Tự chữa liệt mặt do lạnh
Tác giả : BS. QUÁCH TUẤN VINH
Hầu hết nguyên nhân của bệnh liệt mặt, hay còn gọi là liệt dây thần kinh số VII đều do lạnh. Ðông y gọi là bệnh "Khẩu nhãn oa tà", có nghĩa là miệng mắt méo lệch.
Ðây là bệnh rất thường gặp và gây nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ người bệnh, đặc biệt khi đã để lại di chứng liệt cứng. Ngoài nguyên nhân do lạnh, liệt mặt còn có thể do các nguyên nhân khác như sau chấn thương, do nhiễm trùng.
CÁC DẤU HIỆU PHÁT HIỆN BỆNH
Thông thường, bệnh xảy ra rất đột ngột. Người bệnh sau một đêm ngủ dậy đột nhiên khi đánh răng, khi ăn cơm thì nước và thức ăn chảy tràn ra ngoài, soi gương phát hiện khuôn mặt bị biến dạng lệch về một bên, đây cũng chính là những dấu hiệu của bệnh. Ngoài những dấu hiệu trên, khi thổi sáo thường thấy rõ mồm bị lệch sang một bên và khi nhắm mắt, vẫn có thể nhìn thấy mình trong gương do bên liệt mắt không nhắm kỹ lại được.
Ðể phát hiện bên bị liệt, ta chỉ cần chú ý bên mặt bị lệch là bên không bị liệt do các cơ không bị liệt kéo mạnh hơn. Rãnh nhân trung cũng bị kéo lệch về bên lành. Trong các ảnh minh họa kèm theo, bạn có thể thấy bệnh nhân bị liệt mặt bên trái. Bệnh nhân liệt mặt khi nhắm mắt, mắt bên liệt thường không nhắm kín được (Hình 1); Khi cười, nụ cười bị kéo xếch về bên lành. Rãnh mũi mép lằn sâu ở phía bên lành. Mắt bên lành nhỏ hơn so với bên liệt (Hình 2); Khi nhăn trán, các nếp nhăn ở trán bên lành lằn sâu hơn so với bên liệt. Nhìn kỹ thấy rõ rãnh nhân trung lệch về bên lành. Bạn cần xác định rõ bên liệt để có thể bấm huyệt hoặc dán cao thuốc vào các huyệt bên liệt (Hình 3).
CÁCH ÐIỀU TRỊ
Khi bị bệnh, cần được chữa trị kịp thời và đúng cách, nếu không bệnh có thể để lại di chứng liệt cứng và điều trị rất khó khăn. Trong đời thường, chúng ta vẫn có thể gặp một số người bệnh bị di chứng này mà không chữa được.
Trong kho tàng y học dân tộc, có nhiều cách chữa khác nhau như châm cứu, bấm huyệt, đắp thuốc... Liệt mặt trong 3 tháng đầu có thể chữa tốt bằng châm cứu. Ðiện châm, thủy châm, cấy chỉ tự tiêu được coi là những phương pháp điều trị tích cực.
Trong khuôn khổ bài viết này, xin giới thiệu cùng bạn đọc một số phương pháp đơn giản, nhằm giúp các bạn có thể kết hợp với thầy thuốc trong quá trình điều trị:
1. Xoa bóp:
Dùng đầu ngón tay cái miết dọc hai bên sống mũi, từ khóe trong mắt lên đầu lông mày, miết cả hai bên. Mỗi bên miết khoảng 10 lần. Miết từ huyệt Ấn đường dọc theo lông mày ra thái dương khoảng 10 lần.
Day quanh mắt khoảng 5-10 lần. Tiếp đó miết từ Nghinh hương đến Ðịa thương khoảng 10 lần.
Day vòng quanh môi 5-10 lần.
Xoa sát cả hai bên má, mỗi bên 10 lần.
Mỗi ngày xoa bóp bấm huyệt khoảng 20 phút cho đến khi khỏi bệnh.
2. Bấm huyệt:
Thông thường chọn một số huyệt tại vùng mặt như:
Giáp xa: Trước góc hàm dưới khoảng chiều ngang một ngón tay.
Tứ bạch: Ngay đồng tử mắt thẳng xuống khoảng 1 thốn (1,8cm), chỗ lõm dưới khung xương má.
Nghinh hương: Nằm trong rãnh mũi mép, cách cánh mũi khoảng 0,5 thốn (0,9cm).
Ðịa thương: Là điểm gặp nhau của rãnh mũi mép và đường ngang qua hai mép. Ở khóe miệng ngang ra khoảng 0,4 thốn (0,8cm).
Ấn đường: Nằm chính giữa đường nối hai đầu lông mày, trên đường chính trung đi qua sống mũi.
Ngư yêu: Huyệt nằm chính giữa cung lông mày.
Thái dương: Nằm ở vùng thái dương, ở giao điểm của lông mày và đuôi mắt ngang ra.
Ế phong: Nằm ở hõm ngay dưới dái tai.
Phong trì: Nằm ở hõm sau gáy, chỗ lõm nhất chính là huyệt.
Hợp cốc: Nằm ở hổ khẩu trên bàn tay, cách mép bàn tay khoảng 1 đốt ngón tay, là huyệt lân cận chủ về bệnh ở đầu mặt nên thường được chọn để phối hợp điều trị.
Cách bấm huyệt: Dùng đầu ngón tay cái đối diện bên liệt tự day bấm các huyệt trên. Có thể chỉ cần day bấm bên liệt mà không nhất thiết day bấm bên lành. Huyệt hợp cốc chỉ cần bấm bên lành chứ không cần bấm bên liệt, mỗi huyệt nên xoa bấm từ 1-3 phút.
3. Dán thuốc:
Cách 1: Bạn có thể dùng cao dán Salonpas, cao dán Thượng hồng... là các loại cao dán đã được bào chế sẵn để dán vào các huyệt nói trên.
Cách 2: Theo kinh nghiệm dân gian: Dùng máu đuôi lươn trộn lẫn rau răm, dán vào các huyệt trên mặt. Lưu ý khi cơ đã co lại bình thường, ngay lập tức phải lau sạch máu.
Bạn có thể áp dụng phối hợp tất cả các biện pháp đơn giản trên để tự chữa liệt mặt cho chính mình hoặc người thân. Tuy nhiên cần lưu ý chỉ nên xem đây là các biện pháp phối hợp. Bạn vẫn nên đi khám và điều trị theo chỉ định của thầy thuốc.
