Viêm não Nhật Bản B: Nguy hiểm nhưng có thể đề phòng
Thời gian gần đây, một căn bệnh của trẻ em đã làm nhiều người quan tâm vì tỉ lệ tử vong cao và những di chứng tàn phế mà bệnh để lại cho trẻ. Ðó là bệnh viêm não Nhật Bản (VNNB).
|
| Số bệnh nhân mắc viêm não Nhật Bản tăng cao trong mùa nóng. |
Gọi là viêm não vì đây là bệnh nhiễm trùng thần kinh cấp tính làm tổn thương nặng nề bộ não. Gọi là Nhật Bản-B vì vào năm 1935, tại Nhật Bản, các nhà khoa học đã lần đầu tiên tìm thấy nguyên nhân gây bệnh là một loại siêu vi thuộc nhóm B của một dòng siêu vi có tên là Arbovirus. Siêu vi VNNB-B sống trong thiên nhiên ở các loài chim như: bông lau, rẻ quạt, sẻ nhà, chích chòe, cò, sáo, quạ, cu gáy... muỗi chích hút máu chim nhiễm siêu vi rồi chích truyền bệnh sang người, chủ yếu là trẻ em và gia súc như heo, bò, ngựa, dê, đặc biệt là heo. Tuy nhiên, không phải loài muỗi nào cũng truyền được bệnh mà chủ yếu là muỗi có tên khoa học là Culex Tritaeniorhycus.
Ở nước ta, loài muỗi này có nhiều ở miền Bắc, xuất hiện nhiều vào những mùa tháng nóng, thích hút máu gia súc, ban ngày sống trong các bụi cây ngoài vườn, đêm bay vào nhà hút máu gia súc và người, và thích đẻ trứng trong ruộng lúa, mương máng. Năm nay, có lẽ do hiện tượng El Nino nên nắng nóng kéo dài làm cho loại muỗi này sinh sôi, phát triển mạnh hơn nên bệnh VNNB-B tăng nhiều hơn mọi năm. Tuy cùng bị nhiễm siêu vi VNNB-B nhưng chim sẽ không bị mắc bệnh, heo cũng bị nhiễm dạng tiềm tàng nhưng người thì có thể bị viêm não. Vì vậy cần tránh để chuồng chim chóc, chuồng nuôi heo ngay trong nhà vì có thể là ổ siêu vi VNNB-B.
Khi mắc bệnh, trẻ thường có những hiện tượng sốt cao, đến 39-40 độ C, xuất hiện những cơn co giật nửa người hoặc toàn thân theo kiểu động kinh nhiều lần trong ngày, mắt trợn ngược, thở khò khè nhiều đàm nhớt, nôn mửa và mê man. Trẻ có thể chết do suy hô hấp, trụy tim mạch. Nếu được cứu chữa kịp thời và tích cực, trẻ có thể khỏi bệnh nhưng bị những di chứng với nhiều mức độ nặng nhẹ như: bại liệt, cấm khẩu không nói được, mất trí nhớ, cử động dị thường ngoài ý muốn như: run rẩy, uốn éo, lắc lư, gồng cứng người, động kinh... tỉ lệ trẻ VNNB-B bị di chứng khá cao: có đến 80% trẻ khỏi bệnh bị những di chứng thần kinh-tâm thần, có khi vĩnh viễn.
Ðến nay, VNNB-B cũng như nhiều bệnh do siêu vi gây ra khác là bệnh chưa có thuốc đặc trị. Ðiều trị chủ yếu là làm bớt đi phần nào các triệu chứng, cứu người bệnh qua khỏi cơn nguy kịch do suy hô hấp, trụy tim mạcn, nhiễm trùng. Sau đó thì điều trị những di chứng phục hồi vận động, tâm thần kinh nhưng kết quả điều trị phục hồi này rất hạn chế.
VNNB-B nguy hiểm thế nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được (diệt muỗi, phòng tránh muỗi chích)... có thể chích ngừa bằng vaccin. Hiện nay, nước ta đã có vaccin chủng ngừa viêm não Nhật bản B do Viện Vệ sinh dịch tễ Hà Nội sản xuất, được chích như sau: 2 mũi đầu chích cách nhau 1-2 tuần, mũi thứ ba cách mũi thứ nhất 1 năm. Sau đó, mỗi 4 năm chích nhắc lại một lần. Tuy nhiên, số lượng vaccin hiện nay chưa đáp ứng đủ nhu cầu cả nước nên chủ yếu dành cho miền Bắc, Trung là nơi đang có dịch bệnh .
(Trung tâm thông tin & GD sức khỏe)
