
- Nội khí quản.
- Anh Khang bóp bóng cho em nghe.
- Vào rồi. Mau, máy thở.
Từng phút từng phút trôi qua
- Bác Du lau mồ hôi đi...
- Em mời người nhà vào dùm bác. Bệnh nhân mất rồi. Nhớ đo lại điện tim sau 15 phút nhé.
- Bác sĩ ơi, mẹ con sao rồi?
- Mẹ con mất rồi.
- Hả? Bác sĩ ơi ... Cứu mẹ con với bác sĩ ơi...
Hai người con, một gái một trai chạy ào lại bên xác bệnh nhân, nước mắt tuôn tầm tã...
- Mẹ ơi, sao mẹ bỏ con... Mẹ ơi ...
Người con gái khoãng 20, 21 ngã quị xuống sàn. Mấy chị y tá lại dìu lên ghế.
- Con gắng bình tĩnh đi.
- Mẹ con mất thiệt rồi hả cô? Con mất mẹ thiệt rồi hả cô?
- Mẹ con mới có 50 tuổi mà. Sao mà chết được? Bác sĩ dùng thuốc tốt nhất chưa bác sĩ?
Người con trai nói trong nước mắt ràn rụa.
- Mẹ con đã mất trước khi vào bệnh viện rồi. Nãy giờ bác và các cô chú đây đã cố gắng hết sức. Con thấy đó mẹ con ngay ở nhà đã tím tái, ngưng tim ngưng thở.
- Con đâu biết đâu... Con đi làm về thì thấy mẹ nằm sóng xoài trong bếp.
- Con là đàn ông, con phải mạnh mẽ lên, để còn lo hậu sự cho mẹ nữa chứ!
- Bác sĩ ... Con mất mẹ thiệt rồi hả bác sĩ?
Mình cố ngăn giọt nước mắt trào ra... Hôm nay là ngày Vu Lan mà... Mình và cả ê kíp cấp cứu đã cố gắng ... Bệnh nhân đến bệnh viện quá muộn ...
Mới 50 tuổi ...
Mới còn cười nói, còn bao nhiêu chuyện để làm, để lo toan cho hai đứa con ... Vậy mà chớp mắt một cái ... đã thành mây khói ... đã là hư không ....
Nhìn chị hộ lí đẩy bệnh nhân vào nhà xác mà lòng mình xác xơ ... Mình bất lực quá...
- Con mất mẹ thiệt rồi hả bác sĩ?
Lời nói của hai đứa trẻ làm nhói tim mình.
Ngày Vu Lan, có người không còn mẹ nữa rồi.
Bạn ơi, nếu bạn còn mẹ, hãy chạy về bên mẹ ngay đi.
Về và ngồi thật lâu...
Và hãy nắm tay mẹ thật chặt...
"Mẹ ơi, mẹ có biết hay không?
Biết gì?
Biết là con yêu mẹ không...."
"Mẹ là nải chuối buồng cau
Mẹ là nắng ấm nương dâu ... Mẹ là vốn liếng yêu thương cho cuộc đời ..."
Còn Mẹ là còn kho báu vô giá trong cuộc đời!
- Anh đưa bệnh nhân lên giường đi.
- Chích thuốc liền đi, chứ đau như vầy ai chịu nổi hả?
Người nhà bệnh nhân trợn mắt nhìn mình đe dọa. Mình cố giữ bình tĩnh và nói :
- Thì anh cứ đưa bệnh nhân lên giường đi, chưa khám bệnh, chưa biết đau do bệnh lý gì thì làm sao mà tôi cho chích thuốc được.
Trước mắt mình một người đàn ông 54 tuổi, béo phì vùng bụng, tứ chi teo, đang lăn lộn trong cơn đau vùng hạ sườn phải. Kết quả siêu âm : Viêm túi mật cấp do sỏi. Theo dõi viêm phúc mạc.
- Bệnh này cần phải mổ khẩn, trước đây chú có bệnh gì không, tiểu đường, rối loạn đông máu hay dùng thuốc chống đông chống dính gì không?
- Ba tôi không có bệnh gì hết, chỉ có đau khớp hay dùng thuốc giảm đau.
- Vậy chú có dùng Dexa, hay corticoid, hay thuốc tễ gì không?
- Không biết, mổ thì mổ đại đi, hỏi hoài.
