Đổ “xăng” cho trí nhớ
 |
| Minh họa: Nguyễn Ngọc Thuần |
- Hãy chỉ cho em “đường truyền” nhanh nhất để em nhớ từ A-Z những điều cần nhớ cho kỳ thi “sinh tử” sắp đến, nếu em “tụng” suốt ngày suốt đêm thì có hiệu quả như mơ không? (HOÀNG NGUYÊN - Mạc Thị Bưởi, TP.HCM)
- Nguyên thân mến, trí nhớ (TN) của chúng ta là một đại thư viện mà nếu ta không là một thủ thư giỏi thì có thể chính chúng ta sẽ lạc lối trong đó!
Người ta chia TN ra làm ba loại:
- TN chớp nhoáng hay TN giác quan (A), đây là TN thô được thu nhận kém chọn lựa nên chỉ có tính “vãng lai”, thường chỉ tồn tại trong vài giây hay vài giờ.
- TN ngắn hạn (B) có thời gian lưu trữ lâu hơn từ vài ngày đến vài tuần.
- TN vĩnh viễn (C) hay đã trở thành ký ức “sống để dạ chết mang theo”.
Lệ thường TN có tính bậc thang, hay nói cách khác nó hoạt động như một động cơ “3 thì” tuần tự từ A-C (trừ trường hợp thông tin quá hấp dẫn hay người nhận đặc biệt tỏ ra thích thú thì TN sẽ dễ dàng được vượt cấp). Đương nhiên mọi học sinh đều muốn ngay tắp lự sở hữu C, nhưng hầu hết cái đầu của chúng ta không thể có đường truyền “ADSL” tốc độ cao đến vậy.
Chỉ còn cách duy nhất là luôn giữ chân TN trên các bậc thang và thúc nó bước đều. Chẳng hạn vừa học xong một công thức toán tại lớp, bạn chỉ kịp lưu nó vào A, nhưng nếu khi về nhà bạn ôn lại ngay thì bộ não sẽ hiểu thông tin này là “VIP” với bạn và nhanh chóng nâng cấp A sang B. Ngược lại, nếu bạn vứt đấy vài ngày, vài tuần sau mới xem đến thì TN phải bắt đầu lại từ “mặt đất” vì bậc thang A trước đó đã hết hạn lưu trữ từ lâu rồi (cũng giống như vậy với B).
Ăn uống đúng chất cũng là một cách giúp đỡ TN khá hiệu quả. Hệ thần kinh chúng ta có gần 14 tỉ neuron ngày đêm hoạt động, trong đó có việc phục vụ TN. Mỗi neuron được nối với nhau qua các khớp nối và liên lạc qua lại bằng cách gửi cho nhau những chất dẫn truyền thần kinh gồm: acetylcholin, serotonin, dopamin, norepinephrin... có cấu tạo từ các acid amin (đạm thiết yếu).
Do vậy để bình “xăng” luôn đầy giúp TN hoạt động hết công suất, các sĩ tử nên chú ý tăng khẩu phần đạm trong bữa ăn (khoảng 300 gam/ngày) lấy từ thịt, cá, trứng, sữa. Các loại đậu, mè, trứng chứa nhiều cholin (tiền chất tạo ra acetylcholin) nên cũng rất có ích. Ngoài ra TN còn cần thêm các acid béo thiết yếu như linoleic, arachidonic... lấy từ dầu, mỡ, đậu nành, đậu phộng... (luộc chứ đừng chiên xào vì sẽ làm hỏng cấu trúc acid béo).
Cần dùng thêm một số vitamin hỗ trợ việc thành lập các chất dẫn truyền như vitamin E, B1, B6, PP, acid folic có nhiều trong các loại rau, quả tươi. Tiện lợi hơn, tất cả những chất trên đều có thể được tập hợp sẵn dưới dạng dược phẩm có bán ở các nhà thuốc, nhưng nếu dùng cần có hướng dẫn của bác sĩ .
Sau rốt lưu ý các “chú chép”đang lăm le hóa “rồng” rằng TN chỉ đạt công suất tối ưu trong vòng 45-60 phút, sau đó phải cho nó nghỉ ngơi 5-10 phút để tái tạo sức lực, hoặc nếu đã quá uể oải, tốt nhất nên đi ngủ hay tìm một phương tiện giải trí khác giúp bộ não thư giãn.
Hãy hình dung bộ nhớ của bạn là một... chú heo đất khổng lồ nhưng có cái khe nạp tiền khá hẹp, bạn chỉ có thể cho từng đồng xu một qua cái khe ấy, còn nếu tham lam bốc cả nắm nhét lấy được thì chẳng những không có xu nào lọt vào mà có khi làm vỡ cả con heo đất!
Chúc Nguyên vượt tốt “eo sinh tử” nhé!
BS ĐỖ MINH TUẤN
