BỆNH DA Ở NGƯỜI GIÀ
BS. HUỲNH HUY HOÀNG
Bệnh viện Da liễu TPHCM
I. ĐẶC ĐIỂM SINH LÝ
LIÊN QUAN ĐẾN BỆNH NGOÀI DA Ở NGƯỜI GIÀ
Sống trên cõi đời này hầu
hết con người chúng ta đều được sinh ra, lớn lên, già phát bệnh rồi chết.
Con đường đưa đến bệnh già là không tránh khỏi, có người già bị bệnh nặng
rồi chết, có người thì bị bệnh mãn tính kéo dài cuộc sống. Trong những bệnh
mãn tính thì bệnh da ở người già là thường hay gặp nhất.
Ở người già, chức năng
nội tiết như ở sinh dục, thượng thận, tuyến yên, tuyến giáp, não bộ v.v...
đều bị suy yếu, làm ảnh hưởng đến cơ thể nói chung và ở da nói riêng. Ở da,
người già sợi lạo keo và sợi liên kết đều bị thoái hóa, chức năng tuyến bã
và tuyến mồ hôi cũng bị suy giảm, kết quả là da người già trở nên nhăn nheo,
giảm dần tính đàn hồi, khô hơn và dễ tróc vảy. Do da người già bị tác động
lâu dài của nhiều hóa chất, ánh nắng mặt trời nên dễ phát triển nhiều loại
bướu trên da, màu sắc của da thay đổi, các mạch máu nhỏ bị suy yếu nên dễ vỡ
gây xuất huyết dưới da, hoặc mạch máu bị nghẽn làm thiếu máu nuôi dưỡng.
II. MỘT SỐ BỆNH DA
THƯỜNG GẶP Ở NGƯỜI GIÀ
1. Ngứa tuổi già
Đây là loại ngứa đơn
thuần ngoài da mà không thấy có thương tổn gì, ngứa gãi nhiều làm cho da bị
trầy xước và có chỗ bị dày lên. Nguyên nhân gây ra ngứa thì không rõ, có thể
do giảm lượng nội tiết tố Testosterone.
Điều trị chứng ngứa tuổi
già thường ít đem lại kết quả tốt, cần hạn chế tắm xà bông, tránh táo bón,
không uống rượu bia.
2. Dày sừng da (đồi mồi)
Đó là một hoặc vài vùng
da bị tăng sừng, trên mặt thô nhám, kích thước nhỏ dưới 1cm, màu vàng xám.
Vị trí hay gặp ở vùng phơi bày ánh sáng như: vùng lưng bàn tay, mặt, cổ, tế
bào gai, hoặc thành những sừng nhô cao trên da.
Điều trị:
Thông thường thì không
cần điều trị khi có nhiều chỗ bị dày sừng.
Khi có ít cái thì có thể
cạo sạch, đốt điện hoặc bôi thuốc 5 fluorouracil 5% (Efudex).
3. Mụn cơm ở người
già
Thường gặp ở vị trí sau
lưng, cổ; đó là sẩn gồ cao hình tròn hoặc bầu dục, kích thước từ 10-20mm, có
màu vàng xám, khi cạo ra thì sẽ thấy nền da xù xì rớm máu. Có khi gặp một
hoặc nhiều cái.
Điều trị:
- Chấm Acid
trichloracetic 33%.
- Đốt điện.
4. Bệnh Zona
Zona là bệnh gây ra do
virus có tên là Herpes Zoster Virus (H.Z.V). Virus này thường sống tiềm ẩn
trong hạch tủy sống đã lâu, khi về già sức khỏe yếu, virus di chuyển ra
ngoài da và gây bệnh ở da.
Triệu chứng là nổi nhiều
mụn nước, bóng nước từng chùm trên nền da bị sưng đỏ, bệnh xảy ra ở một phần
bên trái hoặc phải của cơ thể, kèm theo triệu chứng đau nhức dữ dội. Bệnh
thường kéo dài khoảng 2 tuần thì lành ngoài da, nhưng hay để lại di chứng
đau sau zona rất khó chịu.
Điều trị:
- Giữ vệ sinh da tại chỗ
sạch sẽ để tránh bội nhiễm.
- Dùng thuốc Acyclovir,
Famciclovir.
- Dùng thuốc Corticoid
nếu bị đau nhiều.
5. Loét da
Ở người già tĩnh mạch
chân thường hay bị suy yếu làm cho máu khó về tim và ứ đọng lại ở chân nên
dễ gây loét cẳng chân, làm 2 cẳng chân bị loét rịn dịch và chung quanh bị
sẩm màu da.
Điều trị:
- Cần chăm sóc tại chỗ
tốt để tránh nhiễm trùng.