- Anh nghĩ một ca mổ bụng đơn giản lắm sao?
1 giờ 30 phút, kết quả xét nghiệm báo lên phòng mổ, test nhanh HIV dương tính.
- Vậy mấy bác sĩ ngoại khoa có mổ cho bệnh nhân này không bác? Một nữ y tá thì thầm vào tai mình.
- Tất nhiên mổ rồi. Chẳng phải tất cả chúng ta đã được dạy, luôn xem bệnh nhân đến khám đều có nguy cơ lây nhiễm hay sao? Và chẳng phải chúng ta đã được dạy cách bảo vệ chính mình?
- Nhưng nói thật, em vẫn sợ sợ ...
- Anh nghĩ, nếu chúng ta sợ, chúng ta không đứng đây đâu. Vì khi khoác lên mình chiếc áo blouse trắng, là khi biết mình có nguy cơ mắc các bệnh lây nhiễm, tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, tia X ..., nhưng mình vẫn chọn đứng đây, với những đêm trực căng thẳng, với những mệt mỏi vì áp lực chuyên môn, và với cả hành động quá khích đến từ bệnh nhân hay người nhà của họ.
Ba giờ 30 phút sáng, mình nghĩ không có máy quay nào có thể diễn tả được hai giờ căng thẳng của các bạn đồng nghiệp nơi phòng mổ. Những giọt mồ hôi, những trái tim thổn thức ... Và rất ít người biết được rằng : tiền thù lao một ca mổ lớn đầy nguy cơ và khó khăn ấy chỉ được vài trăm ngàn đồng.
- Sao anh ta nói ba anh ta không bị bệnh gì trước đó? Có phải anh ta sợ chúng ta kì thị, không chịu cứu ba anh ta không?
- Có lẽ đúng. Nhưng bác nghĩ : cuộc sống chẳng ai kì thị ta cả, ngoài ta tự kì thị chính mình.
Reng ... Reng ...
- Báo bác sĩ D, ca mổ bệnh nhân AIDS đã thành công tốt đẹp.
Mình nghe xong buông tiếng thở phào nhẹ nhõm. Bầu trời buổi hừng đông vẫn còn thật sâu và yên tĩnh. Có một vì sao vừa lóe sáng. Có lẽ đó là sinh mạng của một con người vừa được cứu sống.
Giờ phút này sao thật thầm lặng. Tấm lòng của những người bác sĩ chân chính đôi khi như một dòng sông, bạn nhỉ, càng sâu càng chảy êm thầm lặng.
---
Một giờ sáng
- Cấp cứu, cấp cứu ...
- Anh đưa chị lên giường nằm đi. Bị sao vào cấp cứu?
- Đau quá bác sĩ ơi. Đau quá.
Bệnh nhân nữ, 44 tuổi, hai tay ôm ngực trái lăn lộn trên giường. Khi mình dở được áo chị ta ra thì phải bước lùi lại vì mùi hôi thối nồng nặc xông vào mũi. Cả vú trái bị hoại tử.
- Ung thư giai đoạn cuối rồi, không có tiền chữa bác sĩ ơi. Tôi thấy vợ tôi đau đớn quá nên mới đưa vào đây?
- Sao không mua bảo hiểm. Sao không nhờ ai đó giúp đỡ? Chị y tá vừa tiêm Morphin giảm đau, vừa quay qua hỏi người chồng.
- Khi có tiền, có địa vị thì bạn bạn bè bè, còn khi nghèo đói, bệnh tật, tìm bạn bè không có, cô y tá ơi. Mấy lần đưa vào bệnh viện ung bướu nhưng vợ tôi không chịu điều trị, bả nói để dành tiền cho con đi học.
Chị y tá cất tiếng thở dài. Cuộc sống ngoài kia, có người ăn không hết, cũng có người lần mãi không ra.
Mình vỗ vai chị và nói : Thở dài làm chi, đêm nào có ngắn lại.
Khi cô hộ lý đẩy bệnh nhân vào khoa ung thư để theo dõi tiếp, mình nghe văng vẳng câu nói của bệnh nhân : Anh đừng nói gì cho con nhe anh, ngày mai nó thi tốt nghiệp.
Ôi ...
Tấm lòng của mẹ!
Khi gần đến hơi thở cuối của cuộc đời, tình thương dành cho con vẫn vẹn nguyên vẫn đong đầy như biển
