VACXIN NGỪA UNG THƯ CỔ TỬ CUNG: TIN VUI CHƯA TRỌN VẸN!
Tác giả : TS. DS. NGUYỄN HỮU ĐỨC (Đại học Y dược TP.HCM)
Gần đây các phương tiện truyền thông có đưa tin vacxin có tên Gardasia
được thử nghiệm lâm sàng trên quy mô lớn ở nhiều nước chứng tỏ có tác dụng phòng
ngừa ung thư cổ tử cung. Tin này không những làm cho giới chuyên môn phấn khởi
mà còn tạo nỗi vui mừng khôn xiết đối với chị em phụ nữ trên toàn thế giới. Bởi
vì, ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh ung thư đứng hàng đầu đối với phụ
nữ và mỗi năm có thể gây tử vong gần 300.000 phụ nữ trên toàn cầu.
MỚI CHỈ LÀ NGHIÊN CỨU
Nếu thật sự “Vacxin Gardasie cho thấy hiệu quả ngăn ngừa 100% ung thư cổ tử cung
do nhiễm virus HPV (Human papilloma virus)” như một số hãng thông tấn loan báo
thì cơ may phòng ngừa các bệnh nhiễm virus khác (như nhiễm HIV/AIDS đang gây
khủng hoảng toàn thế giới chẳng hạn) là rất lớn. Đối với bệnh gây ra bởi virus,
cách tốt nhất để khống chế các bệnh này là phòng ngừa bằng vacxin hữu hiệu. Tuy
nhiên, đối với một số nhà khoa học có tính dè dặt, thông tin ban đầu về loại
vacxin phòng ngừa bệnh có tính đột phá này đủ để đem đến tin vui gọi là trọn
vẹn. Bởi vì dù trải qua một nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng trên quy mô rất lớn
trên nhiều quốc gia, kết quả thử nghiệm vẫn còn một số hạn chế được kể như sau:
Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng đối với vacxin Gardasil được đặt tên Future II
(viết tắt của Female United to Unilaterally Reduce Endo/Ectocervical disease) là
nghiên cứu có định hướng, ngẫu nhiên, mù đôi. Nghiên cứu được thực hiện trên
12.167 phụ nữ trong lứa tuổi 16-23 đã có quan hệ tình dục và các dữ kiện được
thu thập từ hơn 90 trung tâm nghiên cứu của 13 quốc gia thuộc châu Âu, châu Á và
các nước châu Mỹ, kéo dài trong 2 năm. Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá hiệu
quả của vacxin liệu có làm giảm tần suất mắc giai đoạn tiền ung thư (loạn sản tế
bào nội thượng bì cổ tử cung độ 2 và 3) và ung thư không xâm lấn (carcinoma in
situ) do liên quan đến virus HPV thuộc 2 dòng 16 và 18. Ta cần biết, HPV là tác
nhân gây bệnh mào gà (một bệnh lây qua đường tình dục với thương tổn ở cơ quan
sinh dục sần sùi như mào gà) có rất nhiều chủng loại nhưng có 2 chủng 16 và 18
liên quan đến 70% ung thư cổ tử cung liên kết với HPV có nguy cơ cao. Kết quả
của nghiên cứu Future II thật ra chỉ mới được công bố dưới dạng một tóm tắt
nghiên cứu (abstract) báo cáo tại Hội nghị thường niên lần thứ 43 của Hiệp hội
bệnh truyền nhiễm Hoa Kỳ diễn ra vào đầu tháng 10/2005 chứ chưa phải là bài báo
khoa học đã được bình duyệt và đăng tải chính thức.
TIN VUI CHƯA TRỌN VẸN
Kết
quả của nghiên cứu đi đến kết luận: “Trong nghiên cứu này vacxin dự phòng nhiễm
HPV có tác dụng ngăn ngừa loạn sản tế bào nội thượng bì cổ tử cung độ 2 và độ 3,
ung thư không xâm lấn, qua 2 năm theo dõi sau khi chủng ngừa “chứ không khẳng
định” vacxin có tác dụng ngăn ngừa ung thư cổ tử cung 100% như một số báo đã
nêu. Về tiến triển của ung thư cổ tử cung, có đến 5 giai đoạn từ loạn sản nhẹ
(độ 1) đến biểu hiện ung thư xâm lấn. Việc nghiên cứu của Future II về hiệu quả
của Gardasie trên ung thư cổ tử cung có liên quan đến HPV, thực chất chỉ mới
dừng lại ở giai đoạn tiền ung thư hoặc ung thư không xâm lấn. Hơn nữa, nhiễm HPV
không phải là nguyên nhân duy nhất mà chỉ là một yếu tố nguy cơ cao của hậu quả
là ung thư cổ tử cung về sau. Có nghĩa là đa số người bị ung thư này có tiền sử
nhiễm HPV đều bị ung thư cổ tử cung (trong thực tế 90% người bị ung thư cổ tử
cung có nhiễm HPV nhưng ngược lại, chỉ có 0,16% phụ nữ bị nhiễm HPV ban đầu mới
bị ung thư thực thụ về sau). Như vậy, việc dùng vacxin chống nhiễm trùng HPV
không có tác dụng tuyệt đối trong ngăn ngừa ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, mà chỉ
có tác dụng giảm bớt tỷ lệ nguy cơ mắc bệnh phần nào mà thôi. Và để đánh giá
chính xác hiệu quả thực của vacxin liệu có thể làm giảm tỷ lệ nguy cơ mắc bệnh
thì sau khi dùng vacxin, cần phải đợi hàng chục năm (chứ không phải trong hai
năm), theo đúng tiến trình nhiễm HPV ban đầu dẫn đến ung thư xâm lấn mới có câu
trả lời chính xác.
Trên đây là ý kiến của các nhà khoa học có tính dè dặt, cầu toàn về kết quả thử
nghiệm lâm sàng của vacxin Gardasil. Ý kiến đúng là hạn chế, làm cho sự vui mừng
của nhiều người không được trọn vẹn. Nhưng đây cũng là sự kích thích làm sao tìm
ra biện pháp tối ưu xuất phát từ việc đã nghiên cứu vacxin để đi đến ngăn ngừa
100%, ung thư cổ tử cung mà các nhà khoa học đã ấp ủ, mơ ước bấy lâu nay. Trong
khi chờ đợi có được biện pháp tối ưu đó, để tự phòng ngừa xin các chị em phụ nữ
thực hiện khuyến cáo về cách phòng chống ung thư cổ tử cung của các nhà y học.
Đó là đi khám định kỳ phụ khoa để được làm phết mỏng âm đạo (Pap smear, còn gọi
phiến đồ cổ tử cung) để xác định tiền ung thư hay ung thư giai đoạn sớm. Phát
hiện bệnh sớm trong giai đoạn này và chữa trị tốt xem như giải quyết dứt điểm. Ở
các nước tiên tiến, người ta khuyên nữ giới ở tuổi 25 nên làm phết mỏng âm đạo
và sau đó cứ 3 năm khám phụ khoa 1 lần cho đến tuổi 49. Còn phụ nữ ở độ tuổi
50-64 nên theo đúng định kỳ hàng năm một lần đến các cơ sở khám bác sĩ chuyên
khoa.
Chú thích ảnh:
Human papilloma virus qua kính hiển vi điện tử.
