Cây sậy có linh hồn
 |
|
Thực trạng hao tốn sức khỏe... khi yêu. Viết thư tình tốn 7.000 calo/tuần, thao thức tốn 5.000 calo/ngày, giận hờn 1.540 calo/giờ... - Minh họa: Nguyễn Ngọc Thuần |
- Mình rất buồn vì cố gắng bao nhiêu thân hình vẫn như khung xương di động. Mấy bạn gái trong lớp còn đặt cho mình là “cây sậy có linh hồn”. (Nguyễn Văn Bảo, Q.9)
Không bằng lòng với cơ thể “trời cho” là đặc điểm thường thấy ở tuổi mới lớn. Trong thư bạn đã mô tả “mỗi tháng quần lại ngắn chừng 1cm” chứng tỏ bạn đang ở giai đoạn tăng chiều cao. Bạn sẽ thấy tự nhiên bàn chân, bàn tay mình to ra, quai hàm phát triển theo chiều hướng “nở” rộng, khuôn mặt cũng lớn hẳn lên. Vậy những thứ bạn ăn vào chúng “chạy” đâu hết?
Chất dinh dưỡng bạn nạp vào biến thành năng lượng và được phân phối như sau: một phần cho chuyển hóa cơ bản giúp tim đập, phổi thở, thận bài tiết, gan tổng hợp các chất. Phần thứ hai giúp bạn hoạt động trong các lĩnh vực: học tập, đi lại, chơi thể thao... chiếm chừng một nửa trong tổng số năng lượng. Phần thứ ba là cung cấp năng lượng cho sự tăng trưởng của cơ thể.
Bạn sẽ hỏi rằng một chàng trai 15 tuổi như bạn cần bao nhiêu calo một ngày phải không? Thường bạn cần 2.700 calo trong khi các bạn gái cùng lứa chỉ cần khoảng 2.300 calo là đủ. Nói vậy chỉ là tương đối vì năng lượng cá nhân tùy thuộc vào tầm vóc, tốc độ tăng trưởng và mức độ tiêu hao năng lượng.
Chẳng hạn sau giờ học bạn chơi bóng rổ, bóng đá thì mỗi ngày bạn có thể “đốt” tới 5.000 calo, trong khi bạn gái chỉ học, không chơi môn thể thao nào, đến lớp được cha mẹ chở chỉ cần 1.800 - 2.000 calo mà thôi.
Những calo này đến từ đâu? Từ thực phẩm. Trước hết từ những chất gọi chung là hyđrat cacbon giàu tinh bột như gạo, mì, ngũ cốc, các loại rau... Tuổi trẻ cũng như người trưởng thành cần 55-60% calo hằng ngày từ các hyđrat cacbon. Các chất béo chiếm chừng 30%, trong đó 10% là chất béo bão hòa trong thịt và các sản phẩm từ sữa. Chất đạm được gọi là thực phẩm kiến tạo cơ thể rất quan trọng nhưng chỉ nên chiếm 10-12%.
Hiện nay có xu thế cha mẹ nuôi các bạn bằng cơm và thịt, nhiều bạn không biết ăn rau ngay từ nhỏ, trong khi rau là nguồn cung cấp các vitamin, một số nguyên tố vi lượng và chất xơ quan trọng. Nhiều bạn cũng biết là giai đoạn này chúng ta cần nhiều canxi cho sự tăng trưởng của xương. Mỗi ngày các bạn cần khoảng 1.300 mg canxi bởi đây là thời kỳ khối lượng xương được tạo nên chiếm 40-45%.
Canxi nằm ở bốn nhóm thực phẩm chính nhiều nhất là trong sữa, sữa chua, phômai và các loại rau xanh, trong đó sữa là nguồn canxi tốt nhất vì nó chứa cả vitamin D giúp việc hấp thu canxi dễ dàng. Các bạn nữ từ khi có kinh, các bạn nam đang tăng trưởng bột phát nếu không ăn đủ bốn nhóm thực phẩm có thể bị thiếu máu do thiếu sắt (bệnh xanh lướt của thiếu nữ hay gọi là thiếu máu nhược sắc).
Bạn nào bị xanh lướt lại tăng cường uống sữa thì không ổn bởi canxi trong sữa sẽ hạn chế sự hấp thu chất sắt trong thực phẩm nên phải uống sữa vào bữa phụ. Với cả hai giới, kẽm là nguyên tố quan trọng bởi nó giúp cho sự trưởng thành tính dục. Mỗi ngày chúng ta cần khoảng 15mg kẽm. Kẽm có trong thịt, cá và các loại hạt. Bạn cần ăn nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc để bổ sung folate (còn gọi là acid folic) - một vitamin mà cơ thể chúng ta cần để tạo AND và ARN trong tế bào.
Điểm qua vai trò của thực phẩm để bạn thấy ăn đúng thì cơ thể mới phát triển hoàn chỉnh. Nhưng có một điều nữa bạn cần biết là mập ốm cũng di truyền. Nếu ba mẹ bạn vóc dáng mảnh mai thì bạn chỉ còn cách là ráng ăn uống đầy đủ chất rồi chờ đợi sự dung nạp của cơ thể mà thôi. Chuyện mập ốm dường như đã có sự lập trình từ khi bạn ở trong bụng mẹ rồi.
Sự tăng trưởng của bạn trai theo ba giai đoạn liên quan trực tiếp với tốc độ trưởng thành tính dục. Giai đoạn đầu bạn phát triển chiều cao bột phát. Một năm sau bạn bắt đầu tăng khối lượng cơ, mọc râu, mọc lông và dậy thì. Giai đoạn 3 là thời kỳ phát triển sức bền và khả năng chịu đựng.
Bạn đừng nôn nóng tập luyện quá mức sẽ gây căng thẳng cho hệ cơ xương. Tập luyện vừa sức, ăn ngủ đầy đủ, tinh thần thoải mái là giúp cơ thể bạn phát triển bình thường.
BS LÊ THÚY TƯƠI
