• Trang chủ
• Giới thiệu
• Liên hệ
• Liên kết
• Tìm kiếm
• Hội viên

THUỐC VÀ DINH DƯỠNG

• Y HỌC PHỔ THÔNG
• SỨC KHỎE TRẺ EM
• SỨC KHỎE PHỤ NỮ
• SỨC KHỎE LÃO KHOA
• SỨC KHỎE GIỚI TÍNH
• XÉT NGHIỆM - CĐHA
• Y HỌC CỔ TRUYỀN
• BÀI GIẢNG
• THUỐC VÀ SỨC KHỎE
• THỰC PHẨM - DINH DƯỠNG
• SÁCH VÀ CLIP
• TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM
• CẨM NANG CNTT Y TẾ

VITAMIN

Lạm dụng vitamine, ngoài ngộ độc, còn bệnh gì ?

Vitamine không phải là thực phẩm

Tác hại của trận mưa quảng cáo vitamine

Dùng Vitamin C liều cao có hại cho sức khoẻ

Nhân ngày 1.6 Thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em

Lạm dụng vitamine, ngoài ngộ độc, còn bệnh gì ?

*Nhiều A liều cao gây ngộ độc, thừa D có thể tử vong *Các hãng thuốc thoải mái làm giàu trên sức khoẻ cộng đồng...

Ghé vào một nhà thuốc trên đường Ðinh Tiên Hoàng (Quận 1 - TPHCM) để mua thuốc nhức đầu, tôi được cô bán hàng giới thiệu: "Chị xài Panadol, nhưng mua thêm vitamine uống cho khỏe!". "Nên uống loại vitamine nào?" - tôi hỏi cô bán hàng. "Chị cứ uống nhiều viên C vô là được. ốm ốm như chị nên xài thêm B1, B6, B12 nữa".

Ôi, vitamine" Bao Thanh Thiên"

Thấy tôi gật đầu, cô bán hàng tiếp tục thuyết phục: "Chị cứ để sẵn vài hộp C trong giỏ. Ngậm như kẹo cho đỡ buồn miệng, lại bổ nữa. Hàng VN chỉ có 2.000 đ/hộp 10 viên. Sang thì xài hàng ngoại, không mắc hơn bao nhiêu. Loại này người ta mua "hà rầm", một ngày em bán khoảng năm, bảy chục hộp. Nhưng "thời thượng" bây giờ là xài Sy - vitamine tổng hợp, đủ loại A, B, E, PP, H... Giá 20.000 đ/tube 10 viên. Mỗi ngày dùng một viên là ngăn ngừa nhức đầu, mệt mỏi, căng thẳng thần kinh...". Ðứng ở nhà thuốc khoảng 10 phút, tôi mới thấy hết hiệu quả của "nhà tài trợ cho bộ phim Bao Thanh Thiên": Ba người đến mua thuốc đều mua kèm Sy!

Tại siêu thị Donamart trên đường Ly Tự Trọng, thấy tôi hơi do dự vì giá loại kem dưỡng da B. đắt hơn các loại khác, cô nhân viên quầy mỹ phẩm phân tích: "Chị đừng so đo. B. đắt hơn vì có bổ sung thêm nhiều loại vitamine giúp dưỡng da. Cũng như dầu gội đầu P. có vitamine B5 nuôi dưỡng tóc, tạo sự mềm mại, mịn màng!". Cứ như thế, bài ca "có bổ sung vitamine" được "hát" quảng cáo cho nhiều loại nước giải khát, nước trái cây, vô số thực phẩm chế biến đang bày bán ở khắp nơi".

Dư vitamine: Ngộ độc, có khi tử vong

Bác sĩ Trần Hữu Nhơn - Trưởng khoa cấp cứu Bệnh viện Nhi Ðồng 2- cho biết: "Ðã có tình trạng lạm dụng vitamine ở trẻ em. Thời gian vừa qua, rất nhiều cháu được đưa vào bệnh viện trong tình trạng bị sốt cao, thiếu máu. Phụ huynh lo lắng vì nghĩ rằng cháu bị nhiễm trùng vội đi chụp hình, xét nghiệm. Nhưng khám cho các cháu, tôi không phát hiện bệnh gì nguy hiểm cả. Hỏi ra mới biết phụ huynh cho cháu sử dụng vitamine A quá nhiều, dẫn đến tình trạng dư thừa, gây bệnh!".

Bác sĩ chuyên về dinh dưỡng Nguyễn Lân Ðính nói thêm: "Nhiều phụ huynh rất hoang mang vì quên không cho con đi uống vitamine theo đúng ngày quy định của các cơ sở y tế quận, huyện. Sợ con mình thiếu hụt vitamine, các phụ huynh đã tự động cho con uống hoặc chích vitamine A ở liều cao (từ 100.000 - 200.000 đơn vị) dẫn đến tình trạng các cháu bị ngộ độc". Bác sĩ Ðỗ Hồng Ngọc kể thêm: các bà mẹ vì ít thời gian chăm sóc, không quan tâm chu đáo đến vấn đề dinh dưỡng cho con đã "mạnh dạn" dùng vitamine thay thế các dưỡng chất trong thực phẩm.