- Nằm kê chân cao.
- Dùng thuốc Daflon,
Ginkor.
6. Loét do bị tỳ ép
Thường gặp ở người già bị
bệnh nằm lâu, không xoay trở được làm loét hoại tử vùng xương cùng, loét
càng ngày càng lan rộng thêm.
Điều trị:
- Cần cố gắng xoay trở và
xoa bóp nhẹ nhiều lần trong ngày.
- Cho nằm trên một túi
hơi để trống chính giữa.
- Nuôi ăn uống đầy đủ.
- Săn sóc vết thương tại
chỗ kỹ lưỡng.
7. Bệnh tự miễn
dịch
Bệnh tự miễn dịch ở ngoài
da hay gặp là bệnh Pemphigus và bệnh Bullous Pemphigoid. Trên da nổi lên ít
nhiều bóng nước trong, mềm hoặc căng, nằm riêng biệt dễ vỡ và trợt ra, có
khi bệnh cũng ảnh hưởng ở trong niêm mạc miệng. Bệnh dễ gây tử vong nhanh
chóng nếu không được can thiệp đúng đắn kịp thời.
Điều trị:
- Thuốc Corticoid đơn
thuần hoặc phối hợp với thuốc giảm miễn dịch.
8. Đỏ da toàn thân
tróc vảy
Thường là thứ phát sau
khi bị bệnh ngoài da như bệnh chàm, vảy nến, dùng thuốc bị phản ứng hoặc đôi
khi là biểu hiện của một ung thư tiềm tàng. Toàn thân da bị đỏ gần như tôm
luộc, tróc hết lớp vảy này đến lớp vảy khác, rất ngứa.
Điều trị:
- Bôi thuốc làm tróc vảy
và thuốc làm dịu da.
- Dùng thuốc kháng
histamin thông thường.
- Tránh gió lạnh.
9. Bạch biến
Bạch biến là tình trạng
mất hắc tố melanin của da, làm da có màu trắng giống tờ giấy trắng, lúc đầu
chỉ thấy ở một vùng nhỏ ở bất cứ đâu trên cơ thể, sau đó có thêm nhiều chỗ
khác, chúng thường lan rộng ra và liên kết với nhau thành vùng lớn, có khi
toàn thân và lông tóc đều bị trắng hoàn toàn.
Điều trị:
Đối với người già, không
nên đặc thành vấn đề điều trị bệnh này, vì thuốc điều trị cần phải kết hợp
với phơi nắng hoặc chiếu tia tử ngoại lâu ngày, có thể gây đột biến tế bào
và đưa đến ung thư da.
10. Ung thư da: Có 3 loại ung thư da
- Ung thư tế bào đáy: Gặp ở vùng da hở, triệu chứng chính
là nổi lên những sẩn nhỏ màu trắng đục như hạt ngọc, loại ung thư này ít
nguy hiểm vì chỉ phát triển chậm tại chỗ, không di căn đến chỗ khác, điều
trị dễ dàng và thường khỏi hẳn.
- Ung thư tế bào gai: là loại ung thư nguy hiểm hơn ung
thư tế bào đáy, vì phát triển nhanh hơn xâm lấn sâu hơn và có thể di căn.
Loại ung thư này thường dễ phát triển trên thương tổn saün có bị kích thích
thường xuyên hoặc bị tác động lâu dài của ánh nắng mặt trời. Triệu chứng
thường là phát triển u sùi lên ở vùng môi, chỗ da bị sẹo, bị phỏng, bị bệnh
luput đỏ, ở đầu dương vật của người bị hẹp bao quy đầu v.v...
Điều trị ngoại khoa trong
giai đoạn đầu khi chưa xâm lấn sâu và di căn hạch thì khả năng khỏi hẳn rất
cao, do đó việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng.
- Ung thư sắc tố: là loại ung thư nguy hiểm nhất vì
thường bị di căn nhanh đến vùng khác. Ở người già khi thấy có một nốt ruồi
tự nhiên hơi to ra, lỡ, rịn máu, ngứa thì cần cảnh giác với ung thư hắc tố.
Điều trị ung thư loại này thường ít kết quả hơn hai loại ung thư da kể trên.
So với hai loại trên thì ung thư hắc tố ít gặp hơn nhiều lần, tuy nhiên cần
phải cảnh giác.
Nói tóm lại, biểu hiện sự
thay đổi bên ngoài da ở người già là rất phong phú, đa dạng. Khi thấy có một
thay đổi nào trên da người già thì nên đưa đến khám bệnh tại bác sĩ chuyên
khoa da liễu, phát hiện bệnh sớm giải quyết kịp thời, đúng đắn sẽ giúp người
già sống lâu và khỏe mạnh hơn nữa.
