Những hiểm họa đằng sau viên vitamin
 |
Trái cây tươi là nguồn bổ sung vitamin tốt và an toàn nhất. |
Sự lạm dụng vitamin được xếp vào hàng báo động thứ 3 sau kháng sinh và steroid. Lượng vitamin được đưa vào nếu cao quá so với nhu cầu và khả năng hấp thụ của cơ thể sẽ tích lũy lại ở gan và gây ngộ độc. Về mặt này, vitamin nguy hiểm hơn ta tưởng rất nhiều.
Vitamin cũng là một loại thuốc chữa bệnh, vì vậy, không nên sử dụng bừa bãi. Với các vitamin tan trong nước như C, nhóm B, PP…, nếu lượng cung cấp cao hơn nhu cầu một chút thì cơ thể tự đào thải qua bài tiết hoặc tiêu hoá. Nhưng cơ thể sẽ bị ngộ độc nếu các vitamin tan trong dầu bị thừa hoặc lượng vitamin tan trong nước quá cao so với nhu cầu. Việc dùng vitamin liều cao lâu ngày có thể gây ra các triệu chứng sau:
- Vitamin A: Gây ngứa da vẩy nến, tóc khô, xơ xác, dễ gãy, chán ăn, buồn nôn, tiêu chảy, gan to, nhức đầu, đau khớp chi, tăng áp lực nội sọ, thiếu máu…
- Vitamin C: Gây tổn thương thận, dễ bị sỏi oxa, sỏi urat.
- Vitamin D: Gây tổn thương thận, chán ăn, tăng canxi trong máu.
- Vitamin E: Gây rối loạn tiêu hoá như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, viêm ruột hoại tử…
- Vitamin PP: Gây giãn mạch ngoại vi, bốc hoả, buồn nôn, ngứa, đánh trống ngực.
Riêng với vitamin B1: Nếu dùng để tiêm, có thể gây sốc Thiamin, còn nếu uống liều cao thì lượng thừa sẽ được bài tiết qua mồ hôi.
Nên dùng vitamin khi nào?
Vitamin thiên nhiên phân bố rất nhiều trong các loại rau quả, thực phẩm. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý bao gồm đủ cơm, thịt, mỡ, cá, trứng, rau quả... có thể bảo đảm cung cấp đủ vitamin cho cơ thể. Tuy vậy, những người ăn kiêng rất có thể thiếu một số loại vitamin, chẳng hạn những người kiêng ăn chất béo sẽ thiếu vitamin A và D (nếu kiêng tuyệt đối sẽ làm giảm khả năng hấp thụ hai chất này của cơ thể). Những người thiếu vitamin do chế độ dinh dưỡng không hợp lý này cần được bổ sung vitamin.
Tuy nhiên, chỉ nên bổ sung vitamin bằng thuốc khi có các triệu chứng bệnh lý điển hình do thiếu vitamin nào đó. Chẳng hạn khi có triệu chứng scorbut (chảy máu chân răng, chảy máu dướu da, mệt mỏi, vết thương khó lành) thì phải bổ sung vitamin C. Khi bị phù thũng, ăn chậm tiêu, hãy bổ sung vitamin B1. Nếu khô da, khô mắt thì phải uống vitamin A. Trẻ bị còi xương phải được uống vitamin D.
Một số trường hợp sau phải được bổ sung vitamin:
- Sốt cao kéo dài.
- Lao động gắng sức, suy nghĩ căng thẳng, bị các stress.
- Trong mùa nắng nóng phải làm việc, đi lại nhiều ngoài trời, mất nhiều mồ hôi.
- Suy nhược cơ thể, sút cân nhanh.
- Sau ốm, sau phẫu thuật.
- Bị các bệnh mạn tính như viêm loét dạ dày, hành tá tràng, tiêu chảy, bệnh đường ruột, cường tuyến giáp, bỏng, ung thư, nghiện rượu, thuốc lá, suy thận.
- Trẻ đẻ non.
DS Hoàng Hà, SK&ĐS, 6/2001