Trẻ làm kinh vì mẹ uống nhiều B6!

Thấy trẻ không khỏe, lại dùng thuốc có chứa nhiều vitamine "bổ sung". Ðến lúc thừa vitamine, các cháu sẽ càng biếng ăn, không lớn, da khô, bứt rứt, ngứa ngáy, dễ rụng tóc! Lại có tình trạng "mẹ thừa, con thiếu" vitamine B6 ở những bà mẹ mang thai uống nhiều B6 để chữa ói mữa. Ðến khi trẻ sinh ra không còn nguồn B6 cung cấp nhiều như lúc trong bụng mẹ sẽ dễ bị làm kinh. Không ít trường hợp các cháu thừa vitamine D gây bỏ ăn, ói mửa, bón, gầy ốm, nhiệt độ tăng, lừ đừ và đôi khi dẫn đến tử vong nếu lượng D quá lớn!

" Trận địa" quảng cáo thuốc, không ai quản lý

Ngay sau bài báo "Tác hại của trận" mư"a quảng cáo vitamin"e (Báo NLÐ ngày 30-7-97), lãnh đạo Sở Y tế TPHCM cũng rất đồng tình và bức xúc trước tình trạng quảng cáo thuốc tràn ngập trên các kênh truyền hình, báo chí... Dược sĩ Huỳnh Văn Ðảm - Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM, cho biết: "Nhiều nước trên thế giới đã cấm quảng cáo thuốc trên các phương tiện thông tin đại chúng vì đây là loại hàng hóa đặc biệt, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người. Tại VN, Bộ Y tế đã nhiều lần nhắc nhở vấn đề này và mới đây, trong Quyết định 322/BYT - QÐ ngày 28-2-1997 về "Quy chế thông tin, quảng cáo thuốc và mỹ phẩm dùng cho người" đã nhấn mạnh thời lượng quảng cáo như sau: "Một đợt quảng cáo trên báo hàng ngày (có chuyên mục dành cho ngành y tế) không được kéo dài quá 5 ngày. Một đợt quảng cáo trên đài truyền hình không được kéo dài quá 8 ngày và không phát sóng quá 5 lần trong ngày. Trên đài phát thanh, không được kéo dài quá 5 ngày. Các đợt cách nhau không dưới 15 ngày". Nhưng trên thực tế, việc quảng cáo thuốc được ghi nhận là quá lố và bị thương mại hóa cao chứ không mang tính hướng dẫn tiêu dùng. Hiện luật lệ của ta còn chưa nghiêm...Không chỉ trên các phương tiện thông tin đại chúng, các hãng thuốc còn thi nhau quảng cáo trên panô, xe buy t, màn sáo... đầy khắp TP !".

Một cán bộ khác ở Sở Y tế băn khoăn: "Nhiều hãng thuốc thay việc quảng cáo bằng cách tài trợ, tổ chức hội thảo khoa học... nhưng thực chất chỉ nhằm tranh thủ "cướp diễn đàn" quảng cáo cho sản phẩm của hãng mình. Họ xin giấy phép ở đâu Sở Y tế không hề biết!".

Các cán bộ ở Sở Văn hóa Thông tin TPHCM thì lắc đầu khi nghe chúng tôi đặt vấn đề là có sự vi phạm quy định về quảng cáo. Bởi lẽ đó là chuyện: "Biết rồi, khổ lắm nói mãi. Nhưng làm gì được". Cuối cùng chỉ có người tiêu dùng là chịu nhiều thiệt thòi trước các trận "mưa" quảng cáo này thôi!

Xuân Hòa

ý kiến chuyên gia

Dược sĩ Nguyễn Hữu Ðức - Bộ môn Bào chế trường ÐH Dược TPHCM-

Vitamine không phải là thực phẩm

Vitamine là dược phẩm chứ không phải là thực phẩm, không nên sử dụng bừa bãi, nếu không có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu ăn uống bình thường, sinh hoạt, nghỉ ngơi đầy đủ, hợp ly ... chắc chắn sẽ không thiếu vitamine. Cần cho các cháu ăn đủ, ăn đúng chứ đừng nên nghĩ đến việc dùng thuốc. Bởi vitamine chỉ có tác dụng phụ trợ chứ không chứa chất đạm, béo, đường, nước, chất khoáng tự nhiên.

Vitamine muốn có tác dụng cao phải được sử dụng thông qua các đường trong như uống, chích để đi trực tiếp vào máu. Các loại mỹ phẩm, kem dưỡng da, dầu gội đầu... có chứa vitamine cũng sẽ hạn chế tác dụng vì tỉ lệ hấp thu của cơ thể rất thấp. Nói chung là lãng phí mà không hiệu quả!

