Thành công bước đầu trong mổ bắc cầu mạch vành tại Việt Nam
 |
GS Đặng Hanh Đệ thực hiện một ca mổ tim. |
Tới nay, sau 5 năm thực hiện phẫu thuật bắc cầu động mạch vành cho các bệnh nhân tim, Bệnh viện Việt Đức có thể thực hiện các ca mổ bắc 5 cầu mạch vành và mổ không cần tim phổi máy. Bất chấp những khó khăn chồng chất trong việc tìm kiếm trang thiết bị và đào tạo nhân lực, các bác sĩ ngoại khoa đã nỗ lực vượt bực để có được kết quả này.
Giáo sư Đặng Hanh Đệ, Trưởng khoa Phẫu thuật tim và lồng ngực cho biết, bệnh viện Việt Đức là cơ sở đầu tiên và duy nhất trong cả nước thực hiện thành công mổ bắc cầu mạch vành. Phương pháp này xuất hiện tại Mỹ từ hơn 30 năm về trước và mới được áp dụng ở nước ta vào tháng 1/1997 (hai tháng sau khi cựu tổng thống Nga Eltsin được mổ bắc 5 cầu mạch vành). Ban đầu, các ca mổ đều được thực hiện với sự hỗ trợ của tim phổi nhân tạo, nhưng từ một năm nay, khoa đã có thể mổ nối mạch vành trên trái tim còn đập (không cần tim phổi máy). Số ca đã thực hiện lên tới hàng chục. Ngày càng có thêm nhiều bệnh nhân được cứu sống nhờ phẫu thuật mạch vành.
Mổ bắc cầu mạch vành
Phương pháp này được áp dụng khi động mạch vành (mạch máu nuôi dưỡng tim) bị hẹp, tắc, xơ cứng. Người ta dùng các tĩnh mạch (lấy từ nơi khác trong cơ thể của người bệnh, ví dụ tĩnh mạch ở chân) để thay thế những nhánh đã bị tổn thương của mạch vành, tạo nguồn máu mới để nuôi tim. Các tĩnh mạch nói trên được dùng làm cầu nối giữa động mạch chủ và động mạch vành. Chính vì vậy mà phương pháp này có tên là "bắc cầu". Việc thực hiện một hay nhiều cầu nối tùy thuộc vào số nhánh của mạch vành bị tắc. Càng nối nhiều cầu thì ca mổ càng phức tạp.
Phẫu thuật có và không có tim phổi máy
Phần lớn các ca mổ bắc cầu tim hiện nay đều được thực hiện trên tim đã ngừng đập và bệnh nhân được nối với máy tim phổi nhân tạo (mổ bắc cầu với tim phổi máy). Người ta cho tim ngừng hoạt động. Máu sẽ được lưu thông nhờ một hệ thống tim phổi nhân tạo.
Ưu điểm của phương pháp này là phẫu thuật viên được khâu trên một quả tim nằm yên. Tuy nhiên, nó lại có nhược điểm:
- Việc tim bị ngừng cung cấp máu và làm đông lạnh trong thời gian mổ sẽ dẫn tới những rối loạn chuyển hóa cơ tim và ảnh hưởng xấu tới chức năng cũng như khả năng phục hồi của tim.
- Động mạch chủ bị kẹp chặt thường gây ảnh hưởng xấu tới não.
Trong một số ít trường hợp, người ta áp dụng phương pháp mổ bắc cầu không có tim phổi máy. Lúc này, các phẫu thuật viên phải mổ trên quả tim còn đập. Việc khâu nối mạch vành với kích thước chỉ 1-1,5 mm vốn đã vô cùng phức tạp lại càng trở nên khó khăn khi quả tim cứ "nhấp nhổm". Đổi lại, phương pháp này có nhiều ưu điểm:
- Có thể mổ cho những bệnh nhân mà chức năng tim đã kém, không thể áp dụng phương pháp mổ với tim phổi máy.
- Hoạt động của tim không bị gián đoạn, thời gian phục hồi và những nguy hiểm đối với bệnh nhân sẽ giảm rất nhiều.
Ngoài ra, theo bác sĩ Lê Ngọc Thành, Phó trưởng Khoa, chi phí cho một ca mổ với tim phổi máy là 25 triệu, trong khi số tiền cần cho một ca mổ không có tim phổi máy chỉ là 5 triệu.
BS Thu Thảo
