VITAMIN VÀ NGƯỜI CÓ TUỔI

GS. NGUYỄN KHANG

(Theo báo Thời sự dược học 3/98)

Người có tuổi, ngay ở các nước phát triển, vẫn khó giữ được sự cân bằng trong ăn uống và thực phẩm lại là nguồn cung cấp chủ yếu vitamin. Người già ở tuổi 70-80, ở nhà ăn uống tùy thích, là một nhóm không đồng nhất, cần quan tâm trước hết.

I. Các bệnh xuất hiện do thiếu vitamin

Nhiều nghiên cứu trong y học đã chứng tỏ việc sử dụng 1 lượng thích hợp vitamin C, E và beta caroten (tiền sinh tố A, nghĩa là vào cơ thể, chất này phân chia mỗi phân tử thành 2 phân tử vitamin A), làm giảm nguy cơ tai biến về tim. Thiếu kết hợp các vitamin B6, B9 và B12 làm tăng homocystein trong máu; chất này tăng là 1 yếu tố tăng nguy cơ bị bệnh tim mạch.

Bệnh nhân ung thư ở phần trên ống tiêu hóa và ở cổ tử cung chiếm tỷ lệ cao hơn (so với nhóm đối chứng) nếu ăn ít rau quả giàu vitamin C và beta caroten.

Vitamin E làm giảm sự mẫn cảm với các prostaglandi E2, các chất này gia tăng, lại ảnh hưởng tiêu cực tới cơ chế miễn dịch trầm cảm ở người già.

Vitamin D là thiết yếu để bảo đảm phospho - calci và phòng bệnh xốp xương rất phổ biến ở người già ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời (giàm tổng hợp viatmin D qua da); người có tuổi cũng giảm khả năng tổng hợp gián tiếp vitamin D qua thận.

Thiếu mấu đại hồng cầu do thiếu vitamin B9, B12 và A cũng phổ biến trong lão khoa.

Nguy cơ bị bệnh đục thủy tinh thể ở người già cũng có chiều hướng giảm ở người tiếp nhận đủ các vitamin C, E, D và các carotenoid (vitamin A và beta caroten).

Thiếu vitamin B1, B6, B9 là nguồn gốc gây rối loạn trí nhớ, thiếu vitamin B1, B3, B6, B9, B12 có ảnh hưởng tới hội chứng trầm cảm. Các vitamin B1, B3 và B12 có thể dẫn tới hội chứng sa sút trí tuệ.

II. Có nên bổ xung vitamin cho người có tuổi không?

Người già có nhiều yếu tố gây nguy cơ thiếu vitamin như: yếu tố xã hội kinh tế (thiếu ăn, dự trữ nhiều thức ăn để lâu, không thích ăn, đau răng, thiểu năng vận chuyển và tâm lý). Nguy cơ vòn tăng vì người già hay ốm đau, hấp thu kém, cũng nhiều thuốc một lúc (có loại tương tác với vitamin như thuốc chữa động kinh và ung thư).

Kinh nghiệm trong y học cho thấy:

1. Người già ở các trại dưỡng lão và bệnh viện: thiếu chủ yếu các folat (vitamin chữa thiếu máu) và vitamin C, sau đó đến vitamin B1, B6, A và C thiếu 8 mức thấp hơn: các vitamin B2, PP và B12.

2. Người già ở nhà, ít thiếu vitamin hơn. Tuy nhiên, có 1 tỷ lệ đáng kể thiếu vitamin B6, B1, B2, C các beta caroten và folat trong mùa lạnh, người già ít ra ngoài, cửa đóng kín, ngăn 1 phần tia sáng mặt trời có ích cho tổng hợp vitamin D hội sinh.

Vậy việc bổ sung vitamin cho người có tuổi là việc cần chú ý (thường nên bổ sung polyvitamin trong đó có vitamin D).