Vi tính hóa phòng khám
tại sao không?
TS BS Nguyễn Hoài Nam
Giảng viên Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh
Việc đo thị trường mắt tự động, chụp động mạch kỹ thuật số, điện sinh học v.v... đều cần sử dụng đến kỹ thuật vi tính. Trong thực tế đã có một số Bác sĩ đã rất nhanh chóng trong việc sử dụng vi tính trong gia đình. Tuy nhiên việc sử dụng vi tính tại các phòng khám bệnh và phòng mạch tư nhân vẫn chưa được chú ý đến do một số nguyên nhân: việc sử dụng hơi phức tạp so với sử dụng bằng việc ghi chép kinh điển và ngại nhất là các rắc rối về mặt pháp lý giữa thầy thuốc và bệnh nhân.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây cho thấy việc áp dụng vi tính trong phòng khám rất hữu ích và giúp cho người thầy thuốc tiết kiệm đươc thời gian, tiền bạc. Thật vậy, máy vi tính với các công cụ khác hỗ trợ giúp cho người thầy thuốc trong lĩnh vực chẩn đoán bệnh, cho phép liên lạc với các đồng nghiệp, với các bệnh viện và các trung tâm Y tế chuyên khoa trên Thế giới, hoặc truy cứu hồ sơ bệnh án cũng như tiền sử bệnh tật của bệnh nhân nhờ thẻ sức khoẻ hoặc kết quả có được từ các đồng nghiệp và các bệnh viện.
Tiết kiệm thời gian: giờ khám bệnh đã kết thúc, người Bác sĩ sắp xếp các hồ sơ bệnh nhân của mình chỉ bằng một nút nhấn, mỗi hồ sơ đều được cất dưới một cái tên của bệnh nhân, bác sĩ có thể ghi vào hồ sơ bệnh nhân những thay đổi trong lần khám mới và những biện luận về bệnh tật của mình. Máy tính sẽ tự động thông báo về lịch trình làm việc mỗi ngày, mỗi tuần, mỗi tháng và mỗi năm, về tiền bạc v.v...Và cuối cùng, anh chỉ mất có hai phút trước khi máy tính tự động tắt.
Với vấn đề thu chi cũng vậy, mọi hình thức thu chi cần phải được lên chương trình và sắp xếp phương thức thanh toán, những vấn đề cần khai với cơ quan thuế và nhất là cân bằng được "balance" thu chi trong từng thời gian nhất định. Nếu anh có thuê mướn thêm người làm thì qua máy vi tính có thể tạo được bảng lương nhân viên và những thay đổi của nó.
Còn rất nhiều tác dụng khác của máy tính mà Bác sĩ có thể khai thác khi sử dụng trong phòng khám như: phân tích dịch tễ học, những số liệu rõ giúp cho bạn thấy được những thế mạnh rõ ràng của phòng khám của bạn. Những số liệu này còn giúp bạn tìm ra được thời gian thích hợp nhất cho việc nghỉ phép hoặc nghỉ hè của Bác sĩ. Bác sĩ có thể thông báo đến những bệnh nhân quen thuộc thời gian nghỉ của mình và tên của Bác sĩ sẽ thay thế tại phòng khám trong thời gian này. Qua máy vi tính có thể gửi thư hẹn bệnh nhân cho lần tái khám tới. Máy tính sẽ giúp bạn giao dịch với bệnh nhân nhiều hơn mà không cần phải qua phương thức giao dịch với những lá thư trong phong bì như cũ.
Với những phần mềm đơn giản, việc quản lý bệnh nhân được thực hiện nhanh chóng nhờ máy tính. Với các thông số cơ bản như: mã số khám bệnh, họ tên tuổi, phái, địa chỉ v.v...bệnh nhân đã có một file quản lý toàn bộ bệnh tật của mình, các tiền sử về các bệnh khác của bản thân cũng như những người trong gia đình. Nhưng quan trọng nhất là các lưu ý đối với bác sĩ về tình trạng dị ứng với thuốc, các biến chứng trong những lần điều trị trước đó, giúp cho thầy thuốc không lặp lại những sai lầm đáng tiếc có khi gây chết người trước đó.
Ngay cả với những kết quả xét nghiệm của bệnh nhân cũng vậy. Hiện nay, khác với một số cơ sở Y tế nhà nước, hầu hết các cơ sở xét nghiệm ngoài giờ đều đã trang bị máy ví tính, các kết quả xét nghiệm được in ra rõ ràng, có tham khảo các giá trị bình thường bên cạnh, rất là tiện lợi. Tuy nhiên, nếu các Bác sĩ khám bệnh có máy vi tính, trong đó có cài chương trình nhận Email hoặc Fax thì thật tiện lợi. Bệnh nhân chỉ cần một lần đến lấy mẫu xét nghiệm mà không cần quay lại phòng xét nghiệm. Các kết quả đã được chuyển đến tay thầy thuốc của họ. Tuy nhiên, cần phải lưu giữ các kết quả gốc trong máy tính của mình và nói rõ cho người bệnh biết: bảng kết quả mà họ nhận được tại Bác sĩ điều trị là bảng chuyển bằng thư điện tử, còn kết quả gốc nếu họ muốn có xin liên hệ trực tiếp với phòng xét nghiệm. Việc lưu giữ kết quả xét nghiệm để so sánh với các lần xét nghiệm sắp tới nhờ phương pháp này được làm rất tốt. Với chúng tôi, có những bệnh nhân sau ba năm quay lại tái khám, toàn bộ các kết quả xét nghiệm lần trước đã bị bệnh nhân làm mất được cung cấp lại.
