CÁC CÂY THUỐC THẦN KỲ VÀ NHỮNG KIỂU CHỮA BỆNH KỲ LẠ
NGUYỄN HƯNG
Gần đây, đánh vào tâm lý của người dân: "có bệnh thì vái tứ phương" đã xuất hiện những tin đồn, lời rỉ tai về loại cây này, con nọ chữa được bệnh nan y, thậm chí bá bệnh. Người ta đổ xô nhau đi tìm loài cây thuốc, con vật làm thuốc đó như một cứu cánh làm nhiễu loạn khoa học y học và đời sống nhận thức của chính mình. Đằng sau đó là những cách chữa bệnh kỳ lạ cũng xuất hiện theo...
CÂY THUỐC, CON VẬT LÀM THUỐC CHỮA BỆNH NAN Y
Trong một buổi sáng chủ nhật, tôi có hai người khách lần lượt đến thăm chỉ để hỏi một điều: "nghe nói lá khỉ ăn chữa được bệnh xơ gan cổ trướng". Chả là ông bạn tôi có bà vợ bị căn bệnh này chữa đã một năm rưỡi nay vẫn chưa khỏi. Có lẽ ông hy vọng lá khỉ ăn sẽ giúp vợ chóng lành căn bệnh tai ác đó. Còn người kia, thì vì lo lắng cho bạn, không hẹn nhưng cũng hỏi về loại lá này để hầu mong giúp cho bạn mình.
Cách đây khoảng 1 năm, lá khỉ ăn hay còn gọi là hoàn ngọc rộ lên ở Hà Nội và các tỉnh phía Bắc. Người ta mua loại lá này ở chợ như mua rau cải, rau muống về ăn hàng ngày vì tin nó có thể chữa được hàng chục thứ bệnh. Truyền rằng lá này có tên khỉ ăn là vì khỉ thường ăn để chữa thủng ruột; còn có tên hoàn ngọc vì lá đã được dùng chữa khỏi cho một đứa bé bị dập tinh hoàn (!?). Người ta cho rằng lá này chữa được bệnh đau dạ dày, đau gan, viêm gan, xơ gan cổ trướng, đau thận, suy thận, viêm thận, suy nhược thần kinh, đau mắt đỏ, chấn thương chảy máu, u phổi v.v... Tùy theo loại bệnh mà có cách uống khác nhau. Từ truyền miệng, loại lá thần kỳ này được phổ biến bằng tài liệu tờ rời; từ chỗ ở Hà Nội và các tỉnh phía Bắc nó được lưu truyền vào các tỉnh miền Trung rồi ngược lên Tây Nguyên, xuôi vào Nam.
Đến nay, lá khỉ ăn chưa được một nhà khoa học nào đưa ra lời kết luận về nó, nhưng trước kia thì đã nhiều tài liệu mạo danh giáo sư này, tiến sĩ nọ để lừa bịp người dân nhằm trục lợi riêng. Và cho đến bây giờ, lá khỉ ăn vẫn còn làm nhiều người bán tín bán nghi về công dụng thần kỳ của nó.
Trước kia, một dạo truyền nhau lá đu đủ xanh chữa ung thư máu rồi sau đó mới ngã người vì là chuyện nhảm. Hay như, cây sống đời trị bá bệnh hơn hết thảy mọi loại kháng sinh, và gần đây có "thần dược" giun đất cứu mạng chữa bách bệnh mà báo chí từng lên tiếng... đã và đang làm nhiều người dân tin tưởng rồi hoang mang. Tâm lý người dân là hễ bệnh thì mong khỏi, và mong có một loại cây thuốc, con vật nào đó làm thuốc có tính thần kỳ hầu mong nhanh chóng khỏe lại. Một học sinh bị bệnh ung thư máu, được Bệnh viện Chợ Rẫy chữa chạy. Ngoài những lần được bệnh viện thay máu, cho uống thuốc, cậu ta còn được người nhà cho uống máu thỏ hòa trong nước dừa. Người nhà cậu ta bảo: "đằng nào, em nó cũng chết, vậy ai bày cho cái gì cũng làm, mong may mà trúng thuốc thì lành bệnh".
Gần đây, người dân ở các nơi lại xôn xao về cây trinh nữ hoàng cung. Thực ra, cây thuốc này được Giáo sư Tiến sĩ Đỗ Tất Lợi giới thiệu trong "Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam" (Tái bản lần thứ 8, năm 1999, trang 511). Với sự khách quan khoa học GS. TS Đỗ Tất Lợi cho hay cây này "Từ những năm 1989 - 1990, nhân dân ta đồn nhau tìm sử dụng lá cây trinh nữ hoàng cung để chữa những trường hợp như u xơ, ung thư tử cung (đối với phụ nữ), u xơ và ung thư tuyến tiền liệt (đối với nam giới)...". Và GS. TS Đỗ Tất Lợi cho biết thêm đã có người dùng và thu được kết quả tốt.
