Kinh hoảng vô cớ - một dạng bệnh tâm thần
Ở những người mắc bệnh này, cơn hoảng sợ xảy ra khi không có đe dọa thực sự hoặc do những tình huống gây lo âu không đáng kể. Bệnh nhân lo sợ cuống cuồng, có cảm tưởng như sắp chết đến nơi, đau vùng trước tim...
Cơn hoảng sợ thường gặp ở lứa tuổi 20-40 với những người hay lo lắng, ám ảnh, đỏ mặt, sợ nói trước đám đông, rối loạn cảm xúc khi chia ly lúc còn bé. Trước khi có cơn hoảng sợ, nhiều người có các stress nặng như người thân chết, sống sót sau thảm họa, ly dị...
Cơn hoảng sợ thường xuất hiện đột ngột, diễn ra trong một thời gian ngắn (từ vài phút đến 15 phút, đôi khi có thể kéo dài trên dưới 1 giờ). Bệnh nhân có nhiều biểu hiện tâm thần cơ thể như sợ hãi kinh hoàng, tim đập liên hồi, ngực như bị đè ép, thở hổn hển, khó thở, hụt hơi, chân tay tê buồn, da tái vã mồ hôi, lúc nóng bừng, lúc lạnh toát, đau bụng, mót rặn, đi tiểu khó, tiểu rắt... Chính vì các triệu chứng của cơn hoảng sợ phong phú như vậy nên thường bệnh nhân hay đến khám trước tiên ở các chuyên khoa như tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu... mà không đến khám tại chuyên khoa tâm thần.
Vì cơn hoảng sợ xảy ra trong thời gian ngắn nên bệnh nhân thường đến khám lúc ngoài cơn; có khi trên đường đưa bệnh nhân đến nơi cấp cứu thì cơn đã hết. Do đó, các xét nghiệm thăm dò chức năng như điện tâm đồ, xét nghiệm máu, nước tiểu, chụp Xquang... thường cho kết quả gần như bình thường (đôi khi chỉ thấy nhịp tim hơi nhanh, huyết áp không ổn định...).
Cơn hoảng sợ lặp đi lặp lại 1 tháng vài lần hoặc 2-3 tháng 1 lần tùy theo từng bệnh nhân. Nhưng do cơn thường xảy ra đột ngột, không có dấu hiệu báo trước nên bệnh nhân luôn lo sợ cơn mới xảy ra. Điều này khiến họ luôn trong tình trạng lo lắng sợ hãi, chờ đợi căng thẳng... Nhưng đôi khi tình trạng lo sợ này mất đi khi bệnh nhân đối đầu với nguy hiểm thật sự.
Người có cơn hoảng sợ luôn đòi hỏi có người nhà ở bên cạnh để giúp đỡ, khi ngủ thường lo chết mà không ai biết, khi đi ra khỏi nhà một mình sợ có cơn xảy ra không ai giúp. Lúc phải đi đâu xa, bệnh nhân muốn chỗ đó phải gần một cơ sở y tế để có thể cấp cứu khi cơn hoảng sợ xảy ra. Họ thường sợ đến chỗ đông người như hội họp, đám cưới, đám ma vì nơi này ồn ào, ngột ngạt dễ tạo điều kiện cho cơn xảy ra làm cho bệnh nhân xấu hổ... Một số người có ám ảnh sợ chỗ bị đóng kín như rạp hát, xe buýt, thang máy... vì sợ lúc cơn hoảng sợ xảy ra, họ không có đường thoát. Có bệnh nhân đi đâu cũng mang thuốc an thần theo người... Tất cả những điều trên cản trở sinh hoạt, công việc của bệnh nhân, làm cho họ trở nên lệ thuộc, không dám ra khỏi nhà. Có trường hợp rối loạn nặng đến mức gây tàn phế, mất khả năng lao động.
Người mắc cơn hoảng sợ cần được chẩn đoán phân biệt với các bệnh nhồi máu cơ tim, nhồi máu phổi, cường tuyến giáp, động kinh thực vật, cơn têtani do hạ canxi huyết, loạn thần kinh Hysterie, ám ảnh sợ, hội chứng cai ma túy...
Bệnh cần được chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời để không trở thành mạn tính. Trong cơn hoảng sợ, nên cho dùng thuốc giải lo âu, an ủi động viên bệnh nhân. Điều trị phòng ngừa cơn bằng cách dùng thuốc chống trầm cảm (tối thiểu là 6 tháng), áp dụng liệu pháp tâm lý cá nhân, gia đình, thư giãn luyện tập, tập thở...
BS Lê Đào Nghĩa, Sức Khỏe & Đời Sống