Một lợi ích nữa khi vi tính hoá các phòng khám là việc liên lạc giữa các đồng nghiệp với nhau, khi có yêu cầu, mọi kết quả điều trị, các thông tin và dữ liệu về bệnh nhân được gửi qua thư điện tử. Về sau này, khi mà hệ thống Bác sĩ gia đình và thư ký Y khoa đã phát triển thì vai trò của máy vi tính trong công việc khám và chữa bệnh của hệ thống săn sóc sức khoẻ này là không thể thiếu. Đây là một bước đi cần thiết của cuộc sống trong thời gian hiện nay.
Một lợi ích không thể chối cãi nữa của hệ thống vi tính tại các phòng khám bệnh là việc trao đổi thông tin, hội chẩn, trao đổi kinh nghiệm chẩn đoán và điều trị với các đồng nghiệp trong và ngoài nước cùng các cơ sở Y tế khác. Đã có rất nhiều bệnh nhân được cứu sống nhờ việc này.
Việc trao đổi với bệnh nhân cũng được dễ dàng hơn nhờ các dữ liệu về họ được lưu trữ trong máy vi tính như: danh tánh, địa chỉ, số điện thoại, số email v.v... Ở nước ta, việc gọi điện thoại hoặc thư từ liên lạc với bệnh nhân chưa được tiến hành và quan tâm đúng mức, nhất là với những phòng khám bệnh ngoài giờ, vì những quan niệm về đạo đức của người thầy thuốc còn bó hẹp. Phần lớn các thầy thuốc sợ bệnh nhân hiểu lầm là tiếp thị, là mua bán khi liên lạc với họ. Chỉ một số ít bệnh nhân thuộc các chương trình nghiên cứu là được quan tâm sau điều trị mà thôi. Việc liên lạc với bệnh nhân nên được coi là một điều bắt buộc trong Y đức, thể hiện mối quan tâm của người thầy thuốc, biểu hiện tình người một cách cụ thể và thiết thực. Đã có nhiều bệnh nhân liên lạc với chúng tôi bằng thư điện tử, họ hỏi không những về bệnh tật của mình mà hỏi cho người quen, có khi yêu cầu cung cấp một địa chỉ thầy thuốc chuyên khoa đáng tin cậy để đến chữa bệnh nữa. Mỗi buổi chiều trước khi khám bệnh chỉ cần dành ra 15 phút để đọc và trả lời thư điện tử của bệnh nhân cũng rất thú vị. Những bức thư này chắc chắn dễ đọc và chính xác hơn thư viết tay, vì như mọi người đã biết, "chữ bác sĩ" thường là rất xấu và khó đọc. Đó là một thực tại khác quan, không thể chối bỏ.
Với vi tính, việc thực hiện các ấn chỉ như: viết toa thuốc, giấy chứng nhận bệnh tật, giấy đề nghị nghỉ theo chế độ và nghỉ để chữa bệnh, cũng như nhiều loại giấy tờ khác được in ấn rõ ràng, lưu lại trong máy để so sánh, sao lục khi cần thiết. Là bệnh nhân, chắc hẳn ai cũng thích và muốn đế chữa bệnh ở một phòng khám có đủ những giấy tờ cần thiết , với đầy đủ tên địa chỉ, chuyên khoa và các thông tin về ngưồi thầy thuốc chữa trị cho họ. Đây chính là biểu hiện của uy tín và thái độ thận trọng đầy trách nhiệm của người thầy thuốc với bệnh nhân.
Tuy nhiên, không phải thầy thuốc nào, bệnh nhân nào hay cả những người có trách nhiệm trong quản lý Y dược nào cũng hiểu hết vai trò của việc sử dụng máy vi tính trong các phòng khám bệnh. Vì rất nhiều lý do như: việc sử dụng và thông hiểu vi tính không thành thạo của một số thầy thuốc, việc sợ lộ các thông tin và một số bí mật nghề nghiệp, sợ bị bệnh nhân hay thân nhân làm phiền vì những thông tin này v.v... Một số nhà quản lý khi đi kiểm tra các phòng khám bệnh, mặc dù đã được các Bác sĩ làm việc tại đây đưa ra đủ các thứ giấy tờ, sổ sách ghi chép theo quy định của ngành Y tế, nhưng dĩ nhiên là dưới dạng in ấn bằng vi tính thì lại không bằng lòng và bắt buộc họ phải ghi bằng tay vào những cuốn sổ được phát sẵn. Thật là hình thức và kém hiểu biết về vai trò của vi tính.
