PHẪU THUẬT CỨU SỐNG MỘT BỆNH NHÂN CÓ 3 KHỐI U TỦY THƯỢNG THẬN
MAI LINH
?
Đây là trường hợp hình thái bệnh đặc biệt rất ít gặp trên thế giới, người bệnh có nguy cơ tử vong rất cao.?
Trao đổi ý kiến trên Internet với các đồng nghiệp nước ngoài và bằng ý chí, trí tuệ của mình, các thầy thuốc Việt Nam đã chiến thắng. Giải thưởng cho ca mổ hết sức có ý nghĩa.Sau ca mổ thành công cắt 95% tụy cho cháu bé mới 10 ngày tuổi bị cường insulin bẩm sinh năm 1998, thật tình cờ tôi lại gặp bác sĩ tài ba Nguyễn Thanh Liêm - PTS. Phó Viện trưởng Viện nhi (Hà Nội) trong buổi họp báo cáo toàn viện ngày 13/10/1999 về ca phẫu thuật đặc biệt 3 u tủy thượng thận, mà anh là người trực tiếp đứng mổ với sự trợ giúp tích cực của GS Nguyễn Thu Nhạn - Chủ tịch Hội nhi khoa Việt Nam - Chủ nhiệm khoa Nội tiết. Đây là trường hợp ít gặp trên thế giới, hình thái bệnh đặc biệt ở chỗ lần đầu tiên phát hiện được 3 khối u ở ba vị trí khác nhau. Thông thường từ thượng thận tiết ra một chất để điều hòa huyết áp. Khi thượng thận hình thành khối u, các chất nội tiết tiết ra quá nhiều, làm huyết áp cao liên tục, thuốc bình thường không kiểm soát được. Vì thế, nhập viện từ ngày 7/9, bệnh nhân Vũ Văn Hải 15 tuổi, xã Hùng Tiến, huyện Vũ Thư, Thái Bình có triệu chứng cảm sốt trên 41o, huyết áp cao liên tục. Nằm ở khoa tim mạch gần 1 tháng, điều trị bằng các thuốc hạ huyết áp nhưng không thấy tác dụng; em được các bác sĩ chuyển sang khoa nội tiết và cho dùng dòng chèn huyết áp an-pha (
a ) thay bằng dòng chèn bê-ta (b ) như trước. Khi siêu âm, bác sĩ xác định thấy có 3 khối u, trong đó hai là của thượng thận bên trái và thượng thận bên phải, 1 u ở ngay trước cột sống nằm kẹp giữa tĩnh mạch chủ bụng, tĩnh mạch thận trái và động mạch chủ bụng. Tuy rằng, khi trao đổi trên Internet về việc thay đổi thuốc điều trị hạ huyết áp (HA) và nhận được sự đồng tình nên dùng dòng (a ), và sự thực việc sử dụng dòng chèn này có những tiến triển đáng kể (HA ở gần mức bình thường, bệnh nhân tăng được 5 kg) nhưng đó chỉ là giải pháp thôi, điều cốt yếu là phải cắt bỏ được ba khối u. Việc này là một thách thức, gần như một sự mạo hiểm bởi cắt u sẽ nảy sinh rất nhiều vấn đề: rối loạn về đường, nước điện giải, rối loạn nhịp tim trong mổ và sau mổ làm khó thở dẫn đến tử vong; HA sẽ tụt còn 0 ngay khi cục u được cắt, nếu không có thuốc tăng HA kịp thời bệnh nhân sẽ chết ngay trên bàn mổ; hơn nữa đây lại là lần đầu tiên mổ ba u.Đã có rất nhiều cuộc hội chẩn giữa các khoa phòng, toàn viện và với các chuyên gia nước ngoài xoay quanh việc quyết định mổ cắt bỏ u. Để đảm bảo cho cuộc phẫu thuật, BS Liêm phải gửi thông tin lên bản tin y học qua mạng Internet tham khảo ý kiến các đồng nghiệp nước ngoài. Các chuyên gia đánh giá đây là một trường hợp hiếm gặp, rất khó về mặt điều trị, tỷ lệ tử vong khi mổ cao, do đó phải hết sức chú ý khâu hồi sức và sử dụng thuốc hạ huyết áp. Sau khi đã dự trù mọi tình huống và chuẩn bị thuốc men kỹ càng; nhóm ngoại khoa (BS Liêm, BS Tình, BS Công...), kíp gây mê hồi sức (BS Ứng, BS Tiệp, BS Sam) và một số BS khác cùng khoa Nội tiết đứng đầu là GS Nhạn đã tiến hành mổ ngày 29/9/1999. Ca mổ kéo dài từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều. Đầu tiên kíp phẫu thuật cắt u trước cột sống, sau đó cắt u bên phải; giải lao 30 phút và cắt nốt u bên trái. GS Nhạn liên tục có mặt trong suốt thời gian mổ... Nhớ lại những giờ phút căng thẳng BS Liêm cho biết: "U giữa dính đến nhiều mạch máu lớn: tĩnh mạch chủ dưới, động mạch chủ dưới, tĩnh mạch thận trái, động mạch thận trái nên khi bóc tách rất khó khăn. HA lại thay đổi đột ngột lúc lên rất cao khi động vào khối u, lúc tụt xuống thấp khi u được cắt. Kíp GMHS phải chuẩn bị ba đường truyền để truyền các loại thuốc khác nhau". Ca mổ đã thành công xuất sắc ngoài dự kiến. Những ngày sau bệnh nhân hồi phục rất nhanh, huyết áp đã trở lại bình thường.
Gặp lại Hải trong buổi họp hội chẩn tổng kết cuối cùng toàn viện về bệnh của em, Hải reo lên chào khi thấy tôi và cho biết hai ngày nữa em ra viện. Trông em khỏe hơn, niềm vui ánh trên gương mặt. Có một chi tiết rất thú vị về ca mổ. Khi bước vào phòng PGĐ Liên, anh chỉ cho tôi xem một chuỗi những hạt bằng gỗ treo trên tường và hỏi: "Phóng viên có biết đây là chuỗi hạt gì không?". Anh giải thích: "Đó là chuỗi hạt dùng để đo kích thước tinh hoàn. GS Nhạn treo giải thưởng khi ca mổ thành công".
Chúng tôi cùng cười ròn rã. Tôi bắt tay anh "Chúc mừng anh đã giành được vòng nguyệt quế đặc biệt, phần thưởng của một ca mổ cũng rất đặc biệt".