Kinh nghiệm của dân gian cần được truyền bá, đó là điều tốt, nhưng với trinh nữ hoàng cung thì chưa có ai dám chắc rằng nó là loại cây thuốc chữa được mọi trường hợp về u xơ, ung thư tử cung và u xơ, ung thư tiền liệt tuyến. Theo các lương y cho hay trinh nữ hoàng cung có tính kháng viêm, việc có chữa các loại u xơ và ung thư nói trên hay không đang được nghiên cứu. Chuyện tưởng chẳng có gì nhưng hiện nay nhiều người đổ xô nhau đi tìm cây thuốc này để chữa nhiều loại bệnh: ung, bướu, viêm họng... Mong rằng, loại cây này sớm được nghiên cứu và đưa ra thử nghiệm lâm sàng để thông báo cho người dân.
Gần đây, lại nhiều người rỉ tai nhau là quả thanh long, thứ quả ngon ngọt lại chữa được ung thư (!?). Thêm một loại cây cỏ được đưa ra xếp vào hàng kỳ dược và đã nhiều người bán tín bán nghi và dùng thử.
VÀ NHỮNG KIỂU CHỮA BỆNH KỲ LẠ
Cũng ông bạn đến thăm tôi vào ngày chủ nhật nói trên kể rằng ông đã từng cho vợ uống nước khoáng để chữa bệnh xơ gan. Số là "thầy thuốc" bảo ông mang nước lã đến cho "thầy" làm phép (!) và sau đó cho người bệnh uống. Ông sợ bệnh của vợ không khỏi mà còn... đau bụng nên thay vì mang nước lã ông đã đưa nước khoáng thế vào.
Ở Bến Cát, Bình Dương lại có một ông "thầy" chữa bệnh rất tài tử. Ông chả cần bắt mạch, chỉ cần hỏi người bệnh: "đau lưng hả? Rồi! Thuốc có đây" và mang thuốc trao cho bệnh nhân. Thuốc của ông ta gói saün xếp từng dãy, ai bệnh gì nói ra là có thuốc ngay, người đau thận nhận một gói, đau dạ dày cũng một vài gói. Có người trách: "Tại sao thầy không bắt mạch xem bệnh". Ông "thầy" này liền cầm tay bệnh nhân nhưng mắt láo liên, miệng sởi lởi với người khác rồi phán: "Đúng là đau gan đấy, thuốc đây".
Tại quận 7, TP. Hồ Chí Minh có một "phòng chẩn trị y học cổ truyền" lại có cách chữa bệnh kỳ lạ. Ai đau bệnh gì cũng chữa theo công thức: bấm huyệt + tắm nước nóng và đọc kinh. Lời kinh kệ do ông thầy thuốc soạn ra nửa mượn ca dao, tục ngữ, nửa thêm từ ngữ rối rắm, khó hiểu, có khi là lời nhạc vàng trước năm 1975. Thường những người bệnh là phụ nữ, họ đến chữa bệnh và ngoài ra còn học kinh kệ và học luôn cách chữa bệnh của thầy. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện đang xuất hiện rất nhiều cơ sở chữa bệnh theo công thức này, có nơi có giấy phép hành nghề, có nơi không phép. Điều đáng chú ý là các cơ sở này có liên hệ với nhau, có "thầy" chữa bệnh nhiều nơi theo kiểu chạy sô và cũng hình thức không lấy chi phí nhưng lại có đặt thùng... tùy hỷ.
Chúng tôi, trong vai bệnh nhân, cũng được thầy ấn ấn vài chỗ rồi khuyên: "Về tắm nước nóng", "thầy" giải thích: "Cứ xem phim Tàu, thì thấy người ta hay tắm nước nóng, tốt lắm". Một bà trên 60 tuổi, là bệnh nhân cho hay, bà cũng được lời khuyên tương tự và được học và đọc lời cầu nguyện để chóng khỏi bệnh. Không biết "thầy" chữa ra sao nhưng bệnh của bà vẫn không khỏi lại có vẻ nặng thêm nên con cháu phải đưa bà lên bệnh viện để được điều trị.
ĐÔI ĐIỀU SUY NGHĨ
Trong vài ba năm gần đây rộ lên nhiều "thần y", rồi "kỳ dược" là một hiện tượng đáng phải lưu tâm. Chúng ta không phủ nhận rằng kinh nghiệm dân gian trong việc chữa bệnh, tìm ra cây thuốc vị thuốc là có thật, đáng trân trọng. Thế nhưng, các "thần y" thường lại là những người có động cơ trục lợi, bằng bài thuốc, vị thuốc của mình họ có thể chữa được ung thư hay chữa bách bệnh hoặc với các phương pháp trị liệu: nhanh, đơn giản... nhằm đánh vào tâm lý muốn bệnh chóng khỏi một cách nhẹ nhàng của người dân là một hiện tượng đáng để chúng ta phải suy nghĩ. Cũng có khi do chính người dân tự huyễn hoặc mình, một cây thuốc nào đó được truyền ra từ chữa được bệnh này, bệnh nọ thành ra chữa bách bệnh. Do vậy, thiết nghĩ việc tuyên truyền cho người dân tỉnh táo hơn nữa về những trò lừa bịp, cũng như sự kiên quyết của các cơ quan chức năng đối với các cơ sở khám chữa bệnh, các "thần y" trục lợi người dân là việc cần thiết, cấp bách trong tình hình hiện nay.
