TỰ BẤM HUYỆT CHỮA BỆNH U XƠ TIỀN LIỆT TUYẾN Ở NGƯỜI CAO TUỔI
Tác giả : BS. QUÁCH TUẤN VINH
Cũng như u xơ tử cung là bệnh thường gặp và chỉ gặp ở phụ nữ thì u xơ tiền liệt tuyến là bệnh đặc hữu của cánh mày râu. Tuy nhiên bệnh nhân có thể tự phòng và điều trị căn bệnh này nếu có những hiểu biết nhất định. Bài viết sau đây xin giới thiệu một số cách tự bấm huyệt để phòng và chữa u xơ tiền liệt tuyến.
U XƠ TIỀN LIỆT TUYẾN LÀ GÌ?
Tiền liệt tuyến là một tuyến nằm ở cổ bàng quang, có chức năng tham gia vào quá trình sinh dục của nam giới. U xơ tiền liệt tuyến (UXTLT) là một bệnh thường gặp ở nam giới trung và cao niên. Nguyên nhân đã được các nhà khoa học chứng minh là do rối loạn nội tiết tố sinh dục nam. Người ta thấy rằng, tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh càng nhiều. Theo các số liệu thống kê, có khoảng 88% nam giới ở độ tuổi 80 bị mắc căn bệnh này, trong khi chỉ có 50% nam giới ở độ tuổi 60 mắc bệnh. Bệnh có dấu hiệu chủ yếu là rối loạn tiểu tiện với các biểu hiện như: Tiểu khó, ngắt quãng, nhỏ giọt và hay đi tiểu vặt nếu u càng to, tiểu đêm... Người ta thường nói đến "Hội chứng quần đùi khai" hay "Bàn tay khai" để chỉ hiện tượng nước tiểu dính ở quần lót và bàn tay của người bệnh sau khi đi tiểu. Bí tiểu cấp, sỏi tiết niệu, nhiễm trùng tiết niệu... là những biến chứng nguy hiểm của căn bệnh này.
VÀI NÉT VỀ ÐIỀU TRỊ UXTLT
Hiện nay, chưa có bất cứ loại thuốc nào có thể điều trị khỏi căn bệnh này. Hầu hết, các thuốc chỉ giúp cải thiện tình trạng tiểu tiện cho bệnh nhân. Ngoài dùng thuốc thì châm cứu, bấm huyệt cũng là một phương pháp điều trị có hiệu quả.
CHÂM CỨU BẤM HUYỆT PHÒNG VÀ CHỮA BỆNH UXTLT
Ưu điểm của phương pháp này là dễ học, dễ thực hiện, hiệu quả điều trị tốt. Có thể áp dụng ở y tế tuyến cơ sở và hướng dẫn bệnh nhân tự bấm huyệt.
Phương huyệt chủ yếu là các huyệt dũng tuyền, tam âm giao, huyết hải. Có thể phối hợp thêm huyệt cưu vĩ để nâng cao hiệu quả điều trị.
Vị trí và tác dụng của huyệt:
Dũng tuyền: Huyệt này còn có một số tên gọi khác như địa xung, quệ tâm, quyết tâm, địa cù... Vị trí nằm ở giữa lòng bàn chân. Theo y học cổ truyền phương Ðông, dũng tuyền là tỉnh huyệt thuộc kinh Túc thiếu âm thận, ý nói là sự khởi nguồn của kinh khí, và là một trong tam tài (Thiên - Ðịa - Nhân), trong đó dũng tuyền là địa, đản trung là nhân, bách hội là thiên. Người ta thường xác định huyệt ở vị trí 1/3 trước của đường thẳng đi dọc qua gan bàn chân. Có tác dụng kích thích nâng cao chính khí của thận tạng. Kinh nghiệm tiền nhân cho thấy có thể ôn châm hoặc cứu huyệt vị này và phối hợp với một số các huyệt khác để nâng cao hiệu quả chữa bệnh, ví dụ phối hợp với huyệt cưu vĩ (có vị trí ở 1/8 trên của đường thẳng nối mỏm ức với rốn) để chữa chứng ngũ lâm.
Tam âm giao là huyệt vị giao hội của 3 kinh âm ở chân: Can - Tỳ - Thận. Trong mối quan hệ đó, thận lại có chức năng đứng đầu ngũ tạng như tiền nhân thường quan niệm. Có vị trí nằm ở cổ chân, cách đỉnh mắt cá trong lên trên 3 thốn (ngang 1 khoát bàn tay), sát với bờ sau xương chày". Người xưa cho rằng huyệt này có tác dụng bổ ích cho 3 tạng can, tỳ, thận; Trợ vận hóa, thông khí trệ, điều huyết thất tinh cung. Ðối với hạ tiêu, tam âm giao có tác dụng sơ tiết hạ tiêu nên có thể giúp điều tiết chức năng của bàng quang. Chọn huyệt vị này nhằm cùng lúc tác động đến 3 kinh mạch khác nhau là can, tỳ, thận. Trong thực tế lâm sàng, tam âm giao thường được các thầy thuốc chọn là chủ huyệt chữa các bệnh đường sinh dục tiết niệu.