Tác hại của trận mưa quảng cáo vitamine

*Hãy dùng N... mỗi ngày. Con tôi thông minh, mắt sáng hơn nhờ... *Ðêm đêm trên các kênh truyền hình, trận mưa quảng cáo cho các loại vitamine ồ ạt trút xuống đầu của người dân TP

Không chỉ vitamine dưới dạng thuốc, hàng chục, hàng trăm loại thực phẩm giàu vitamine như các loại nước giải khát... và cả dầu gội đầu, kem thoa mặt cũng được quảng cáo "đặc nghẹt" vitamine. Tất cả được tung vào đời sống tiêu thụ thường ngày. Và dường như không có ai đứng ra bảo vệ người tiêu dùng trước trận "mưa bom" quảng cáo này. Sự thật dùng nhiều vitamine lợi hay hại cho sức khỏe? Sở Y tế TP dường như đang nhắm mắt làm ngơ cho các công ty thực phẩm, mỹ phẩm nước ngoài "làm mưa làm gió".

Một kiểu của lối sống Mỹ?

Thật sự đây là lối sống và tiêu thụ kiểu Mỹ. Kết quả điều tra năm 1996 của Trung tâm Nghiên cứu và Thông tin về vitamine thuộc Liên hiệp châu Âu cho thấy doanh số thực phẩm chứa đựng vitamine trên thị trường Mỹ lên đến 14,9 tỉ Franc Pháp một năm. Doanh số này ở Ðức là 2,5 tỉ. ở Anh là 918 triệu và Pháp là 888 triệu. Một thị trường béo bở, nhiều lợi nhuận! Và người Pháp vào đầu năm nay đã lớn tiếng kêu gọi trên các phương tiện truyền thông đại chúng rằng: "Sự lạm dụng vitamine sẽ có hại cho sức khỏe. Một loại sản phẩm từ sữa mang tên Juvamine chứa nhiều vitamine và muối khoáng đã bị cấm bán trong các siêu thị. Sự kiện này gợi lại y tưởng "tạo sự thăng bằng dinh dưỡng tự nhiên bằng các loại thực phẩm thiên nhiên" là điều kiện đảm bảo cho một sức khỏe tốt.

Ranh giới thực phẩm - dược phẩm không được xác định

Thật ra, từ lâu theo quy định chung của thế giới, vitamine được coi là dược phẩm chứ không phải là thực phẩm. Và người ta gọi các sản phẩm được bổ sung nhiều vitamine và chất khoáng là thực phẩm - dược phẩm. Một dược sĩ nói với chúng tôi: "Vấn đề ở đây là các nhà quảng cáo, các kênh truyền hình đã giới thiệu những sản phẩm này một cách bình thường, không tôn trọng những quy tắc về an toàn cho sức khỏe cộng đồng".

Mua và bán: Tự do, thoải mái

Chúng tôi đã thử làm một khảo sát ở 10 nhà thuốc. Người ta mua và bán các loại vitamine một cách thoải mái. Ai mua cũng bán. Cứ có quảng cáo trên truyền hình là có người mua. Những người bán thuốc cũng xác nhận với chúng tôi rằng: Xu hướng tiêu thụ vitamine ngày càng phát triển. Bác sĩ Mai Thu Ðường và bác sĩ Nguyễn Xuân Nghiêm - cộng tác viên của trang GÐXH - nói với chúng tôi: "Cần phải có một chiến dịch thông tin đầy đủ về cái hại của việc sử dụng vitamine quá liều. Và không nên quảng cáo tràn lan nhằm mục đích thương mại hóa các chế phẩm giàu vitaminee như đã nêu. Cần phải trả vitamine lại đúng vị trí của nó".

P.V

Phỏng vấn nhà dinh dưỡng Pháp Jacques Fricker

Vitamine nào gây bệnh não úng thủy, bệnh lùn?

Có phải một số loại vitamine gây nguy hại cho sức khỏe?

- Không. Tất cả ở chỗ liều lượng. Mọi loại vitamine trong thực phẩm đều cần thiết vì cơ thể con người không sản xuất ra nó. Hiện tượng quá liều có thể xảy ra khi người sử dụng không ở trong tình trạng vừa dứt bệnh cần phục hồi sức khỏe hoặc sử dụng đều đặn mỗi ngày mà không có chỉ dẫn của bác sĩ. Cần nhớ mỗi trường hợp như giải quyết cơn mệt mỏi, chống căng thẳng thần kinh, hồi phục sức khỏe... đều có những chỉ dẫn khác nhau chứ không giống nhau. Nếu trong các loại thực phẩm hay thức uống quá giàu vitamine, một vài loại vitamine có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Ðó là những loại nào?

- Loại chứa nhiều nguy cơ nhất là vitamine A. Một phụ nữ mang thai nếu hấp thụ quá liều gấp 5 lần cần thiết có nguy cơ bào thai bị biến dạng. Nó có thể gây ra đau đầu, não úng thủy đối với trẻ nhỏ và gây viêm gan. Ðối với vitamine D, nếu quá liều sẽ hạn chế sự tăng trưởng đối với trẻ nhỏ (bệnh lùn). ở nhiều nước tiên tiến, hai loại này chỉ được bán theo toa bác sĩ. Dùng quá nhiều calci cũng sẽ gây rối loạn việc hấp thụ chất sắt.

Theo Reuters, Trần Thắng

(Phương Liên- Báo Lao động 1.6.98)