Những điều cần biết về hội chứng cao ốc
 |
| Vi khuẩn (trên) và rệp bụi nhà - 2 yếu tố gây ô nhiễm không khí trong văn phòng. |
Hội chứng này xảy ra khi chất lượng không khí trong một tòa nhà cao tầng gây hại cho sức khỏe của hơn 20% số người sinh hoạt trong đó. Môi trường hoàn toàn nhân tạo và khép kín trong những cao ốc rất dễ gây mệt mỏi cũng như các vấn đề về da và hô hấp.
Các triệu chứng đặc thù của hội chứng cao ốc bao gồm:
- Nhức đầu, tăng các kích thích gây khó chịu ở mắt, mũi, họng.
- Khó thở, có cảm giác ngộp thở.
- Chóng mặt, buồn nôn.
- Nghẹt mũi.
- Mệt mỏi và ngủ gật.
- Khó tập trung, dễ bị kích động, cáu gắt.
- Khô da, ngứa và nổi ban ở da.
Những triệu chứng trên rất giống với bệnh cảm cúm thông thường. Tuy nhiên, ở hội chứng cao ốc, các biểu hiện bệnh đều giảm hẳn hoặc biến mất khi ta ra khỏi tòa nhà.
Nguyên nhân chính gây ra hội chứng cao ốc là không khí cũ được máy điều hòa luân chuyển nhiều lần trong một kiến trúc khép kín, dẫn đến ô nhiễm. Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ khẳng định, không khí trong một số lớn cao ốc bị ô nhiễm gấp 100 lần so với môi trường bên ngoài. Nguồn khí trong nhà cao tầng chứa nhiều yếu tố gây bệnh:
- Các chất độc hại từ khói thuốc lá, keo sơn tường, thảm sàn nhà, máy photocopy, máy fax, gỗ chế biến, thuốc sát trùng, hóa chất xịt thơm... Đó là khí CO2, radon, ozone, formaldehyde, benzene, xylene và các chất hữu cơ bay hơi VOC. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nồng độ VOC cao trong không khí chắc chắn sẽ gây các bệnh hô hấp. Ở nồng độ thấp, nó có thể làm một số người khó chịu.
- Hóa chất độc từ khói xe có thể lọt vào hệ thống thông khí và đi vào phòng (nhất là các cao ốc có bãi đậu xe tầng hầm).
- Các yếu tố sinh học như phấn hoa, vi khuẩn, virus và nấm mốc. Chúng phát triển mạnh ở các vũng nước đọng trong ống thông khí, trần nhà, thảm trải... và gây sốt, ho tức ngực, đau cơ khớp, dị ứng, sổ mũi, viêm xoang.
Hội chứng cao ốc được nhắc đến từ thập niên 70 của thế kỷ 20, khi cuộc khủng hoảng về giá dầu hỏa khiến người ta phải xây dựng các tòa nhà khép kín nhằm tiết kiệm năng lượng. Không khí trong các cao ốc này được tái sử dụng nhiều lần qua hệ thống điều hòa. Năm 1976, trong buổi tiệc tại khách sạn Bellevue Stratford (Philadelphia, Mỹ), 29 người bị tử vong do viêm phổi. Họ đã hít phải vi khuẩn Legionella pneumophila trong hệ thống thông khí của khách sạn.
Do ngày càng có nhiều người sinh hoạt trong các căn phòng thông khí kín nên hội chứng cao ốc phát triển rất mạnh. Tổ chức Y tế Thế giới cho biết, có đến 30% kiến trúc cao ốc trên thế giới được xếp vào loại "bệnh hoạn" với chất lượng không khí kém. Ở Mỹ, khoảng 70 triệu người sống trong môi trường kín đến 90% quỹ thời gian. Họ làm việc trong các văn phòng cao ốc, lái ôtô buồng kín, rồi về nhà riêng với phòng ngủ sử dụng máy điều hòa không khí.
Để ngăn ngừa hội chứng cao ốc, cần thực hiện các biện pháp sau:
- Lau rửa trần và tường nhà ít nhất 1 lần mỗi năm, thường xuyên vệ sinh sạch sẽ các phòng.
- Thiết kế hệ thống thông khí nội thất sao cho có sự trao đổi tối đa với khí mát ngoài trời. Miệng ống thông khí cần bố trí xa các bãi đậu xe. Giữ cho các bộ lọc không khí thật khô sạch (độ ẩm phải được bảo đảm trong khoảng 30-60%).
- Tránh các thiết bị thải ra formaldehyde hoặc VOC. Bố trí các máy móc photocopy, in laser, fax... ở nơi thoáng khí theo đúng chỉ dẫn của hãng sản xuất. Lau sạch bụi ở toàn bộ các máy vi tính 6 tháng/lần.
- Tránh tiếp xúc với tường mới quét sơn vì một số loại sơn có chứa chì độc.
BS Cao Khoát, Khắc Cường, Sức Khỏe & Đời Sống
