Tự xoa bóp chống táo bón
 |
| Ngồi nhiều có thể gây táo bón. |
Chế độ ăn thiếu chất xơ, ngồi nhiều, ít vận động... có thể gây táo bón. Nếu không chữa trị ngay, nó có thể gây đau đầu, mất ngủ, tính tình thay đổi, thậm chí tắc ruột. Việc tự xoa bóp và day ấn một số huyệt vị có thể giúp điều hòa chức năng tiêu hóa.
Có hai loại táo bón là cơ năng và thực thể. Trong đó, loại cơ năng thường do chức năng hệ tiêu hóa bị rối loạn, nhu động ruột suy giảm, ít vận động thể lực... song không gây ra các tổn thương thực thể như u, viêm dính hoặc tắc hẹp đường tiêu hóa. Đối với táo bón cơ năng, việc xoa bóp và day ấn huyệt rất có lợi cho quá trình co bóp của ruột, giúp bài tiết phân dễ dàng.
1. Thở và xoa bụng
- Nằm ngửa, tĩnh tâm, duỗi mềm các cơ, từ từ thót bụng để thở ra, đẩy nhẹ nhàng không khí qua mũi hoặc qua miệng. Khi bụng đã thót hết mức, ngừng thở trong giây lát rồi từ từ phình bụng hít vào. Thở luân phiên như vậy trong 3-5 phút. Động tác này có tác dụng xoa bóp dạ dày và ruột gián tiếp qua da, kích thích và điều hòa nhu động ruột, giúp cho quá trình bài tiết chất thải trong ruột dễ dàng.
- Tiếp đó dùng hai bàn tay đặt chồng lên nhau xoa bụng theo chiều kim đồng hồ với một lực ép vừa phải chừng 50 vòng. Cách thở này giúp cho tạng phế thải trừ được nhiều độc khí và hấp thu nhiều thanh khí, kết hợp với tinh khí của đồ ăn thức uống do Tỳ vị vận hóa mà thành để tạo nên Tông khí - loại khí quan trọng trong việc phục hồi và duy trì công năng sinh lý bình thường của các tạng phủ trong nhân thể, trong đó bao gồm cả dạ dày và ruột.
2. Day bấm huyệt Thiên khu
Dùng hai ngón tay cái đặt lên hai huyệt, các ngón tay còn lại ôm lấy mạng sườn, tiến hành day bấm trong 2 phút. Vị trí huyệt Thiên khu là từ rốn đo ngang ra 2 tấc, mỗi bên có một huyệt. Rốn chia bụng làm 2 phần: phần trên rốn là thiên, phần dưới rốn là địa. Huyệt vị này ngang hàng với rốn, được xem là chốt điều hành chức năng của tràng vị (dạ dày, ruột) nên có tên là Thiên khu. Thiên khu thường được dùng để chữa các bệnh đau bụng quanh rốn, sôi bụng, đầy bụng, ăn không tiêu, nôn, táo bón, tiêu chảy và kiết lỵ.
3. Day bấm huyệt Khí hải
Dùng ngón tay cái hoặc ngón tay giữa day bấm huyệt trong 2 phút. Vị trí huyệt Khí hải nằm ở dưới rốn 1,5 tấc. "Khí" là nguyên khí bẩm sinh, năng lượng cần thiết cho sự sống; "Hải" là biển. "Khí hải" có nghĩa là biển của nguyên khí, ý muốn nói đây là huyệt vị căn bản để bồi bổ và điều hòa phần khí trong nhân thể. Trong trị liệu táo bón, nhất là ở những người có tuổi, nên phối hợp kích thích huyệt Thiên khu với huyệt Khí hải. Việc tác động hợp lý các huyệt vị này sẽ làm ấm hạ nguyên (phần dưới cơ thể), làm mạnh thận dương.
4. Day bấm huyệt Túc tam lý
Dùng ngón tay cái hoặc ngón tay giữa day bấm đồng thời cả hai huyệt trong 2 phút. Vị trí huyệt Túc tam lý: sờ bờ trước xương ống chân từ dưới cổ chân ngược lên, đến gần khớp gối, ngón tay bị mắc lại ở đâu thì đó là lồi củ trước xương chày, từ đây đo ngang ra ngoài một đốt ngón tay là vị trí của huyệt, khi ấn có cảm giác tê tức lan xuống bàn chân. Túc tam lý là huyệt Hợp của đường kinh Vị, có công năng điều hòa trung khí, hòa trường tiêu trệ, sơ phong hóa thấp, thông điều kinh lạc khí huyết, là một trong những huyệt thường dùng để chữa các bệnh tiêu hóa. Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh huyệt Túc tam lý có tác dụng làm tăng nhu động ruột, cải thiện khả năng co bóp của dạ dày và ruột.
5. Xát hố chậu trái
Dùng cạnh trong bàn tay trái xát hố chậu trái từ trên xuống dưới và ngược lại khoảng 30 lần. Thao tác này có tác dụng kích thích trực tiếp lên đoạn cuối đại tràng và trực tràng để hỗ trợ cho quá trình bài tiết chất thải. Khi muốn đi ngoài thì dùng lực của ngón tay cái hoặc ngón tay giữa ấn huyệt Thiên khu bên trái sao cho đạt được cảm giác đau tức, tiếp tục ấn sẽ có cảm giác muốn đi ngoài.
Việc điều trị táo bón bằng cách day huyệt cần được thực hiện kiên trì, đều đặn 1-2 lần/ngày mới đạt hiệu quả.
Thạc sĩ Hoàng Khánh Toàn, Sức Khỏe & Đời Sống
