Vitamin D - nguồn 'năng lượng mặt trời'
 |
| Hãy lựa chọn thời điểm thích hợp để tắm nắng. |
Các nhà khoa học thường gọi vitamin D bằng cái tên trìu mến - vitamin ánh nắng. Dưới sự ủng hộ của nhiều công trình nghiên cứu, loại vitamin này đang dần chia sẻ quyền lực với vitamin C và E, sau nhiều năm bị thờ ơ trong thế giới những vi chất thiết yếu đối với con người.
Người ta đã quá quen thuộc với vai trò của vitamin D trong việc tăng cường độ rắn chắc của xương và khả năng hấp thu canxi của cơ thể. "Nếu thiếu vitamin D, nhất là khi về già, con người rất dễ bị loãng hoặc xốp xương", giáo sư dinh dưỡng Lona Sandon đến từ Đại học Texas khẳng định.
Tuy nhiên, sức mạnh của vitamin D không chỉ dừng ở đó. Ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy, tình trạng thiếu vitamin D có thể dẫn đến các bệnh tiểu đường type 1, các bệnh ung thư ở dạ dày, vú, tiền liệt tuyến, buồng trứng, thực quản, thậm chí cả ung thư hệ bạch huyết. Nó còn gây đau nhức cơ xương, thấp khớp, đa xơ cứng và các bệnh tim mạch.
Muốn bảo vệ sức khỏe - hãy tin cậy vitamin D
Giáo sư Michael F. Holick, trưởng phòng nghiên cứu xương, da và vitamin thuộc Đại học Boston (Mỹ), cho biết vitamin D là một trong những chất ức chế hiệu quả nhất đối với sự phát triển của tế bào ung thư. Nó còn kích thích tuyến tuỵ sản sinh insulin - hoóc môn chuyển hóa đường thành năng lượng, và điều tiết hệ miễn dịch.
Giáo sư Holick đã ghi chép một số công trình nghiên cứu về tác dụng của vitamin D:
- Nghiên cứu của Đại học Boston trên những bệnh nhân huyết áp cao cho thấy: khi tiếp xúc với các tia cực tím UVA và UVB trong vòng 3 tháng, lượng vitamin D tăng lên 10%. Ấn tượng hơn là huyết áp của người bệnh có dấu hiệu trở lại bình thường. Trong vòng 9 tháng tiếp theo, chứng cao huyết áp tiếp tục giảm. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra chính vitamin D đã làm hạn chế sức sản xuất một loại hoóc môn có tên là renin - yếu tố quan trọng thúc đẩy chứng tăng huyết áp.
- Một nghiên cứu khác đăng trên tạp chí của Hiệp hội y học Mỹ tháng 12/2003, trên khoảng 3.000 cựu chiến binh trong độ tuổi 50-75: khi bổ sung 645 IU (đơn vị quốc tế) vitamin D và 4 g xơ ngũ cốc mỗi ngày, nguy cơ phát triển bệnh ung thư ruột polyps giảm đáng kể.
- Trong báo cáo đăng trên tạp chí của Hiệp hội Lão khoa Mỹ tháng 2/2004, nhóm nghiên cứu Đại học Basel, Thuỵ Sĩ, khẳng định, đối với phụ nữ có tuổi, nếu bổ sung vitamin D và canxi liên tục trong vòng 3 tháng thì nguy cơ bị suy nhược sẽ giảm 49%, nhiều hơn so với chỉ bổ sung canxi.
- Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Thần kinh học Thế giới ngày 13/1/2004 chỉ rõ, phụ nữ hấp thu tối thiểu 400 IU vitamin D mỗi ngày sẽ giảm 40% nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng.
Hấp thu bao nhiêu là đủ?
Lượng vitamin D tiêu chuẩn hiện nay là:
- Dưới 50 tuổi: cần 200 IU/ngày
- Từ 51 đến 70 tuổi: 400 IU/ngày
- Trên 70 tuổi: 600 IU/ngày
Tuy nhiên, theo giới chuyên môn, mức tiêu chuẩn trên là không thoả mãn nhu cầu cơ thể. Để phát huy tối đa tác dụng kháng bệnh của vitamin D, bạn cần khoảng 1.000 IU mỗi ngày.
