Cẩn thận khi tiêm cùng lúc nhiều loại vacxin
Với
các loại vacxin sống giảm hoạt lực, không được tiêm cùng lúc vì chúng sẽ gây
tương tác thuốc, còn gọi là cạnh tranh kháng thể. Chẳng hạn, vacxin thủy đậu và
vacxin quai bị phải tiêm cách nhau ít nhất một tháng mới có tác dụng.
Bác sĩ Nguyễn Viết Thịnh thuộc Viện Pasteur TP HCM trả lời một số thắc mắc thường gặp về việc tiêm vacxin:
- Việc tiêm nhiều loại vacxin hoặc tiêm cùng lúc ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?
- Xin nói ngay rằng, tiêm vacxin hoàn toàn không ảnh hưởng đến sức khỏe. Hiện có nhiều sản phẩm phối hợp, tức nhiều loại vacxin trong cùng một mũi tiêm, để khỏi phải tiêm nhiều lần. Trước đây, để phòng viêm não mủ HIB và ho gà, uốn ván, bại liệt, trẻ phải tiêm ít nhất 2 lần; nhưng bây giờ chỉ cần tiêm một mũi Pentact-HIB. Tuy nhiên, với vacxin sống giảm hoạt lực thì không thể tiêm cùng lúc.
Trong thực tế, không có trường hợp mắc hai bệnh cùng lúc, vì khi đã mắc bệnh thì không thể tiêm vacxin nữa mà phải điều trị. Vacxin chỉ để phòng ngừa trước khi nhiễm bệnh. Trong trường hợp vừa tiêm phòng viêm gan B nhưng sắp đi du lịch, muốn tiêm vacxin khác như cúm chẳng hạn, thì nên báo cho bác sĩ biết ngày tiêm viêm gan để được tư vấn hợp lý. Cũng có một vài trường hợp người chích ngừa vacxin bị tác dụng phụ nhưng rất thấp.
- Tác dụng phụ có biểu hiện như thế nào và cách khắc phục ra sao?
- Tùy theo loại vacxin. Biểu hiện chung thường là sưng, nóng, đỏ, đau ở vùng tiêm, hoặc bị ngứa, nhức đầu, mỏi mệt, đau cơ, đau khớp... Sau khoảng 3-4 ngày là hết. Cũng có trường hợp bị sốc thuốc nhưng rất hiếm. Nếu bị sốc, cần đến nơi tiêm để xử lý tại chỗ, hoặc đến trạm y tế gần nhất để theo dõi; nếu nặng thì nên đưa lên tuyến trên để hội chẩn và điều trị.
- Theo bác sĩ, nên ưu tiên tiêm loại vacxin nào?
- Đối với trẻ em dưới một tuổi, 7 loại vacxin trong chương trình tiêm chủng mở rộng là ưu tiên. Bởi ở độ tuổi này, trẻ chưa tiếp xúc với môi trường sinh học (lối sống, thói quen) cũng như môi trường bệnh, cần tiêm phòng để hạn chế các bệnh tật về sau. Đối với người lớn, nếu làm việc ở môi trường dễ lây nhiễm hoặc đi đến vùng có bệnh dịch thì nên ưu tiên tiêm các vacxin như viêm gan A, B. Người đi du lịch nên tiêm viêm não Nhật Bản, cúm, thương hàn. Với các loại bệnh khác, nếu có điều kiện thì nên tiêm.
- Có nên xét nghiệm trước khi tiêm phòng không?
- Trong các bệnh như viêm gan A, B, C, trẻ dưới 16 tuổi không cần xét nghiệm, cứ chích đại trà. Còn người lớn nên đi xét nghiệm trước khi tiêm.
- Xét nghiệm và tiêm ở đâu thì an toàn?
- Nên đến những cơ sở của Nhà nước như Viện Pasteur, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh và đội y tế dự phòng ở các quận, huyện, một số bệnh viện... vì các loại vacxin sử dụng ở đó đều có giấy phép lưu hành; việc bảo quản cũng bảo đảm.
- Nguyên tắc khi tiêm vacxin?
- Để tiêm vacxin hiệu quả, cần tuân thủ nguyên tắc ''tiêm sớm, đúng lịch, đủ mũi''.
- Có nên cho con em mình tiêm dịch vụ để có vacxin tốt hơn, thay vì tiêm theo chương trình miễn phí của nhà nước?
- Không nên. Vacxin sử dụng trong Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia tuy là hàng nội nhưng vẫn đạt chất lượng cao, vì được chuyển giao công nghệ từ nước ngoài nên không thua kém vacxin ngoại. Nếu loại vacxin nào gây tai biến và tác dụng phụ cao, Bộ Y tế sẽ cấm lưu hành ngay.
- Hiện nay, có vacxin trôi nổi trên thị trường không, thưa bác sĩ?
- Theo tôi được biết, trước đây đã có vacxin và sinh phẩm trôi nổi trên thị trường. Bộ Y tế đã có quyết định cấm các cơ sở y tế tư nhân tiêm vacxin và sử dụng sinh phẩm.
(Theo Người Lao Động)
