MẬT TRĂN
Tác giả : Thạc sĩ HOÀNG KHÁNH TOÀN
Hỏi: Tôi có 1 cái mật trăn đã ngâm rượu trắng muốn dùng nhưng không biết công dụng và cách sử dụng cụ thể như thế nào? Có nên pha lẫn với mật ong để uống không?
(Nguyễn Văn H. - Bình Dương)
Trả lời: Theo dược học cổ truyền, mật trăn, còn gọi là Nhiêm xà đởm hoặc Mang xà đởm, vị ngọt đắng, tính lạnh, hơi độc, có công dụng táo thấp, sát trùng, minh mục khứ ế (làm sáng mắt và chữa mắt có màng), trừ cam, tiêu thũng chỉ thống (chống phù nề và giảm đau), thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau mắt đỏ, mắt có màng, trẻ em vàng da, người gầy, bụng to, tiêu hóa không tốt, kèm theo nhọt lở chảy nước (cam sang) hoặc bị kiết lỵ (cam lỵ), trĩ viêm loét, sưng đau, xỉ nặc (răng lợi sưng đau, loét, chảy máu, miệng hôi)... Ví như: để chữa trĩ viêm tấy sưng đau dùng bột mật trăn trộn với dầu vừng bôi hàng ngày; để chữa đau mắt đỏ và mắt có màng dùng mật trăn 0,5g, phèn chua 0,5g, nước chanh 1 thìa nhỏ, hợp lại chưng chín, lọc lấy nước trong nhỏ mắt; để chữa viêm loét lợi, viêm quanh răng gây tụt lợi dùng mật trăn 10 giọt trộn đều với 10 hạt táo ta đã đốt tồn tính và tán thành bột rồi bôi vào nơi tổn thương mỗi ngày 2 lần hoặc dùng mật trăn trộn với bột phèn phi và bột hạnh nhân (đã bỏ vỏ và cắt hai đầu) để bôi vào vị trí bị bệnh; để chữa bong gân, sai khớp dùng rượu ngâm mật trăn hòa với mật gấu, huyết lình, hạt gấc giã nát.... xoa bóp nhiều lần trong ngày; để chữa sốt cao trẻ em dùng mật trăn uống với nước ấm; để chữa thương tổn viêm loét ở trẻ bị chứng cam dùng bột mật trăn rắc vào nơi bị bệnh...
Các y thư cổ như Bản thảo kinh tập chú, Bản thảo thập di, Bản thảo kinh sơ, Bản thảo cương mục, Biệt lục, Tùy tức cư ẩm thực phổ... đều có ghi lại những công dụng và kinh nghiệm sử dụng mật trăn để chữa bệnh. Trong Nam dược thần hiệu, Tuệ Tĩnh đã viết: Nhiêm xà đởm - Mật trăn, vị ngọt đắng, tính hàn, hơi độc, chữa đau mắt, đau bụng, bệnh phong cùi, máu tích tụ và đau họng. Trong Lĩnh Nam bản thảo, Hải Thượng Lãn Ông cũng viết:
Nhiêm xà đởm là mật con trăn
Ngọt, đắng, mặn, hơi độc, tính hàn
Chữa bụng, tim đau, phong, dịch lệ
Báng, trưng, hầu tý thảy đều an.
Mật trăn thường được dùng dưới hai dạng: phơi hoặc sấy khô rồi tán thành bột và ngâm rượu. Uống mỗi ngày từ 1 - 2g với rượu hoặc nước ấm, dùng ngoài không kể liều lượng tùy theo thương tổn cụ thể. Không thấy tài liệu hoặc kinh nghiệm nào sử dụng mật trăn cùng với mật ong.
Như vậy, có thể thấy mật trăn là một vị thuốc chữa bệnh chứ không phải là thuốc bổ. Bởi thế, không nên tùy tiện sử dụng nó với mục đích bồi dưỡng sức khỏe và nâng cao thể lực cho tuổi già. Còn khi dùng để chữa bệnh thì nhất thiết phải được các thầy thuốc có chuyên khoa khám và cho chỉ định cụ thể.
src="IMAGES/