Vậy làm cách nào để hấp thu đủ vitamin D? Bạn có thể uống viên thuốc bổ sung, hoặc tốt nhất là hấp thu qua thực phẩm. Cá hồi giàu vitamin D nhất, khoảng 425 IU trong 0,085 kg. Sau đó là cá sardine, 270 IU trong 0,1 kg. Các thực phẩm còn lại chỉ cung cấp một lượng khiêm tốn, như lòng đỏ trứng 25 IU/quả, phó mát 2,8 IU/0,028 kg...
Hãy tận hưởng ánh nắng mặt trời!
Việc tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời có thể kích thích da sản sinh lượng vitamin thoả mãn hơn nhu cầu cơ thể. Ánh nắng chính là nguồn cung cấp vitamin D lớn nhất đối với con người.
Tuy nhiên, trước khi vội chạy ra bờ biển tắm nắng, bạn hãy nhớ rằng ở những nơi có vĩ độ cao (lên phía bắc), việc hấp thu vitamin D không đơn giản. Thường ở những vùng có vĩ tuyến trên 40 độ Bắc, cơ thể sẽ không hấp thu vitamin D trong mùa đông.
Trong một nghiên cứu của Đại học Maine (Mỹ) trên 23 bé gái ở độ tuổi 10-13 sống tại vùng có vĩ tuyến 44 độ Bắc, hàm lượng vitamin D trong máu bị thiếu hụt trầm trọng vào tháng 3 - khoảng thời gian mà lượng ánh nắng mặt trời thấp nhất. Điều này khiến không ít người ngạc nhiên vì đây là những cô bé da trắng, hoàn toàn khỏe mạnh, năng động và dành nhiều thời gian ở ngoài trời. Họ có chế độ dinh dưỡng cân bằng và uống nhiều sữa. Như vậy, nguyên nhân của sự thiếu hụt vitamin D chỉ có thể do vị trí sinh sống. Ở vĩ tuyến 44 độ Bắc, da không thể tổng hợp vitamin D trong vòng 5 tháng, từ tháng 11 đến tháng 3.
Tình trạng thiếu ánh nắng mặt trời còn có thể dẫn đến tử vong. Qua thu thấp số liệu, người ta nhận thấy tỷ lệ mắc bệnh ung thư ở phương bắc thường rất cao. Ở những nơi thiếu ánh nắng mặt trời, số người mắc ung thư tuyến tiền liệt, dạ dày và bệnh đa xơ cứng nhiều hơn so với vùng gần đường xích đạo.
Coi chừng hiểm hoạ từ ánh nắng mặt trời!
Mặt trời không hoàn toàn có lợi. Bất kỳ bác sĩ da liễu nào cũng sẽ nói rằng tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng sẽ làm tăng nguy cơ phát triển bệnh ung thư da.
Vậy tiếp xúc với ánh nắng bao lâu là đủ? Theo tính toán của giáo sư Holick, nếu tắm nắng cho đến khi xuất hiện màu hơi đỏ trên da, lượng vitamin hấp thu được sẽ tương đương với khoảng 10.000-25.000 IU.
"Chỉ cần cho chân tay tiếp xúc với ánh nắng từ 5 tới 10 phút trong 2-3 lần/tuần, bạn cũng đã có được lượng vitamin D thoả mãn nhu cầu cơ thể. Nếu thời gian tiếp xúc lâu hơn, hãy bôi kem chống nắng SPF 15 để bảo vệ", Holick nói.
Điều đáng mừng là tổ chức da của con người không thể sản xuất quá liều vitamin D. Tuy nhiên, việc hấp thu vitamin D từ ăn uống và thuốc lại không đơn giản. "Vitamin D là loại vitamin hoà tan trong mỡ, vì thế nó có thể tích tụ trong cơ thể. Nếu bổ sung quá 2.000 IU mỗi ngày, bạn có thể bị nhiễm độc, và dễ mắc bệnh sỏi thận, suy thận, yếu cơ và khó cầm máu", Sandon cảnh báo.
Mỹ Linh (theo MSN)
