CHỮA BỆNH CAO HUYẾT ÁP BẰNG ĂN UỐNG
BS. NGÔ QUANG THÁI
Theo Chữa bệnh bằng ăn uống đối với các bệnh nội khoa - TQ
Bệnh cao huyết áp cũng gọi là cao huyết áp có tính nguyên phát, là một loại biểu hiện tổng hợp lâm sàng thường thấy. Nguyên nhân của bệnh chưa biết thật chính xác, chỉ lấy huyết áp động mạch cao làm biểu hiện lâm sàng chủ yếu, người bị chứng bệnh này có thể dẫn tới những tổn thất của các khí quan như não, tim, thận v.v... Theo tiêu chuẩn chẩn đoán của Tổ chức Y tế thế giới thì tất cả những trường hợp áp lực co lại bằng hoặc cao hơn 21,3kPa (160 milimét cột thủy ngân), áp lực thư giãn bằng hoặc cao hơn 12,7kPa (95 milimét cột thủy ngân), có một trong hai trường hợp này thì có thể chẩn đoán là bị bệnh cao huyết áp.
Bệnh này phần lớn có ở những người ở độ tuổi trung niên trở lên, nhất là những người làm công việc lao động trí óc ở độ tuổi về già.
Bệnh cao huyết áp dạng tiệm tiến chiếm tuyệt đại đa số của bệnh này, nó tiến triển dần dần, bệnh trình dài tới một, hai chục năm. Thời kỳ đầu ít thấy có những triệu chứng thể hiện, hoặc thỉnh thoảng có những hiện tượng như hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu và cảm thấy căng trướng, tai ù, mắt hoa, mất ngủ, hay quên, tim đập mạnh và loạn nhịp, cổ cứng dơ ra v.v... Trong đó hiện tượng đau đầu thường thấy nhất, nói chung, đau thể hiện rõ những nhịp đập ở vùng trán và vùng sau gáy. Cùng với sự tiến triển của bệnh trình, huyết áp cũng cứ thế tăng cao và dần dần xuất hiện các triệu chứng lan sang tim, não, thận, như bị bệnh tim do cao huyết áp, thể hiện rõ các hiện tượng như tim phình to ra về phía dưới bên trái, cơ năng sinh lý của nhịp tim thứ hai ở vùng van động mạch quá mức bình thường, vùng mũi tim (đầu nhọn của tim) nghe thấy cả nhịp đập gấp gáp ngay trong lúc bình thường v.v... hoặc kèm cả những biểu hiện tim suy kiệt. Ở thời kỳ tim suy yếu, mệt mỏi như vậy thì thấy rõ những biểu hiện nguy cấp của cao huyết áp như đau đầu kịch liệt, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, tim đập mạnh và loạn nhịp, ra mồ hôi nhiều, miệng khô háo, mặt trắng xanh hoặc đỏ rợ, tay chân run rẩy, kèm theo cả với những biểu hiện của bệnh não do huyết áp cao như nôn mửa, luôn nôn nóng, bị co giật, núm thần kinh thị giác bị mọng sưng. Rồi đến xuất hiện những triệu chứng trúng phong (tắc mạch máu não hoặc chảy máu não) như hôn mê, bị bại liệt nửa người. Khi xuất hiện những triệu chứng như đi tiểu nhiều, đi tiểu đêm, nước tiểu nhiều albunim, trong nước tiểu có máu thì như vậy chứng tỏ là đã có những tổn thương rõ rệt đến thận. Bệnh cao huyết áp ở dạng tiến triển gấp phần lớn thấy ở những người còn ở độ tuổi thanh niên và trung niên, có đặc điểm là bệnh tình nghiêm trọng, phát triển nhanh chóng, thường chỉ trong vòng một, hai năm đã thấy xuất hiện những tổn thương nghiêm trọng ở não, ở tim và ở thận. Bệnh cao huyết áp dạng tiệm tiến có thể đến một giai đoạn nào đó sẽ chuyển biến thành dạng tiến triển nhanh.
Các triệu chứng công năng thần kinh trung khu ở màng đại não rối loạn có liên quan đến bệnh này. Hút thuốc, uống rượu, ăn nhiều gia vị, nhiều chất béo, ngọt, có những xáo động nhiều về tư tưởng, về tâm tư, tình cảm cùng những nhân tố khác như bị di truyền v.v... cũng đều có ảnh hưởng nhất định đến mắc phải bệnh này.
Kiểm tra ở phòng thí nghiệm về bệnh này chủ yếu là cholesterol và triglycerides (TG) trong huyết thanh tăng cao, tỉ suất lọc của tiểu cầu thận, lưu lượng huyết ở thận và tỉ suất bài tiết lượng lớn acid uric hạ thấp, điện tâm đồ thường có biểu hiện lớp mỡ ở tâm thất trái dày có kèm theo những tổn thất vì làm việc quá sức, động mạch chủ hiện trên tia X kéo dài quanh co hoặc nở to, đồng thời khi phát bệnh tim do cao huyết áp thì tâm thất trái to lên, tim biến dạng ra hình cái ủng.
Trung y cho rằng bệnh này thuộc phạm vi các chứng bệnh "huyền vựng" (chóng mặt), "can dương", "can phong" "trúng phong", thường là do nhân tố bên ngoài hoặc nhân tố bên trong ảnh hưởng đến gan, thận, dẫn tới dương cường thịnh hoặc âm hư suy, dần dần phát triển thành âm hư suy, dương cường thịnh và rồi cả âm lẫn dương đều hư suy. Tâm hỏa viêm tấy lên hoặc gây mất điều hòa đến các bộ phận trong cơ thể, dẫn tới gan, thận, âm, dương đều mất điều hòa mà phát sinh ra bệnh này.
Nguyên tắc ăn uống
1. Ít ăn muối, hấp thu muối vào cơ thể.
2. Giảm ăn các chất béo, ăn nhiều dầu thực vật như dầu đậu, dầu lạc, dầu vừng, dầu ngô, dầu mạch nha (chiết suất từ mầm lúa mạch, mầm lúa mì ra), hạn chế dùng mỡ động vật. Nên ăn các loại thịt nạc, sữa bò chua, các loại thực phẩm chế biến từ các loại cá, kiêng ăn các loại thịt mỡ, cua sông, nội tạng động vật, các loại cá không có vẩy v.v...
3. Cần ăn nhiều các loại rau xanh và hoa quả tươi, như cà chua, lá rau cần, rau dền, rau cải và những loại quả có nhiều vitamin C như quít, táo tàu, chanh v.v...
4. Ắn nhiều thực phẩm có tác dụng hạ áp và tiêu mỡ, như rau cần, cà rốt, mã thầy, dưa chuột, chuối tiêu, dưa hấu v.v...
5. Nếu thức ăn thuộc chất đường nên chọn ăn các loại đường phức hợp như tinh bột, kê, cao lương, bột kiều mạch, các loại đậu và các chế phẩm từ đậu, tận sức hạn chế ăn đường đơn thuần.
6. Kiêng hút thuốc lá, uống rượu, uống trà đặc, cà phê và các loại gia vị cay đắng và các món hầm, món súp nấu bằng thịt gà và các loại thịt khác.
7. Nên ăn các loại thức ăn chế biến theo các phương thức luộc, hấp, xào, hầm, tráng, đun cách thủy.
8. Tránh ăn quá no, ăn ít chia thành nhiều bữa. Có thể mỗi ngày ăn thành bốn, năm bữa.
(Xem tiếp kỳ sau)
