KHÓ TIÊU

BS. TRẨN NGỌC ÁNH

Khoa Tiêu hóa - BV BẠCH MAI

Khó tiêu là một dấu hiệu mà người bệnh hay phàn nàn khi đi khám bệnh. Người ta cho rằng đây là biểu hiện của dạ dày dễ bị kích thích, hậu quả của sự rối loạn chức năng này liên quan đến những rối loạn vận động của dạ dày và hành tá tràng mà không có tổn thương thực thể (loét, ung thư, viêm mãn tính) của 2 tạng này. Đôi khi khó tiêu lại liên quan đến các bệnh lý thực thể của các cơ quan khác như gan, tụy, bệnh lý đường mật. Trong 50% các trường hợp, khó tiêu do giảm khả năng co bóp đưa thức ăn từ dạ dày xuống ruột non ở cả hai giai đoạn tiêu hóa lỏng và đặc. Các yếu tố về tâm lý (stress) đóng một vai trò trong bệnh lý này.

Khó tiêu có thể xuất hiện thường xuyên hoặc từng đợt một vài ngày. Ngay sau khi ăn hoặc trong khi ăn, người bệnh cảm giác nóng bỏng vùng thường vị đặc biệt là sau khi uống bia rượu, dùng các thức ăn có nhiều chất béo, đường sữa, hay các thức ăn có chứa các gia vị kích thích như ớt, hạt tiêu. Có những trường hợp bệnh nhân thấy bụng đau quặn lên thành cơn. Thường thì bệnh nhân cảm giác ậm ạch, khó chịu đầy tức vùng thượng vị sau khi ăn. Cảm giác chướng bụng này sẽ giảm bớt đi khi bệnh nhân đánh hơi hoặc đi ngoài. Đôi khi, người bệnh còn xuất hiện ợ hơi, ợ chua cảm giác buồn nôn, hoặc có thể nôn vào buổi sáng. Tiến triển bệnh thường lâu dài mà ít ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh, sau một thời gian bệnh sẽ giảm bớt khi người bệnh tự điều chỉnh chế độ ăn hoặc dùng các thuốc trung hòa a xít.

Các xét nghiệm thăm dò như chụp X quang dạ dày tá tràng hoặc nội soi dạ dày tá tràng hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên cần phải tiến hành các xét nghiệm này để loại trừ các tổn thương thực thể tại dạ dày đặc biệt là loét hay ung thư dạ dày cũng có triệu chứng tương tư.

Việc điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng. Trong trường hợp người bệnh đau thường vị nhiều cần phải dùng các thuốc trung hòa dịch dạ dày Phosplalugel, Ulfon...) hoặc từng đợt ngắn ngày các thuốc chống bài tiết như Cimetidin, Zant. Khi người bệnh cảm giác nặng bụng ậm ạch nhiều, cần phải điều chỉnh chế độ ăn, ăn thành nhiều bữa, giảm lượng chất béo trong thức ăn, không uống rượu. Nếu các biện pháp này không có kết quả, người bệnh có thể dùng một số thuốc điều hòa vận động dạ dày để làm tăng khả năng co bóp của dạ dày, tăng trưởng lực cơ thắt một phần ba dưới thực quản và phối hợp với các thuốc hấp thụ hơi trong ruột (than hoạt Dimethicone). Khi bệnh nhân có cảm giác nôn và buồn nôn nhiều, người bệnh dùng Sulpiride triệu chứng này được cải thiện đáng kể.

Nếu khó tiêu kéo dài trên 1 tuần lễ thì nên đi khám bệnh tại các cơ sở y tế có bác sĩ nội khoa.