Tác dụng phụ của liệu pháp hoóc môn thay thế
Trong 3 tháng đầu dùng hoóc môn thay thế (chữa các chứng do thiếu oestrogen), 20% phụ nữ bị rong huyết; nếu dùng đến 1 một năm thì chỉ còn 0-10%. Cần phân biệt rong huyết do liệu pháp này với rong huyết do teo hoặc tăng sản nội mạc tử cung, polype lòng tử cung, ung thư nội mạc...
Những phụ nữ sau khi mãn kinh nếu ra huyết bất thường nhưng đường sinh dục vẫn bình thường thì có thể là do sự hoạt động trở lại của buồng trứng (tiết ra oestrogen). Nhiều trường hợp có kèm theo cương vú, sung huyết tiểu khung gây đau nên dễ cáu kỉnh.
Một số tác dụng phụ thường gặp khác:
Đau hai bên vú: Phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh dùng liệu pháp hoóc môn thay thế thường bị đau vú do sung huyết. Lúc này, vú bị cương. Áp lực trong huyết quản tăng tại chỗ sẽ làm tăng tính thẩm thấu ở các huyết quản nhỏ; protein huyết tương thấm vào tổ chức nhu mô làm phù hai bên vú, thường ở phía trên và bên ngoài vú vì nơi đó có nhiều tổ chức liên kết.
Cảm giác cương và đau vú tùy thuộc vào những thụ thể tiếp nhận oestrogen. Có thể có những triệu chứng khác kèm theo do dùng oestrogen liều cao như: phù, tăng trọng, dễ bị kích động giống như lúc sắp có kinh trước kia. Ngưng thuốc 1-4 tuần có thể làm hết những triệu chứng như cương đau hai vú.
Một số phụ nữ có tiền sử đau cương vú từ lâu, khi dùng liệu pháp hoóc môn thay thế nên sử dụng liều thấp để xem sự dung nạp ra sao, nếu cần sẽ tăng liều về sau.
Đau một bên vú phối hợp với một u vú: Cần chụp nhũ ảnh đồ và sinh thiết vú, nếu chỉ là nang vú thì có thể dùng liệu pháp hoóc môn thay thế. Không dùng nếu người bệnh gần thời kỳ mãn kinh.
Bệnh tuyến vú lành tính: Về mặt giải phẫu bệnh lý, có những loại u không tăng sinh hoặc tăng sinh nhưng không điển hình, không gây nguy cơ ung thư. Những trường hợp này không có chống chỉ định liệu pháp hoóc môn thay thế.
GS. Phạm Gia Đức, Sức Khoẻ & Đời Sống