Huyết hải là huyệt thuộc kinh Túc thái âm tỳ kinh. Có vị trí nằm ở mặt trong đầu gối, cách điểm giữa bờ trên xương bánh chè lên trên 2 thốn, ngang vào phía trong 1 thốn. Là bể của huyết như tên gọi của nó. Thực tế lâm sàng cho thấy, khi huyết ứ trệ do bệnh u xơ tiền liệt tuyến, sẽ thường gây ra và làm tăng nặng tình trạng rối loạn tiểu tiện, bí tiểu ở bệnh nhân. Theo Ðông y, huyết hải có tác dụng điều huyết, thanh huyết nhiệt, hòa vinh, đặc biệt là có tác dụng tuyên thông hạ tiêu nên có tác dụng rõ rệt với chức năng tàng chứa và bài tiết nước tiểu của bàng quang.
Thực hành châm cứu, bấm huyệt
Châm cứu: Cần chú ý cần châm chính xác vào các vị trí huyệt vị đã xác định. Ngày châm 1-2 lần, liệu trình điều trị 10-15 ngày. Sau đó nên nghỉ 5 ngày rồi tiếp tục liệu trình 2. Khi châm phải đạt được cảm giác đắc khí. Sau đó phải điều khí đến vùng bụng dưới để nâng cao hiệu quả chữa bệnh.
Bấm huyệt: Nếu tự bấm huyệt, nên dùng ngón tay cái bấm thẳng vào huyệt vị để đạt được hiệu quả tốt. Ngày xoa bấm 1-2 lần. Nên làm thường xuyên hàng ngày.
Ðiện châm: Nếu có điều kiện, các cơ sở y tế có thể áp dụng điện châm để tăng cường kích thích các huyệt vị. Hiệu quả điều trị cũng tốt hơn. Nên chọn chế độ xung liên tục, cường độ dòng xung vừa phải để bệnh nhân chịu đựng được. Thời gian lưu kim khoảng 15 phút. Ngày châm 1 lần, 10-15 ngày thực hiện một liệu trình điện châm.
CÁC PHƯƠNG PHÁP PHỐI HỢP
Vận động: Cần chú ý tránh ngồi lâu, nên tăng cường vận động để máu ở vùng chậu hông lưu thông tốt hơn.
Xoa bóp tầng sinh môn: Tầng sinh môn có vị trí nằm giữa gốc bìu và hậu môn, còn tiền liệt tuyến nằm ngay sau tầng sinh môn. Xoa bóp tầng sinh môn cũng có tác dụng làm tăng lưu thông máu ở tiền liệt tuyến. Nếu có điều kiện, hàng ngày ngâm mông vào chậu nước nóng rồi xoa bóp tầng sinh môn cũng cho tác dụng tốt. Ðây là một phương pháp rất đơn giản mà bất cứ ai cũng có thể thực hiện, đã được các thầy thuốc Pháp khuyên nên dùng cho bệnh nhân.
Ăn uống: Người bệnh cần dùng nhiều hơn các loại hải sản như cá, tôm, sò huyết...; là những thực phẩm nhiều kẽm, có ích cho thận khí. Nên hạn chế các loại thực phẩm cay nóng như ớt, hạt tiêu.
Phát hiện sớm biến chứng: Cần chú ý phát hiện sớm các tai biến của bệnh như sỏi tiết niệu, nhiễm trùng tiết niệu... Nên định kỳ khám bệnh nhằm phát hiện sớm và hạn chế các tai biến của bệnh. Ngay trong trường hợp đã có tai biến như bí tiểu, châm cứu cũng có khả năng điều trị tốt.
KINH NGHIỆM THỰC TIỄN
Châm cứu tỏ ra rất hiệu quả trong điều trị căn bệnh này. Có những trường hợp bệnh nhân bí tiểu do u xơ tiền liệt tuyến, sau khi châm cứu đã có thể đi tiểu được ngay. Chúng tôi đã điều trị cho một bệnh nhân 75 tuổi, bị tai biến mạch máu não dẫn đến liệt nửa người phải, thỉnh thoảng lại bí tiểu do u xơ tiền liệt tuyến. Sau khi áp dụng phương pháp cấy chỉ vào các huyệt vị, bệnh nhân đã có thể đi tiểu được ngay. Chỉ đến khi bị bí tiểu trở lại (rất lâu sau đó) mới phải cấy chỉ lại.
Mong rằng những kinh nghiệm nói trên sẽ giúp ích phần nào cho những bệnh nhân u xơ tiền liệt tuyến.
