Suy tuyến yên gây nhiều bệnh lý nghiêm trọng
 |
| Tuyến yên (hình bầu dục màu vàng nằm trong hốc xương). |
Chậm tăng trưởng, mất khả năng sinh sản, suy giáp... là những hậu quả thường xảy ra ở người mắc bệnh này. Bệnh nhân suy tuyến yên thậm chí còn bị đe doạ tính mạng, nhất là trường hợp suy cấp do có khối u lớn.
Tuyến yên có kích thước gần bằng hạt đậu, nằm ở đáy não, được xương bao quanh. Chức năng của nó được vùng dưới đồi kiểm soát tuyến yên thông qua các hoóc môn điều khiển. Đến lượt mình, tuyến yên điều hòa nhiều hoóc môn, kiểm soát nhiều chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
Những hoóc môn tuyến yên có tác dụng kích thích các tuyến khác trong cơ thể nên hậu quả của bệnh rất nặng nề:
- Thiếu hoóc môn hướng sinh dục: Gồm LH và FSH, có tác dụng kích thích tinh hoàn ở nam và buồng trứng ở nữ, ảnh hưởng đến sự sinh sản.
- Thiếu hoóc môn kích thích tuyến giáp (TSH), gây suy giáp.
- Thiếu hoóc môn hướng vỏ thượng thận (corticotropin, ACTH...).
- Thiếu hoóc môn tăng trưởng(GH): Tình trạng này nếu xảy ra trước tuổi dậy thì sẽ gây chậm tăng trưởng. Người trưởng thành cũng bị ảnh hưởng.
Nguyên nhân gây suy tuyến yên có thể là rối loạn nội tiết, u bướu, viêm nhiễm, tổn thương tuyến yên hoặc thiếu máu nuôi tuyến yên.
Bệnh thường xảy ra từ từ, có thể hằng tháng đến hằng năm, rồi khởi phát triệu chứng một cách đột ngột. Các triệu chứng thường không đặc hiệu như mệt mỏi, lạnh, yếu cơ, ăn không ngon, sụt cân, đau bụng, huyết áp thấp, nhức đầu, rối loạn thị giác.
Phụ nữ thiếu hoóc môn hướng sinh dục do suy tuyến yên thường mãn kinh sớm, bóc hỏa, khô âm đạo và đau khi giao hợp. Người sau mãn kinh thường không có những triệu chứng này, biểu hiện đầu tiên có thể là nhức đầu và giảm thị lực. Đàn ông thường than phiền về rối loạn tình dục. Cả 2 giới đều bị giảm hệ lông.
Những trường hợp thiếu hoóc môn kích thích tuyến giáp thường không chịu được lạnh, mệt mỏi, mập, táo bón, xanh xao, da khô và dày. Nếu thiếu hoóc môn kích thích vỏ thượng thận, bệnh nhân thấy
mệt mỏi, yếu cơ, sụt cân, huyết áp thấp, buồn nôn, da xanh, giảm lông ở nữ. Trẻ thiếu hụt hoóc môn tăng trưởng sẽ bị lùn, chậm phát triển, béo phì, da nhăn nheo.
Ngoài ra, bệnh nhân suy tuyến yên còn có dấu hiệu da khô, xanh xao, thô ráp. Mặt xuất hiện những nếp nhăn nhỏ không liên quan đến biểu hiện cảm xúc.
Có nhiều phương pháp điều trị, tùy thuộc vào tuổi tác, giới tính của người bệnh, mức độ nặng của suy tuyến yên, số lượng hoóc môn bị thiếu... Với những người thiếu hoóc môn sinh dục, bác sĩ sẽ cho dùng oestrogen (nữ) hoặc testosterone (nam) ở liều thấp nhất có thể đem lại hiệu quả. Bệnh nhân nam và nữ bị suy tuyến yên do bệnh lý của vùng dưới đồi cũng có thể điều trị thành công bằng hoóc môn GnRH vì nó giúp phục hồi khả năng sinh dục và sinh sản.
Bệnh nhân thiếu hoóc môn tuyến giáp phải làm xét nghiệm chức năng tuyến thượng thận và điều trị bằng steroid trước khi dùng hoóc môn tuyến giáp thay thế. Người bị thiếu hoóc môn vỏ thượng thận sẽ được dùng hydrocortisone hay cortisone. Những trường hợp thiếu hoóc môn tăng trưởng sẽ được bổ sung hoóc môn này.
Điều trị suy tuyến yên không khó nhưng phải thực hiện liên tục suốt đời. Việc dùng thuốc phải rất thận trọng theo đúng chỉ định của bác sĩ nhằm hạn chế tối đa các tác dụng phụ. Đây là một bệnh dai dẳng, tiên lượng phụ thuộc vào nguyên nhân ban đầu.
(Theo Bác Sĩ Gia Đình)
